-Dış borca yarım trilyon dolar
-Dış borç ödemesi 10 yılda 455,4 milyar doları buldu
-Son 10 yılda 363,7 milyar dolar anapara, 91,6 milyar dolar
faiz ödemesi yapıldı
-455,4 milyar dolara ulaşan dış borç ödemeleri en çok 58,9 milyar
dolarla 2009 yılında, en az 27,8 milyar dolarla 2003 yılında oldu
-Uzun vadeli 449,1 milyar dolarlık dış borç ödemesinin 132,2 milyar
dolarını genel hükümet, 15,1 milyar dolarını Merkez Bankası,
56,4 milyar dolarını bankalar, 245,4 milyar dolarını da diğer sektör yaptı
Türkiye son 10 yılda yarım trilyon dolara yakın dış borç ödemesi yaptı. Son 10 yılda dış dünyaya 363,7 milyar dolar anapara, 91,6 milyar dolar faiz ödemesinde bulunuldu.
Merkez Bankası verilerine göre, 2002-2012 döneminde 455,4 milyar dolara ulaşan dış borç ödemeleri en çok 58,9 milyar dolarla 2009 yılında, en az 27,8 milyar dolarla 2003 yılında oldu.
Türkiye, dış borç ana para ödemesi olarak 2003 yılında 20,8, 2004 yılında 23,3, 2005 yılında 28,8, 2006’da 30,7, 2007’de 37,9, 2008’de 41,8, 2009’da 48,4, 2010 yılında 47,1, 2011 yılında 41,9, 2012 yılında 43 milyar dolar olmak üzere 363,7 milyar dolarlık ödemede bulundu. Bu dönemde faiz ödemeleri 91,6 milyar doları aştı. Türkiye, 2003 yılında 7, 2004’de 7,1, 2005’de 8, 2006’da 9,4, 2007’de 10,8, 2008’de 12, 2009’da 10,5, 2010’da 8,7, 2011’de 8,7, 2012 yılında ise 9,3 milyar dolara ulaştı.
-Dış borç ödemesi diğer sektörde 246,8 milyar dolara ulaştı-
Dış borç ödemelerinin 449,1 milyar dolarını uzun vadeli, 6,3 milyar dolarını kısa vadeli borç ödemeleri oluşturdu. Uzun vadeli 449,1 milyar dolarlık dış borç ödemesinin 132,2 milyar dolarını genel hükümet, 15,1 milyar dolarını Merkez Bankası, 56,4 milyar dolarını bankalar, 245,4 milyar dolarını da diğer sektör yaptı. Diğer sektörün 245,4 milyar dolarlık dış borç ödemesine, tahvil ihracı yoluyla sağlanan kredilere ait anapara geri ödemeleri ödemeler dengesi tablosunda “Portföy Yatırımları” kaleminde yer aldığı için dahil değil.
Kısa vadeli 6,3 milyar doların 4,3 milyar dolarını bankalar, 1,4 milyar dolarını diğer sektör, 635 milyon dolarını ise Merkez Bankası gerçekleştirdi.
Toplam dış borç ödemesi genel hükümette 132,2 milyar dolar, Merkez Bankası’nda 15,7 milyar dolar olurken, bankalarınki 60,7 milyar dolara, diğer sektörünkü 246,8 milyar dolara ulaştı.
-Faiz ödemesi ekonomi için kayıp-
Ekonomide anapara ödemesi, eğer alınan borç yerinde, verimli harcanmışsa bir kayıp olarak görülmez. Fakat, faiz ödemesi kullanılan paranın bedeli olduğu için ve yatırıma yönlenmemiş, kullanılmamış bir kaynak olduğu için bir kayıp olarak hesaba girer. Bundan dolayı burada anapara ödemelerinden çok faiz ödemelerini bir kayıp olarak düşünmek gerekir. Anapara ödemesi değişmeyen bir tutardır ama faiz ödemesi ülkeden ülkeye değişen bir tutar olduğu için ekonomik istikrar ve iyi yönetimle çok daha az tutarlara indirilebilir. Şu anda ABD, Almanya gibi ekonomisi sağlam ülkeler yüzde 2-3’lerden borçlanabilirken, ekonomik kriz yaşayan tabiri caizse ekonomik olarak batmış ülkeler yüzde 20-22’lere kadar faiz ödeyerek borç alabilmektedir. Örneğin Türkiye, son 10 yılda dış borç faizi oranını yarı yarıya azaltmış olsaydı, 91,6 milyar dolar yerine 45,8 milyar dolar dış borç faizi ödeyecekti ve fazladan 45,8 milyar doları dış dünyaya kaynak olarak aktarmayacaktı.
2003-2012 dönemi dış borç servisi (milyon dolar):
ANAPARA
|
FAİZ
|
TOPLAM
| |
2003
|
20,823
|
6,988
|
27,811
|
2004
|
23,340
|
7,148
|
30,488
|
2005
|
28,769
|
8,034
|
36,803
|
2006
|
30,708
|
9,362
|
40,070
|
2007
|
37,873
|
10,812
|
48,685
|
2008
|
41,839
|
11,993
|
53,832
|
2009
|
48,381
|
10,536
|
58,917
|
2010
|
47,097
|
8,736
|
55,833
|
2011
|
41,931
|
8,726
|
50,657
|
2012
|
42,969
|
9,312
|
52,281
|
Toplam
|
363,730
|
91,647
|
455,377
|
2003-2012 dönemi dış borç servisi (milyon dolar):
ANAPARA
|
FAİZ
|
TOPLAM
| |
TOPLAM
|
363,730
|
91,647
|
455,377
|
A) UZUN VADE
|
363,730
|
85,381
|
449,111
|
MERKEZ BANKASI(xx)
|
8,774
|
6,289
|
15,063
|
GENEL HÜKÜMET(x)(xx)
|
88,280
|
43,930
|
132,210
|
BANKALAR
|
49,009
|
7,392
|
56,401
|
DİĞER SEKTÖR(xxx)
|
217,667
|
27,770
|
245,437
|
B) KISA VADE
|
0
|
6,266
|
6,266
|
MERKEZ BANKASI
|
0
|
635
|
635
|
GENEL HÜKÜMET
|
0
|
0
|
0
|
BANKALAR
|
0
|
4,275
|
4,275
|
DİĞER SEKTÖR
|
0
|
1,356
|
1,356
|
(x) : Tahvil ihracı yoluyla sağlanan kredilere ait anapara geri ödemeleri ödemeler dengesi tablosunda “Portföy Yatırımları” kaleminde yer almaktadır.
(xx): IMF geri ödemeleri tablo verilerine dahildir.
(xxx): Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin yurtdışındaki ortaklarından kullandıkları uzun vadeli kredi geri ödemeleri ve uzun vadeli ticari kredi geri ödemeleri dahildir.
Kaynak: Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü
Yorumlar
Yorum Gönder