Metin Türkyılmaz

-Türkiye bu krize çift haneli enflasyon, yüksek işsizlik ve yetersiz ekonomik büyümeyle yakalandı -Bu yıl ekonomide küçülme olacağına yönelik tahminler de yapılmaya başlandı -Ekonomik paket, bütün işletmelerde istihdamı korumaya odaklı olmalıdır -En son 2019 Aralık verilerine göre işsiz sayısı 4,4 milyon. Buna iş aramayıp çalışmaya hazır ve mevsimlik çalışan 2,6 milyonu dahil ettiğimizde işsiz sayısı 7 milyona ulaşıyor -Artacak işsizliği düşürmek için kamuya en az 1 milyon kişi alınmalıdır -Memur, işçi, emekli maaşlarına zam yapılmalı, en düşük emekli maaşı asgari ücret düzeyine, muhtaçlık aylığı yaşanabilir seviyeye çıkarılmalıdır - 2020 bütçesi yeniden ele alınmalı, gerekli ve acil olmayan harcamaların, yatırımların ödeneği iptal edilmeli, bu kaynaklar ekonominin ayakta durması, milletin bu krizi en az zararla atlatması için harcanmalıdır - Şu andaki önceliğimiz yatırım, büyüme değil, bu krizi sağ salim atlatmak olmalıdır. Para basmayla enflasyon yüksel

Ankara – 29.03.2020 - Woldometer ( https://www.worldometers.info/ ) internet sitesine göre, vaka sayısı İtalya 97 bin 689, Almanya 61 bin 164, Türkiye 9 bin 217, hayatını kaybeden sayısı İtalya 10 bin 779, Almanya 490, Türkiye 131, Kritik hasta sayısı İtalya 3 bin 906, Almanya 1979, Türkiye 568, ölüm/vaka oranı İtalya yüzde 11,03, Almanya yüzde 0,80, Türkiye yüzde 1,42, ölüm/iyileşen hasta sayısı İtalya yüzde 82,72, Almanya yüzde 5,32, Türkiye yüzde 124,76. Son iki gündür coronavirüs (COVID19) testinde tanı oranı düşüyor. Ama hala çok yüksek. Teste giren neredeyse 5 kişiden birinde hastalık pozitif çıkıyor. Pazartesi yüzde 8’di. Salı yüzde 8,7’ye, Çarşamba yüzde 11,1’e, Perşembe yüzde 16,4’e, Cuma günü ise yüzde 27,5’e çıktı. Cumartesi yüzde 22,3, Pazar günü yüzde 18,2 oldu. Pazar günü yapılan 9 bin 982 testin 1815’i pozitif çıktı. Mesele şu; Almanya mı olacağız İtalya mı? Seçim bizim elimizde. Tedbirlere devam edersek. Çok daha sıkı uygularsak başarabiliriz.  

-Türkiye vaka sayısında 14’ncü, en fazla hasta olan 40 ülke içinde 24-28 Mart 2020 döneminde vaka artışında birinci sırada Ankara – 28.03.2020 - Coronavirüs (COVID-19) testlerinde tanı oranı 28 Mart 2020 Cumartesi günü yüzde 22,3’e indi. 7 bin 641 testin 1704’ü pozitif çıktı. Tanı/test oranı, Pazartesi günü yüzde 8, Salı günü yüzde 8,7, Çarşamba günü yüzde 11,1 olmuştu. Bu oran Cuma günü yüzde 27,5’e kadar yükselmişti. Hayatını kaybeden sayısı 28 Mart 2020 Cumartesi günü 108’e, vaka sayısı 7 bin 402’ye yükseldi.

-Başta mazot, gübre, ilaç olmak üzere kullandığı çoğu ürünün fiyatı döviz kurlarına bağlı olan çiftçinin girdi maliyetleri artarken, dolar bazında kazancı, döviz kurlarında 2018-2019 döneminde yaşanan artışlar dolayısıyla azaldı -Çiftçinin dolar cinsinden üretim değeri, 2019’da, 2017’ye göre 8,55 milyar dolar, sattığı ürün değeri 5,55 milyar dolar düştü -Çiftçinin satış geliri 2 yılda, tahıl ve diğer bitkisel üründe (baklagil, yağlı tohum, şeker pancarı, patates, tütün, pamuk vb)  1 milyar 346 milyon, sebzede 333 milyon, meyvede  420 milyon,  canlı hayvanda 1 milyar  186 milyon, hayvansal üründe 2 milyar 269 milyon  azaldı

-Koronavirüsün ekonomik hayatı etkilediği Mart’ta ekonomik güven endeksi 5,7 puan azaldı - Reel kesim güven endeksi, Eylül ayında 99,7 iken, Ekim ayından itibaren 100’ü aşmış, Aralık 2019’da 108,7’ye kadar yükselmişti -Ekim ayından Şubat ayına kadar sürekli 100 puanın üzerinde seyreden reel kesim güven endeksi, Mart ayıyla birlikte yeniden iyimserlik sınırı olan 100 puanın altına, 98,6 puana indi

-Mart 2018-Aralık 2019 arasında TÜFE yüzde 30,91, 2018 ilk yarı ortalamasına göre 2019 ikinci yarı ortalamasında elektrik fiyatları konutta yüzde 47,6, sanayide yüzde 81,1, doğal gaz konutta yüzde 56,5 sanayide yüzde 78,9 arttı -Bu dönemde elektrik fiyatı konutta 45 kuruştan 66,4 kuruşa, sanayide 30,2 kuruştan 54,7 kuruşa, doğal gaz fiyatı konutta 113,9 kuruştan 178,3 kuruşa, sanayide 104,2 kuruştan 186,4 kuruşa çıktı

-Mart ayında hizmet sektöründe 6,0 ve perakende ticaret sektöründe 1,2 puan azaldı. 2,7 puanla tek artış olduğu inşaat sektöründe ise Ocak ayı güven endeksi rakamı yakalanamadı -Hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde umut, gelecek 3 aylık dönemde fiyatların artacağına bağlanmış

- Gübre ve toprak geliştiricilerde Ocak itibarıyla son bir yıldaki yüzde 2,68 düşüş, on iki aylık ortalamalara bakıldığında yüzde 22,10 artışa dönüşüyor Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), tarımsal girdi fiyatları endeksinin (Tarım-GFE), 2020 yılı Ocak ayı itibarıyla aylık bazda yüzde 1,10, yıllık bazda yüzde 8,99 arttığını açıkladı.

Twitterde gazeteci arkadaşım Naki Bakır, 2018 yılı hastanelerdeki yatak sayısını paylaştı. Naki Bakır, 2018’de Sağlık Bakanlığının 139 bin 651, üniversitelerin 42 bin 66, özel sağlık kuruluşlarının 49 bin 868, diğer sağlık kuruluşlarının ise 328 hasta yatağı olduğunu belirtti. Toplam sayı 231 bin 913. Ben de konuyu araştırdım ve twitterda Naki Bakır arkadaşımızın verilerine yanıt verdim. Buna göre; Türkiye’de 1928’de 1078 olan hekim sayısı 2002’de 91 bin 949’a, 2018’de 153 bin 128’e çıkmış. Bu ülkenin 1928’de diş hekimi yokmuş. Diş hekimi sayısı 2002’de 16 bin 371’e, 2018’de 30 bin 615’e yükselmiş. Ülkemizde 1928’de sadece 130 hemşire görev yapıyormuş. Hemşire sayısı 2002’de 72 bin 393’e, 2018’de 190 bin 499’a çıkmış. 1928’de 1059 diğer sağlık personeli varmış. Bu personelin sayısı 2002’de 50 bin 106’ya, 2018’de 177 bin 409’a yükselmiş. 1928’de 377 olan ebe sayısı 2002’de 41 bin 479’a, 2018’de 56 bin 351’e ulaşmış.

Her vatandaşa 6 bin 500 liralık çek verilmesi. ABD, kişi başına 1000 dolarlık çeki uygulamaya koyuyor. Bunun için 250 milyar dolar ayırdı. Türkiye'de yaşayan 86,7 milyonun 81,6 milyonu vatandaş. 81,6 milyar dolar yeter. Artık en zengin yüzde 10 mu yüzde 20 mi devre dışı bırakılır iktidar bilir.

-Virüsün ekonomiye etkilerini azaltmak için ABD 1,25 trilyon dolarlık, Almanya 605, İngiltere 397,1, Fransa 379,5, İspanya 220, Hollanda 110, Kanada 57,5, Polonya 52, İsveç 31, İtalya 27,5, IMF 50, Dünya Bankası 12, AB 40,7, Çin 15,9, Türkiye ise 15,5 milyar dolarlık paket açıkladı -4,1 milyar dolarlık paket hazırlayan Japonya, ayrıca 193 milyar dolarlık teşvik paketi hazırlıyor -Merkez bankaları, kesenin ağzını açarken, ABD Merkez Bankası’nın bir ay içinde 5,4 trilyon dolar likit sunacağı, Avrupa Merkez Bankası’nın piyasaları 1,2 trilyon dolara yakın tahvil alımıyla destekleyeceği görülüyor

-Bu yatırım sonucu milli gelirini 286 milyar dolar artıracak olan Türkiye, bu dönemde 500 milyar doların üzerinde yatırım yapacak 35 ülke içinde yatırım/hasıla katsayısında Malezya, Polonya, Bangladeş ve Hindistan’ın ardından 5’nci olacak

Ankara – 20.02.2020 - Yabancılar, Türkiye’ye yatırımda konuta yüklendi ve 2013-2019 yıllarını ve 2020 Ocak ayını içeren 7 yıl 1 ayda 183 bin 446 konut satın aldı. Zor bir dönemden geçen inşaat sektörünün artan döviz kurlarını ve maliyetlerini fiyatlara yansıtamamasının da etkisiyle fiyat açısından yabancılar için gayet makul bir ülke haline gelen Türkiye’de, Iraklıdan, Afganlıya, Mısırlıdan, Yemenliye çok sayıda ülkeden yabancı, konut sahibi oldu. Yabancılar, konut açısından Türkiye’yi adeta 1850’lerin Kaliforniyası’ndaki   “altına hücum” dönemi gibi gördü.

-Son 10 yılı ve Ocak ayını kapsayan dönemde nominal bazda yüzde 443,93, son 15 yılı ve Ocak ayını içeren dönemde yüzde 1392,17 artan altın, yatırım araçları arasında açık farkla birinci sırayı aldı

-Ocak ayı itibarıyla son 5 yıllık dönemde tarım ÜFE fiyatları yüzde 73,78 artarken, TÜFE’deki artış yüzde 78,26’yı, Yİ-ÜFE’deki artış yüzde 95,44, YD-ÜFE’deki artış yüzde 136,22’yi oldu -Tarım ÜFE’deki artış son bir yılda da son 5 yılda da TÜFE’nin ardında kaldı Ankara – 24.02.2020 - Kamuoyundaki algı tarım ürünlerinde enflasyonun yüksek olduğu yönünde. Ekonomiyle ilgili yetkililerden, uzmanlardan kime sorsanız tarımdaki enflasyon yüksekliği nedeniyle bir türlü enflasyonu düşüremediğimiz, tek hanelere indiremediğimiz şeklinde yanıtlar alırsınız. Oysaki rakamlar bunun tam aksi yönünde. Tarımda üretici fiyatlarındaki artış enflasyon sıralamasında gerilerde kalıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, son 5 yıllık dönemde tarımda üretici fiyatları (ÜFE), tüketici fiyatlarına (TÜFE), yurt içi üretici fiyatlarına (Yİ-ÜFE) ve yurt dışı üretici fiyatlarına (YD-ÜFE) göre daha az artış gösterdi. Ocak ayı itibarıyla son 5 yıllık dönemde tarım ÜFE fiyatları yüz