Metin Türkyılmaz

Belirli bir dönemde ülke içinde üretilen ve yurt dışına satılan ürünlerin üretici fiyatlarındaki değişimi ölçen yurt dışı üretici fiyatları endeksini (YD-ÜFE) ağırlıklı olarak enerji, madencilik ve taş ocakçılığı yükseltti. Enerjide yıllık değişim yüzde 24,78, madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 13,41'i buldu.

Türk ekonomisinin en önemli sorunları nedir diye sıraladığımızda, işsizlik, enflasyon, 1945 yılından bu yana açık veren dış ticaret ve dolayısıyla cari işlemler açığı, döviz kuru istikrarsızlığının yanı sıra iç ve dış borç gelir. Gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında Türk ekonomisindeki borçluluğun milli gelire oranı düşük kalmakla birlikte, gerek faizlerin yüksekliği gerek gelir seviyesinin düşüklüğü nedeniyle daha fazla sıkıntı yaratıyor. Çünkü, Almanya, Fransa, İngiltere gibi gelişmiş ülkelerin bütçeleri Türkiye bütçesinin 6-7 katını bulurken, faiz oranları beşte birde kalıyor. Üstelik o ülkelerde borçlanma vadeleri çok daha uzun süreli. Bu nedenle Türk ekonomisi açısından borçlanma oranının artmaması çok önem taşıyor. Fakat, önümüzdeki yıllarda borçlanma oran ve miktarının artacağı görülüyor. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) Ekim 2019 tarihli World Economic Outlook Database (Dünya Ekonomik Görünüm Veritabanı) tahminlerine göre, Türkiye’nin genel yönetim brüt borç stoku TL

-Ekonomide iki ülke arasında büyük fark bulunuyor. ABD, İran’ın 48,2 katı bir ekonomi -IMF’nin 2020 tahminlerine göre, 84,1 milyon nüfuslu İran’ın 463,1 milyar dolar GSYH bulunurken, ABD’nin GSYH’si 22 trilyon 321,8 milyar dolara ulaşacak -Kişi başına milli geliri İran’da 5 bin 503 dolarda kalırken, ABD’de 67 bin 427 dolara yükselecek -Bütçe açısından iki ülkenin karşılaştırılması çok zor. Genel hükümet geliri ABD’de 6,9 trilyon dolar, İran’da 58,6 milyar dolar. Toplam genel hükümet gideri ise ABD’de 8,1 trilyon dolara ulaşırken, İran’ınki 81,8 milyar doları ancak buluyor -İran, dünya çapında petrol ve doğal gaz rezervleriyle öne çıkıyor -ABD’nin mevcut üretim düzeyiyle petrolü 11,9, doğal gazı 14,3 yılda bitecek. Buna karşın, İran’ın 90,4 yıllık petrolü, 133,2 yıllık doğal gazı bulunuyor