-En fakir bölge Van bölgesi
-26 bölge içinde en büyük nüfus, en büyük ekonomi ve en fazla kişi
başına yurtiçi gelir, en az yüzölçüme sahip olan İstanbul’da
-Türkiye ekonomisinin yüzde 27,65’ini oluşturan İstanbul, 217 milyar 410
milyon
dolarlık yurtiçi gelire, 15 bin 824 dolarlık kişi başına yurtiçi gelire sahip
durumda
-İstanbul’un yüzölçümü 5 bin 196,07 kilometrekare iken,
en fazla yüzölçümü
59 bin 664,17 kilometrekare karasal alanla Kayseri, Sivas ve Yozgat’ın
bulunduğu Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) bölgesinde
-ORAN Bölgesi, Tayvan, Hollanda, Danimarka ve
İsviçre’nin birbuçuk, Belçika,
Arnavutluk ve Ermenistan’ın iki, İsrail’in üç katı büyüklüğünde
-En fakir bölge 3 bin 861 dolarla Van, Muş, Bitlis, Hakkari illerini içeren
Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) bölgesi oldu
-Fakirlikte DAKA’yı kişi başına 4 bin 1 dolarla Şanlıurfa ve Diyarbakır'ı
kapsayan Karacadağ Kalkınma Ajansı bölgesi, 4 bin 185
dolarla Ağrı, Kars,
Iğdır ve Ardahan'dan oluşan Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) bölgesi
izledi
-Zenginlikte İstanbul’u, 14 bin 458 dolarla Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu
ve
Yalova’dan oluşan Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA)
bölgesi takip etti
-Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki, DAKA, KARACADAĞ KA, SERKA,
DİKA ve İKA kalkınma ajansları bölgelerinin kişi başına yurtiçi gelirleri
ülke ortalamasının yarısının altında
Türkiye, 8 Şubat 2006 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 25 Ocak 2006 tarihli 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun ile 12 istatistiki bölgeye bu bölgeler de 26 alt istatistiki bölgeye ayrılmış durumda.
Aynı kanun, Türkiye’yi istatistiki olarak 12 bölgeye ve 26 alt bölgeye ayırdı. Kalkınma ajansları Düzey 2 olarak adlandırılan 26 bölgede kuruldu. Kanunun istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre, TR1: İstanbul (TR10: İstanbul), TR2: Batı Marmara (TR21: Edirne, Kırklareli, Tekirdağ) ve (TR22: Balıkesir, Çanakkale), TR3: Ege (TR31: İzmir), (TR32: Aydın, Denizli, Muğla) ve (TR33: Afyonkarahisar, Kütahya, Manisa, Uşak), TR4: Doğu Marmara (TR41: Bilecik, Bursa, Eskişehir) ve (TR42: Bolu, Düzce, Kocaeli, Sakarya, Yalova), TR5: Batı Anadolu (TR51: Ankara) ve (TR52: Karaman, Konya), TR6: Akdeniz (TR61: Antalya, Burdur, Isparta), (TR62: Adana, Mersin) ve (TR63: Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye), TR7: Orta Anadolu (TR71: Aksaray, Kırıkkale, Kırşehir, Niğde, Nevşehir) ve (TR72: Kayseri, Sivas, Yozgat), TR8: Batı Karadeniz (TR81: Bartın, Karabük, Zonguldak), (TR82: Çankırı, Kastamonu, Sinop) ve (TR83: Amasya, Çorum, Samsun, Tokat), TR9: Doğu Karadeniz (TR90: Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Trabzon), TRA: Kuzeydoğu Anadolu (TRA1: Bayburt, Erzincan, Erzurum) ve (TRA2: Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars), TRB: Ortadoğu Anadolu (TRB1: Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli) ve (TRB2: Bitlis, Hakkâri, Muş, Van), TRC: Güneydoğu Anadolu (TRC1: Adıyaman, Gaziantep, Kilis), (TRC2: Diyarbakır, Şanlıurfa) ve (TRC3: Batman, Mardin, Şırnak, Siirt) oluşuyor.
Kanunun amacı; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planı ve programlarda öngörülen ilke ve politikalarla uyumlu olarak bölgesel gelişmeyi hızlandırmak, sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak üzere oluşturulacak kalkınma ajanslarının kuruluş, görev ve yetkileri ile koordinasyonuna ilişkin esas ve usulleri düzenlemek olarak belirlenmiş.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden www.551vekil.com'un yaptığı hesaplamaya göre, 26 bölge içinde en büyük nüfus, en büyük ekonomi ve en fazla kişi başına yurtiçi gelir, en az yüzölçüme sahip olan İstanbul’da. Türkiye ekonomisinin yüzde 27,65’ini oluşturan İstanbul, 217 milyar 410 milyon dolarlık yurtiçi gelire, 15 bin 824 dolarlık kişi başına yurtiçi gelire sahip durumda.
-Ekonomik büyüklükte Ankara ikinci, BEBKA üçüncü, İzmir dördüncü-
Ekonomik büyüklükte İstanbul’u 66 milyar 968 milyon dolar ve yüzde 8,517 GSYH payıyla Ankara izliyor. Ankara, 13 bin 589 dolarla kişi başına yurtiçi gelirde dördüncü sırada yer alıyor. Türkiye’nin üçüncü en büyük ekonomi bölgesi Bursa, Eskişehir ve Bilecik’ten oluşan Bursa-Eskişehir-Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) bölgesi. BEBKA bölgesi 52 milyar 142 milyon dolarlık GSYH ile 51 milyar 395 milyon dolarlık İzmir’in önünde yer alıyor. Bölge kişi başına yurtiçi gelirde 14 bin 248 dolarla üçüncü sırada. Dördüncü en büyük ekonomi İzmir, ülke GSYH’sinin yüzde 6,5364’ünü karşılıyor. İzmir, 12 bin 896 dolarla İSTKA, MARKA, BEBKA, ANKARA KA ve TRAKYA bölgelerinin ardından altıncı sırada bulunuyor. 48 milyar 375 milyon dolarla beşinci büyük ekonomi olan Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova’nın yer aldığı Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA) bölgesi 14 bin 458 dolarla İstanbul’un ardından en zengin ikinci bölge konumunda.
MARKA bölgesini 31 milyar 393 milyon dolarla oldukça geriden 6. sıradaki Adana ve Mersin’in oluşturduğu Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA), 30 milyar 309 milyon dolarla 7. sıradaki Antalya, Isparta ve Burdur’dan oluşan Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) izliyor. 8. ZAFERKA’nın (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) 28 milyar 495 milyon, 9. GEKA’nın (Aydın, Denizli, Muğla) 28 milyar 338 milyon, 10. OKA’nın (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) 22 milyar 212 milyon, 11. TRAKYA’nın (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) 21 milyar 372 milyon, 12. DOKA’nın (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) 20 milyar 794 milyon, 13. DOĞAKA’nın (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) 20 milyar 132 milyon, 14. MEVKA’nın (Konya, Karaman) 18 milyar 651 milyon, 15. ORAN’ın (Kayseri, Sivas, Yozgat) 18 milyar 456 milyon, 16. GMKA’nın (Balıkesir, Çanakkale) 16 milyar 979 milyon, 17. KARACADAĞ KA’nın (Şanlıurfa, Diyarbakır) 13 milyar 287 milyon, 18. İKA’nın (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) 12 milyar 412 milyon, 19. AHİ-KA’nın (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) 11 milyar 906 milyon, 20. BAKKA’nın (Zonguldak, Karabük, Bartın) 10 milyar 491 milyon, 21. FKA’nın (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) 10 milyar 483 milyon dolarlık GSYH’si var.
-En küçük ekonomi 4,8 milyar dolarla SERKA bölgesinde-
DİKA, DAKA, KUDAKA, KUZKA ve SERKA bölgeleri ise 10 milyar doların altında GSYH’ye sahip durumdalar. Ekonomik büyüklükte 22. sıradaki DİKA (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) 8 milyar 745 milyon, 23. DAKA (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) 7 milyar 970 milyon, 24. KUDAKA (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 6 milyar 954 milyon, 25. KUZKA (Kastamonu, Çankırı, Sinop) 5 milyar 787 milyon dolarlık GSYH’leri var. Ekonomik büyüklükte son sırada olan ve Türkiye GSYH’sinin yüzde 0,6152’sini karşılayan SERKA (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) bölgesi ise 4 milyar 837 milyon dolarla 5 milyar doların bile altında, İstanbul’un 45’te biri kadar bir GSYH’ye sahip durumda.
-ORAN, 108 ülkeden daha büyük yüzölçümüne sahip-
İstanbul’un yüzölçümü 5 bin 196,07 kilometrekare iken, en fazla yüzölçümü 59 bin 664,17 kilometrekare karasal alanla Kayseri, Sivas ve Yozgat’ın bulunduğu Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) bölgesinde. ORAN bölgesi, Tayvan, Hollanda, Danimarka ve İsviçre’nin birbuçuk, Belçika, Arnavutluk ve Ermenistan’ın iki, İsrail’in üç katı büyüklüğünde, dünyadaki 232 ülke ve bağımlı bölgeden 108’inden daha büyük alana sahip. ORAN bölgesini, 47 bin 717,41 kilometrekareyle MEVKA (Konya, Karaman), 44 bin 728,23 kilometrekareyle ZAFERKA (Manisa, Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak), 41 bin 557,92 kilometrekareyle DAKA (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) ve 40 bin 681,10 kilometrekareyle KUDAKA (Erzurum, Erzincan, Bayburt) izliyor.
-En fakir bölge DAKA, ülke ortalamasının yüzde 36,76’sına ancak ulaşabiliyor-
En fakir bölge 3 bin 861 dolarla Van, Muş, Bitlis, Hakkari illerini içeren Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) bölgesi oldu.
Fakirlikte DAKA’yı kişi başına 4 bin 1 dolarla Şanlıurfa ve Diyarbakır illerini kapsayan Karacadağ Kalkınma Ajansı bölgesi, 4 bin 185 dolarla Ağrı, Kars, Iğdır ve Ardahan illerinden oluşan Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) bölgesi izledi.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki, DAKA, KARACADAĞ KA, SERKA, DİKA ve İKA kalkınma ajansları bölgelerinin kişi başına yurtiçi gelirleri ülke ortalamasının yarısının altında kaldı. En fakir bölge 3 bin 861 dolarlık Van, Muş, Bitlis, Hakkari illerini içeren Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) bölgesi ülke ortalamasının yüzde 36,76’sına ancak ulaşabildi.
Zenginlikte İstanbul’u, 14 bin 458 dolarla Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Yalova’dan oluşan Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA) bölgesi takip etti. Bu bölgeyi 14 bin 248 dolarla BEBKA (Bursa, Eskişehir, Bilecik), 13 bin 589 dolarla ANKARA KA (Ankara), 13 bin 515 dolarla TRAKYA (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli), 12 bin 896 dolarla İZKA (İzmir), 11 bin 84 dolarla BAKA (Antalya, Isparta, Burdur) takip etti. Diğer bölgeler 10 bin 504 dolarlık ülke ortalamasının altında kaldılar.
26 bölgenin, açıklanan son veri olan 2008 yılı verilerine göre GSYH içindeki payları ve bu payların değişmediği varsayımıyla ve bu paylar baz alınarak yapılan hesaplamayla, 2012 yılı GSYH tahmini rakamları şöyle:
Bölgeler
|
GSYH’deki
|
GSYH
| |
Payı (Yüzde)
|
(Milyon
| ||
Dolar)
| |||
Türkiye
|
100
|
786.293
| |
1
|
İSTKA (İstanbul)
|
27,6500
|
217.410
|
2
|
ANKARA KA (Ankara)
|
8,5170
|
66.968
|
3
|
BEBKA (Bursa, Eskişehir, Bilecik)
|
6,6313
|
52.142
|
4
|
İZKA (İzmir)
|
6,5364
|
51.395
|
5
|
MARKA (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova)
|
6,1523
|
48.375
|
6
|
ÇKA (Adana, Mersin)
|
3,9926
|
31.393
|
7
|
BAKA (Antalya, Isparta, Burdur)
|
3,8547
|
30.309
|
8
|
ZAFERKA (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak)
|
3,6240
|
28.495
|
9
|
GEKA (Aydın, Denizli, Muğla)
|
3,6039
|
28.338
|
10
|
OKA (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya)
|
2,8249
|
22.212
|
11
|
TRAKYA (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli)
|
2,7180
|
21.372
|
12
|
DOKA (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane)
|
2,6446
|
20.794
|
13
|
DOĞAKA (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye)
|
2,5604
|
20.132
|
14
|
MEVKA (Konya, Karaman)
|
2,3720
|
18.651
|
15
|
ORAN (Kayseri, Sivas, Yozgat)
|
2,3472
|
18.456
|
16
|
GMKA (Balıkesir, Çanakkale)
|
2,1594
|
16.979
|
17
|
KARACADAĞ KA (Şanlıurfa, Diyarbakır)
|
1,6898
|
13.287
|
18
|
İKA (Gaziantep, Adıyaman, Kilis)
|
1,5785
|
12.412
|
19
|
AHİ-KA (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir)
|
1,5141
|
11.906
|
20
|
BAKKA (Zonguldak, Karabük, Bartın)
|
1,3342
|
10.491
|
21
|
FKA (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli)
|
1,3332
|
10.483
|
22
|
DİKA (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt)
|
1,1122
|
8.745
|
23
|
DAKA (Van, Muş, Bitlis, Hakkari)
|
1,0137
|
7.970
|
24
|
KUDAKA (Erzurum, Erzincan, Bayburt)
|
0,8844
|
6.954
|
25
|
KUZKA (Kastamonu, Çankırı, Sinop)
|
0,7360
|
5.787
|
26
|
SERKA (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan)
|
0,6152
|
4.837
|
26 bölgenin, açıklanan son veri olan 2008 yılı verilerine göre GSYH içindeki payları ve bu payların değişmediği varsayımıyla ve bu paylar baz alınarak yapılan hesaplamayla, 2012 yılı GSYH tahmini rakamları üzerinden 2011-2012 yıl sonu nüfuslarının ortalaması alınarak bulunan yıl ortası tahmini nüfuslarına bölünerek bulunan kişi başına GSYH’leri şöyle:
Bölgeler
|
Kişi Başına GSYH
| |
(Dolar)
| ||
Türkiye
|
10.504
| |
1
|
İSTKA (İstanbul)
|
15.824
|
2
|
MARKA (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova)
|
14.458
|
3
|
BEBKA (Bursa, Eskişehir, Bilecik)
|
14.248
|
4
|
ANKARA KA (Ankara)
|
13.589
|
5
|
TRAKYA (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli)
|
13.515
|
6
|
İZKA (İzmir)
|
12.896
|
7
|
BAKA (Antalya, Isparta, Burdur)
|
11.084
|
8
|
GMKA (Balıkesir, Çanakkale)
|
10.305
|
9
|
BAKKA (Zonguldak, Karabük, Bartın)
|
10.288
|
10
|
GEKA (Aydın, Denizli, Muğla)
|
10.142
|
11
|
ZAFERKA (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak)
|
9.646
|
12
|
ÇKA (Adana, Mersin)
|
8.278
|
13
|
DOKA (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane)
|
8.222
|
14
|
MEVKA (Konya, Karaman)
|
8.180
|
15
|
OKA (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya)
|
8.173
|
16
|
AHİ-KA (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir)
|
7.945
|
17
|
ORAN (Kayseri, Sivas, Yozgat)
|
7.854
|
18
|
KUZKA (Kastamonu, Çankırı, Sinop)
|
7.791
|
19
|
DOĞAKA (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye)
|
6.652
|
20
|
KUDAKA (Erzurum, Erzincan, Bayburt)
|
6.484
|
21
|
FKA (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli)
|
6.281
|
22
|
İKA (Gaziantep, Adıyaman, Kilis)
|
4.973
|
23
|
DİKA (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt)
|
4.223
|
24
|
SERKA (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan)
|
4.185
|
25
|
KARACADAĞ KA (Şanlıurfa, Diyarbakır)
|
4.001
|
26
|
DAKA (Van, Muş, Bitlis, Hakkari)
|
3.861
|
26 bölgenin 2012 yıl sonu nüfusları şöyle:
Bölgeler
|
2012 Yılsonu Nüfusu
| |
Türkiye
|
75,627,384
| |
1
|
İSTKA (İstanbul)
|
13,854,740
|
2
|
ANKARA KA (Ankara)
|
4,965,542
|
3
|
İZKA (İzmir)
|
4,005,459
|
4
|
ÇKA (Adana, Mersin)
|
3,808,483
|
5
|
BEBKA (Bursa, Eskişehir, Bilecik)
|
3,682,037
|
6
|
KARACADAĞ KA (Şanlıurfa, Diyarbakır)
|
3,354,242
|
7
|
MARKA (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova)
|
3,376,330
|
8
|
DOĞAKA (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye)
|
3,038,983
|
9
|
ZAFERKA (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak)
|
2,965,800
|
10
|
GEKA (Aydın, Denizli, Muğla)
|
2,808,243
|
11
|
BAKA (Antalya, Isparta, Burdur)
|
2,763,541
|
12
|
OKA (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya)
|
2,717,970
|
13
|
DOKA (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane)
|
2,545,274
|
14
|
İKA (Gaziantep, Adıyaman, Kilis)
|
2,519,139
|
15
|
ORAN (Kayseri, Sivas, Yozgat)
|
2,351,714
|
16
|
MEVKA (Konya, Karaman)
|
2,287,705
|
17
|
DİKA (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt)
|
2,085,092
|
18
|
DAKA (Van, Muş, Bitlis, Hakkari)
|
2,082,470
|
19
|
FKA (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli)
|
1,673,852
|
20
|
GMKA (Balıkesir, Çanakkale)
|
1,654,422
|
21
|
TRAKYA (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli)
|
1,593,247
|
22
|
AHİ-KA (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir)
|
1,501,311
|
23
|
SERKA (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan)
|
1,154,277
|
24
|
KUDAKA (Erzurum, Erzincan, Bayburt)
|
1,071,878
|
25
|
BAKKA (Zonguldak, Karabük, Bartın)
|
1,020,108
|
26
|
KUZKA (Kastamonu, Çankırı, Sinop)
|
745,525
|
26 bölgenin yüzölçümleri şöyle:
Bölgeler
|
Yüzölçümü (KM2)
| |
Türkiye
|
769603,70
| |
1
|
ORAN (Kayseri, Sivas, Yozgat)
|
59664,17
|
2
|
MEVKA (Konya, Karaman)
|
47717,41
|
3
|
ZAFERKA (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak)
|
44728,23
|
4
|
DAKA (Van, Muş, Bitlis, Hakkari)
|
41557,92
|
5
|
KUDAKA (Erzurum, Erzincan, Bayburt)
|
40681,10
|
6
|
OKA (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya)
|
37523,57
|
7
|
FKA (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli)
|
35916,62
|
8
|
BAKA (Antalya, Isparta, Burdur)
|
35839,45
|
9
|
DOKA (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane)
|
35173,95
|
10
|
KARACADAĞ KA (Şanlıurfa, Diyarbakır)
|
33822,48
|
11
|
GEKA (Aydın, Denizli, Muğla)
|
32394,43
|
12
|
AHİ-KA (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir)
|
31187,09
|
13
|
SERKA (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan)
|
30026,32
|
14
|
ÇKA (Adana, Mersin)
|
29399,45
|
15
|
BEBKA (Bursa, Eskişehir, Bilecik)
|
28565,54
|
16
|
KUZKA (Kastamonu, Çankırı, Sinop)
|
26434,84
|
17
|
DİKA (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt)
|
26090,11
|
18
|
ANKARA KA (Ankara)
|
24520,50
|
19
|
GMKA (Balıkesir, Çanakkale)
|
24232,25
|
20
|
DOĞAKA (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye)
|
23297,50
|
21
|
MARKA (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova)
|
20184,44
|
22
|
TRAKYA (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli)
|
18664,94
|
23
|
İKA (Gaziantep, Adıyaman, Kilis)
|
15280,28
|
24
|
İZKA (İzmir)
|
12012,03
|
25
|
BAKKA (Zonguldak, Karabük, Bartın)
|
9493,04
|
26
|
İSTKA (İstanbul)
|
5196,07
|
Yorumlar
Yorum Gönder