-Büyüme ne olur?

-TÜİK, 10 Haziran Salı günü, gayri safi yurtiçi hasıla

(GSYH) Ocak-Şubat-Mart aylarını kapsayan birinci

çeyrek rakamlarını açıklanacak

-2012 yılında yüzde 2,1 olan sabit fiyatlarla büyüme

hızı 2013 yılında yüzde 4, 2013’ün son çeyreğinde

ise yüzde 4,4 oldu

-Hükümet bu yıl yüzde 4 büyüme öngörüyor
-Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, açıklamasında,

2014 yılında ekonomik büyümenin yukarı yönlü olarak

şaşırtacağını, yani yüzde 4’ü aşacağını ima ediyor

-Buna karşın, uluslararası kuruluşlar, 2014 yılı

için Türkiye ekonomisinin yüzde 2-2,6 bandında

büyüyeceğini öngörüyorlar

-Bu ortamda ilk çeyrek büyüme rakamları çok

önem taşıyor. Büyüme ilk çeyrekte, yüzde 4’leri

bulursa, hükümetin büyüme rakamını tutturacağını

tahmin etmek mümkün

-Yalnız, tüketimi sınırlamak için alınan tedbirler,

imalat sanayi kapasite kullanım oranı verileri, araba,

konut satışları gibi göstergeler büyümenin

yüzde 4’leri bulamayacağını ortaya koyuyor 



Ankara - 08.06.2014 - Ekonomide büyüme ne olacak? Uluslararası kuruluşların tahminlerinde olduğu gibi yüzde 2-2,6 bandında mı kalacak, yoksa hükümetin tahminindeki gibi yüzde 4’mü olacak. Bunun ilk aşamasını 10 Haziran Salı günü öğreneceğiniz. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 10 Haziran Salı günü, gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) Ocak-Şubat-Mart aylarını kapsayan birinci çeyrek rakamlarını açıklanacak.

Bu ortamda ilk çeyrek büyüme rakamları çok önem taşıyor. Büyüme ilk çeyrekte, yüzde 4’leri bulursa, hükümetin büyüme rakamını tutturacağını tahmin etmek mümkün. Yalnız, imalat sanayi kapasite kullanım oranı, araba, konut satışları gibi göstergeler büyümenin yüzde 4’leri bulamayacağını ortaya koyuyor.

Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH), 2013 yılında bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla yüzde 4 arttı ve cari fiyatlarla 1trilyon 561 milyar 510 milyon liraya ulaştı. En hızlı büyüme yüzde 9,8 ile mali aracı kuruluşlar olurken, reel ekonominin temeli imalat sanayindeki büyüme yüzde 3,8’de kaldı. Toplamda 1 trilyon 561 milyar 510 milyon lira olan GSYH’da imalat sanayi 239 milyar 115 milyon liralık pay aldı. İmalat sanayinin payı, yüzde 15,31’de kaldı.

Kişi başına GSYH 2013 yılında 20 bin 531 lira oldu.

Yalnız, hanehalklarının tüm GSYH’yi kullanamadığını da belirtmek gerekir. 2013 yılında hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 1 trilyon 107 milyar 99 milyon lira olurken, GSYH’nin 235 milyar 575 milyon lirasını da nihai tüketim harcaması olarak devlet kullandı. Yine 2013 yılında hanehalklarının nihai tüketim harcamalarında yüzde 4,6’lık artışa karşın, devletin nihai tüketim harcamalarının yüzde 5,9 arttığını da unutmamak gerekir.

ABD Doları bazında cari fiyatlarla 2012 yılında 786 milyar 283 milyon dolar olan GSYH, 2013 yılında 820 milyar 12 milyon dolara yükseldi. Kişi başına GSYH ise 10 bin 459 dolardan 10 bin 782 dolara çıktı. 

-2012 büyüme hızları 

2012 yılının birinci çeyreğinde yüzde 3,1, ikinci çeyreğinde yüzde 2,7 gibi gayet ılımlı bir büyüme gösteren Türkiye ekonomisi, 2012’nin üçüncü ve dördüncü çeyreklerinde yüzde 1,5 ve yüzde 1,3 gibi düşük büyüme oranlarıyla yılı yüzde 2,1 büyümeyle tamamladı. Cumhuriyet tarihi boyunca yüzde 4,8 dolaylarında ortalama büyüme tutturan Türkiye için, yüzde 2,1 oldukça düşük bir büyüme. Nitekim, bu oranda büyüme işsizliğin artışıyla hemen kendini gösterdi. 

-2013 büyüme hızları 

Beklentilerin tersine 2013 yılına yüzde 2,9 gibi büyümede artışla başlayan Türkiye ekonomisi, ikinci çeyrekte yüzde 4,5, üçüncü çeyrekte yüzde 4,3, dördüncü çeyrekte yüzde 4,4 gibi düşük ama çok da düşük olmayan bir büyüme performansı gösterdi. Yılı yüzde 4 büyümeyle kapatan Türkiye ekonomisi, bu büyüme oranını 2014 yılında tutturamayacağı yaygın bir kanı.  

-Erdem Başçı, yüzde 4’ü aşıp şaşırtacağını söylüyor 

Gerçi Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) tarafından düzenlenen bir panelde yaptığı konuşmada, "Büyük olasılıkla bu yıl ekonomik büyüme yukarı yönlü olarak şaşırtacak. Orta vadeli programda da belirtilen yüzde 4 tahminimizi aşağı çekmek için ciddi bir gerekçe görmüyoruz" dedi. Buradaki anahtar unsur, ekonomik büyümenin “yukarı yönlü olarak” şaşırtacağı ifadesi. Başçı, 2013 yılında yüzde 4 büyüyen ekonominin 2014 yılında daha fazla bir büyüme göstereceğini umuyor. Ama piyasa beklentisi bu yönde değil. Nitekim, büyümenin motor unsurları içinde yer alan tarımın, imalat sanayinin, inşaat sektörünün böyle bir büyümeyi destekleyeceği yönünde bir işaret yok. Tam tersine, 2013 yılında rekor üretim verilerine ulaşan tarımın, bu yıl yaşanan doğal afetler nedeniyle önemli bir oranda küçüleceğini beklemek daha mantıklı. İnşaat sektöründe her ne kadar inşa edilen konut sayısı artsa da son 3 aydır konut satışlarının düştüğünü, bunun önünde sonunda sektöre yansıyacağını düşünmek için müneccim olmaya gerek yok. Ocak ayında yaşanan döviz kuru krizi nedeniyle Şubat ayından itibaren kredi kullanımını kısıtlayıcı düzenlemeler ve vergi artışlarının piyasaya yansıdığını da söylemek gerek. Özellikle otomobil satışlarında, cep telefonu satışlarında önemli oranda düşüşler olduğunu belirtelim. Tüketici kredilerinde 5 yıllık vade tavanının 3 yıla çekilmesi, 2 Şubat 2014’ten itibaren mobilya, beyaz eşya, tatil, araç kiralama dahil olmak üzere hiçbir mal ve hizmet alımında taksit süresi 9 ayı geçmemesi araba kredisinde 50 bin liranın altında fiyatı olanlarda yüzde 30, 50 bin liranın üzerinde fiyatı olan arabalarda ilk 50 bine yüzde 30, üzerine yüzde 50 peşinat zorunluluğu getirilmesi, telekomünikasyon ve kuyumculukla ilgili alımlarda da gıda ve akaryakıtta olduğu gibi ‘hiç taksit’ olmaması uygulamaları hem üretimi hem ithalatı hem de ticareti etkileyecektir.

Nitekim, Türkiye otomobil ve hafif ticari araç pazarı bu yılı Ocak-Mart döneminde, 2013 yılının aynı dönemine göre yüzde 24,46 gibi yüksek bir oranda gerileyerek 115 bin 272’ye indi. Sektör, ihracatla bu olumsuzluğu ne kadar giderecek tahmini zor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 13 Mayıs 2014 tarihinde yaptığı düzenlemede, şirket kredi kartlarında taksit sınırlamasını kaldırdı, taksit sınırlamasının hediye çeki yöntemiyle delinmesini de önledi.

İmalat sanayi kapasite kullanım oranı, 2014 Mayıs ayında geçen yılın aynı ayına göre 0,4 puan düşerek yüzde 74,4’e indi.

-Uluslararası kuruluşların büyüme tahminleri

yüzde 2-2,6 bandında 

“Dünya Ekonomik Görünüm” raporunu 2014 Nisan ayında güncelleyen Uluslararası Para Fonu (IMF),  Türkiye için 2014’te yüzde 3,5 olarak tahmin ettiği büyüme rakamını yüzde 2,3’e çekti. Kuruluş Türkiye’nin 2015'te ise yüzde 3,1 büyüyeceğini öngördü.

Geçen yıl yüzde 4 düzeyinde gerçekleşen ekonomik büyümenin büyük ölçüde artan iç talep sayesinde sağlandığı vurgulanan Dünya Bankası raporunda, gerek tüketimi düşüren tedbirler ve gerekse kur artışı ve politik belirsizlik gibi gelişmelerin tüketici güvenine olan olumsuz etkileri yüzünden, büyümenin 2014 yılında yüzde 2,4 düzeyinde kalacağı tahmininde bulundu. Banka, 2014 Ocak ayında, Türkiye ekonomisinin 2014 yılında yüzde 4,5, 2015 yılında yüzde 4,7 büyüyeceğini tahmin etmişti.

Avrupa Komisyonu, bahar ekonomik tahminler raporunda, Türkiye'nin 2014’de yüzde 2,6 büyüyeceğini öngördü. Komisyon'un 3 ay önce yayınlanan bir önceki raporunda, Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 2,5 büyüyeceğini tahmin etmişti.

2015 yılı için Avrupa Komisyonu, daha önce yüzde 3 olarak öngördüğü büyüme tahminini, bahar ekonomik tahminler raporunda yüzde 3,3’e çekti.

Komisyon, raporunda, Türk Lirası’ndaki değer kaybının, Türkiye'de üretilen mal ve hizmetlerin uluslararası rekabet gücünü artırdığı ve ekonomiyi yeniden ihracata yönlendirdiğine dikkati çekiyor, bu durumun Türkiye'nin ihracat pazarlarındaki toparlanmayla iç talepteki yavaşlamayı kademeli olarak telafi edeceği ve ekonominin yeniden dengelenmesini sağlayacağını ifade ediyor.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ise, Türkiye raporunda, Türk ekonomisinde 2014 yılında büyümenin yavaşlayacağını, 2015 yılında ise toparlanacağını savunuyor. “Türkiye ekonomisi 2013 yılında beklenin biraz daha üzerinde yüzde 4 büyüme kaydetti. Büyüme özellikle özel tüketim ve stoklardaki birikimden kaynaklandı” denilen raporda, 2014 yılı için Ocak 2014’te yaptığı yüzde 3,3 olan büyüme tahminini yüzde 2,5’e çekti. Banka, Türkiye ekonomisinin 2015 yılında ise yüzde 3,2 büyüyeceğini tahmin etti. 

S&P Başanalisti Frank Gill, 27 Mayıs 2014’te, 2014 yılı için Türk ekonomisinin yüzde 2-2,5 aralığında büyüyeceğini tahmin ettiklerini söyledi.

Deloitte'un Ekonomik Görünüm raporunda, ise Türkiye’nin 2014 yılında yüzde 2-2,5 bandında büyüyeceği tahmininde bulundu.

Görüldüğü gibi tahminler, yüzde 2-2,6 bandında. Kimse Merkez Bankası gibi yüzde 4’ün üzerinde büyüme beklemiyor.

Metin Türkyılmaz

Cep: 0532-7884105

turkyilmaz.metin@gmail.com

https://twitter.com/metinturkyilmaz

https://www.facebook.com/metin.turkyilmaz2

https://www.facebook.com/turkyilmaz.metin

http://www.linkedin.com/nhome/?trk=