-Enflasyonu tek hanede tutmak zor…
-2014 yılının Ocak-Ağustos dönemini kapsayan 8 ayında
yüzde 6,28 artan TÜFE, son 6 yılın en kötü 8 ayını geçirdi
-TÜFE artışı, çok büyük bir olasılıkla yılı çift haneyle tamamlayacak
-Halen Ağustos itibarıyla yıllık yüzde 9,54 olan TÜFE enflasyonu,
yılın kalan 4 ayında, 2010’daki gibi bir seyir izlerse yılı yüzde 9,25,
2013’teki gibi seyir izlerse yüzde 9,53 ile bitirecek
-Buna karşın son 4 aydaki seyir, 2008’deki gibi olursa yüzde 10,
2012’deki gibi olursa yüzde 10,32, 2006’deki gibi olursa yüzde
10,67, 2009’daki gibi olursa yüzde 11,24, 2005’deki gibi olursa
yüzde 11,29, 2007’deki gibi olursa yüzde 11,70 ile yılı tamamlar
-En kötü senaryo, yılın kalan 4 ayının 2011’deki gibi olması. Bu
durumda TÜFE yıl sonunda yüzde 13,14’e kadar ulaşır
-Yıl sonu TÜFE artışı, yüzde 10,45’i geçerse son 11 yılın rekoru kırılır
Bu yılın Ocak-Ağustos döneminde enflasyonun yüksek
seyretmesi son 8 yılın 6 yılında tek hanelerde kalan tüketici fiyatları endeksi
(TÜFE) enflasyonunu, yeniden çift hanelere çıkaracağını söylemek için müneccim
olmayan gerek yok.
Görünen o ki bu yıl enflasyonu tek hanede tutmak
zor olacak. Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) verilerine göre, öncelikle 2014 yılının Ocak-Ağustos dönemini kapsayan 8 ayında
yüzde 6,28 artan TÜFE, son 6 yılın en kötü 8 ayını geçirdi. En son 2008 yılının
Ocak-Ağustos döneminde TÜFE yüzde 6,35 artmıştı. Ocak-Ağustos dönemlerinde TÜFE
artışı, 2009 yılında yüzde 1,78 gibi oldukça düşük bir seviyeye inmişti. 2010
yılının Ocak-Ağustos döneminde yüzde 3,50, aynı dönemler itibarıyla 2011
yılında yüzde 3,75, 2012 yılında yüzde 2,28, 2013 yılında ise yüzde 4,21 TÜFE artışı
olmuştu.
Veriler ve geçmiş yıllar deneyimleri de gösteriyor
ki TÜFE artışı, çok büyük olasılıkla yılı çift haneyle tamamlayacak.
Önceki yıllar
deneyimine baktığımızda, Eylül-Aralık dönemini kapsayan yılın son 4 aylarında
2005 yılında yüzde 4,71, 2006 yılında yüzde 4,13, 2007’de yüzde 5,10, 2008’de
yüzde 3,50, 2009’da yüzde 4,67, 2010’da yüzde 2,80, 2011’de yüzde 6,46, 2012’de
yüzde 3,80, 2013’de yüzde 3,06 TÜFE artışı görüldü.
Kötünün iyisi senaryolar 2010 ve 2013 yılları
Bu çerçevede baktığımızda, halen, Ağustos
itibarıyla yıllık yüzde 9,54 olan TÜFE enflasyonu, yılın kalan 4 ayında, 2010’daki
gibi bir seyir izlerse yılı yüzde 9,25, 2013’teki gibi seyir izlerse yüzde 9,53
ile bitirecek. Bu rakamlar da yüksek olmasına karşın en azından enflasyon tek
hanede kalacağı için kötünün iyisi olarak bakılabilir. Tabii en iyi senaryo da
son 4 aylık TÜFE artışının sıfır veya sıfırın altında çıkması hali. Sıfır
olursa, TÜFE yıl sonu artışı yüzde 6,28’de kalır. Türkiye’de Eylül-Ekim
aylarıyla birlikte okul, kış harcamalarının artması nedeniyle enflasyonda bir
yükselme olur. Bundan dolayı bu senaryonun olma ihtimali imkansıza yakın.
Buna karşın son 4 aydaki seyir, 2008’deki gibi
olursa yüzde 10, 2012’deki gibi olursa yüzde 10,32, 2006’deki gibi olursa yüzde
10,67, 2009’daki gibi olursa yüzde 11,24, 2005’deki gibi olursa yüzde 11,29,
2007’deki gibi olursa yüzde 11,70 ile yılı tamamlayacak.
En kötü senaryo 2011 yılı
En kötü senaryo, yılın kalan 4 ayının 2011’deki
gibi olması. Bu durumda TÜFE artışı yıl sonunda yüzde 13,14’e kadar ulaşır ki
bu oran, yıl sonları itibarıyla TÜFE’de 2003 yılındaki yüzde 18,36’lık
enflasyondan bu yana en yüksek enflasyon olur. Yani son 11 yılın rekoru. Daha
doğru bir ifadeyle, yıl sonu TÜFE artışı, yüzde 10,45’i geçerse son 11 yılın
rekoru kırılır. 2003-2013 döneminde yıl sonları itibarıyla TÜFE artış oranı
2008 yılında yüzde 10,06 ve 2010 yılında yüzde 10,45 ile çift haneyi geçti.
TÜFE yıl sonu enflasyonu 2012 yılında yüzde 6,16’ya kadar inmişti.
Merkez Bankası’nın 2014 enflasyon hedefinin yüzde
70 ihtimalle orta noktası yüzde 7,6 olmak üzere yüzde 6,7 ile yüzde 8,5
aralığında olduğunu da belirtmek gerekir. Bütün veriler revize edilmiş bu
hedefin tutmayacağı yönünde.
2014 yılında aylar itibarıyla aylık ve yıllık TÜFE artışları
şöyle:
Aylık
|
Yıllık
|
|
Artış
|
Artış
|
|
2014
|
(Yüzde)
|
(Yüzde)
|
Ocak
|
1,98
|
7,75
|
Şubat
|
0,43
|
7,89
|
Mart
|
1,13
|
8,39
|
Nisan
|
1,34
|
9,38
|
Mayıs
|
0,40
|
9,66
|
Haziran
|
0,31
|
9,16
|
Temmuz
|
0,45
|
9,32
|
Ağustos
|
0,09
|
9,54
|
Eylül
|
||
Ekim
|
||
Kasım
|
||
Aralık
|
Kaynak: TÜİK
Yıllar itibarıyla Ocak-Ağustos (8 aylık),
Eylül-Aralık (4 aylık) ve yıllık TÜFE artış oranları şöyle:
Ocak-
|
Eylül-
|
||
Ağustos
|
Aralık
|
Yıllık
|
|
(Yüzde)
|
(Yüzde)
|
(Yüzde)
|
|
2005
|
4,71
|
||
2006
|
5,30
|
4,13
|
9,65
|
2007
|
3,13
|
5,10
|
8,39
|
2008
|
6,35
|
3,50
|
10,06
|
2009
|
1,78
|
4,67
|
6,53
|
2010
|
3,50
|
2,80
|
6,40
|
2011
|
3,75
|
6,46
|
10,45
|
2012
|
2,28
|
3,80
|
6,16
|
2013
|
4,21
|
3,06
|
7,40
|
2014
|
6,28
|
Yorumlar
Yorum Gönder