-Ekonomide ilk 10 hedefi

2023’te Ekonomide İlk 10 Hedefi;
Ortaya Atılması,
Şimdiye Kadarki Geçmişi,
Yeterliliği,
Gerçekleştirilebilirliği,
Ne Olması Gerektiği,

Türkiye’nin, Cumhuriyet’in kuruluşunun 100’ncü yılı olacak, 2023’de ulaşmayı istediği 2023 hedefleri, ilk kez Bülent Ecevit başkanlığındaki DSP-ANAP-MHP koalisyonu 57’nci hükümet zamanında, “Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005”e yer alarak ülkenin temel hedefleri arasına girdi. Planın “Uzun Vadeli Gelişmenin Temel Amaçları ve Stratejisi (2001-2023)” başlıklı ikinci bölümünde hedeflere yer verildi.

Planın ve hedeflerin, “dünyada köklü ekonomik ve sosyal değişimlerin yaşandığı bir dönemde hazırlandığı” vurgulanırken, “Türkiye’nin gerekli yapısal dönüşümü gerçekleştirmesi durumunda, 2001-2023 döneminde yıllık ortalama yüzde 7 dolayında büyüme hızı sağlaması ve büyümenin yaklaşık yüzde 30’unun toplam faktör verimliliğinden kaynaklanması, böylece 1998 yılında 3 bin 200 dolar olan kişi başına gelirin 2023 yılında Avrupa Birliği ülkeleri düzeyine yaklaştırması beklenmektedir. Türkiye’nin, dönem sonunda ulaşacağı 1,9 trilyon dolar civarında GSMH düzeyi ile dünyanın ilk 10 ülkesi arasına girmesi öngörülmektedir” denildi.

MHP’nin 1999 seçim beyannamesinde yer alan ve 57’nci hükümetin hazırladığı Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’na giren, bu adımdan sonra birçok alanda 2023 hedefleri dillendirilmeye başlandı. Çeşitli kurum ev kuruluşlar tarafından, 2023 milli geliri, kişi başına geliri, ihracatı, işsizlik oranı gibi ekonomik ve sosyal konularda hedefler belirlendi.

Hedefler, iktidar partisi AK Parti’nin 2011 seçim beyannamesinde de yer aldı.  2011 Genel Seçimleri öncesinde açıklanan “Türkiye Hazır, Hedef 2023” beyannamesiyle AK Parti, 2023’e ilişkin birçok hedef belirledi. En son 2012 yılının Aralık ayında yapılan 4’ncü Olağan Büyük Kongrede “2023 Siyasi Vizyonu” başlığıyla 63 maddelik bir yol haritası açıkladı.

AK Parti’nin belirlediği hedefler arasında 2023 yılında Türkiye’nin 2 trilyon dolarlık gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) ile ilk 10 ekonomisi arasında yer alacağı, kişi başına yurtiçi gelirinin 25 bin doları bulacağı temel hedeflerinin yanı sıra en dikkat çekici olanları ihracatın 2023’te 500 milyar dolara, dış ticaret hacmini 1 trilyon dolara, çalışan nüfusu 30 milyona çıkarılmasının, işsizlik oranının yüzde 5’e indirilmesinin hedeflenmesidir.

Hedefler arasında 11 bin kilometre olan demiryolu hat uzunluğunun 22 bin kilometreye çıkarılması, 10 bin kilometre yüksek hızlı demiryolu hattı uzunluğuna ulaştırılması, tamamen yerli bölgesel uçak yapılması, sabit ve mobil iletişim, mobil geniş bant erişim altyapısının nüfusun tamamını kapsayacak şekilde yaygınlaştırılması bulunuyor. Yine, gemi inşa kapasitesinin 3,6 milyondan 10 milyon DTW’ye yükseltilmesi, bilişim sektöründe yerli ürün ve hizmet kullanımının 2023’te, yüzde 50’ye, bilişim sektörünün GSYH’deki payının yüzde 8’e ulaştırılması, en az bir limanın, dünyanın en büyük 10 limanı arasında yer almasının sağlanması da hedefler arasında var. 2023 hedefleri arasında, havaalanlarında mevcut 165 milyonluk yolcu kapasitesinin yılda 400 milyona, havayoluyla seyahat eden yolcu sayısının ise yıllık 103 milyondan 350 milyona çıkarılması, turist sayısının 50 milyona, turizm gelirlerinin 50 milyar dolara ulaştırılması, yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin iş hacminin 25 milyar dolardan 100 milyar dolara çıkarılması gibi hedefler de bulunuyor. Köprülerden, otoyol yapımlarına, marina sayılarına, turistik yatak kapasitelerine birçok konuda da 2023 hedefleri yer alıyor. En son Başbakan Ahmet Davutoğlu, hükümet programında, hedefleri gerçekleştirmek için 2014-2018 döneminde 350 milyar doları aşkın kamu yatırımı yapılacağını açıkladı.

Tabii bütün bunlar işin ayrıntısı. En önemli hedef 2023 yılında GSYH’nin 2 trilyon dolara ulaşması, kişi başına yurtiçi gelirin 25 bin doları bulması, işsizliğin 5’e inmesi, 500 milyar dolarlık ihracata ulaşılmasıdır. Zaten bu hedefler, diğer hedefler tutturulursa, ulaşılan hedefler olacaktır. Öncelikle, mevcut yapıyla, yatırım, tasarruf ve büyüme oranlarıyla bu hedeflerin tutturulması imkansızdır. Tutsa bile, örneğin ilk 10 büyük ekonomi arasına girme hedefi, diğer ülkelerin büyüme hızlarına bağlıdır. Onlar da sizin kadar büyürse, 2023 yılında 2 trilyon dolarlık GSYH’ye ulaşsanız, 25 bin dolarlık kişi başına GSYH’ye ulaşsanız bile ilk 10’da yer alamazsınız. Ne yapmak lazım? Öncelikle sıralamada sizden önde yer alan ülkelerden hızlı büyümek lazım. Hızlı büyümek için, tasarrufu ve yatırımı artırmak lazım. Bunlar ne kadar mümkün ona bakmak gerekir.

İlkin 25 bin dolar ne demek ona bakalım. Türkiye, en son Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 10 Eylül 2014 tarihinde açıkladığı “Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, II. Çeyrek: Nisan-Haziran, 2014” başlıklı haber bültenin yer alan 2013 revize verilerine göre, 2013 GSYH’si cari fiyatlarla TL bazında 1 trilyon 565 milyar 181 milyon lira, ABD Doları bazında 821 milyar 937 milyon dolar oldu. Kişi başına GSYH 2013’de cari fiyatlarla TL olarak 20 bin 580 lira, ABD Doları olarak ise 10 bin 807 dolar düzeyinde gerçekleşti. Buna göre, 2013 yılı ortalama kuru 1 Dolar=1,904260 TL oldu. Yıllık ortası nüfusu ise 76 milyon 55 bin olarak belirlendi. 2013 yılında dolar bazında yüzde 4,5 büyüme gerçekleştiren Türkiye’nin, 2014 yılında dolar kurundaki yükselmeye bağlı olarak dolar bazında yurtiçi geliri, Ocak-Haziran döneminde yüzde 6 azaldı. 2013 yılında yüzde 4,1 olan reel büyüme hızı, 2014 yılının ilk çeyreğinde yüzde 4,7, ikinci çeyreğinde yüzde 2,1 oldu. Ocak-Haziran 2014 döneminin reel büyümesi, ikinci çeyrekteki yüzde 2,1 büyümenin olumsuz etkisiyle yüzde 3,3’e indi. Bu büyüme rakamları, yıllık ortalama yüzde 5 büyüme gösteren Türkiye için oldukça düşük büyüme rakamları. Öncelikle ekonomik istikrarın sağlanması ve büyümenin yüzde 5’lerde tutulması gerekiyor. Ülke potansiyelinin yüzde 6’larda büyümeye imkan vereceği de çeşitli uzmanlar tarafından ifade ediliyor.

Tabii Türkiye’nin 10 bin dolar sınırını ilk kez 2008 yılında geçtiğini ve bu tarihten bu yana 11 bin dolara ulaşamadığını belirtmekte fayda var.

2014 yılı Program verilerine göre, 2007 yılında 9 bin 240 dolara ulaşan Türkiye’nin kişi başına yurtiçi hasılası, 2008 yılında 10 bin doları aşarak 10 bin 438 dolara çıktı. Küresel krizle birlikte 2009 yılında 8 bin 559 dolara inen kişi başına yurtiçi hasıla, 2010 yılında yeniden 10 bin doları geçti ve 10 bin 22 dolara ulaştı. 2011 yılında 10 bin 466, 2012’de 10 bin 497 dolar olan kişi başına yurtiçi gelir, 2013 yılında son revizyonla birlikte 10 bin 807 dolara çıktı.

Program, 2014 yılı için her ne kadar 11 bin 277 dolarlık kişi başına yurtiçi gelir belirlese de bunun tutmayacağı görülüyor. 2014 yılında dolar kurundaki yükselme nedeniyle çok büyük olasılıkla (Ekim, Kasım, Aralık dolar kurlarının ne olacağı şimdiden bilinmemekle birlikte, 2’nin altına inmeyeceğini söylemek mümkün) yeniden gerileyecek. Zaten 2014’ün ilk 6 ayında, GSYH dolar cinsinden geçen yıla göre yüzde 6 değer kaybetti. 2013 yılının Ocak-Haziran döneminde 409 milyar 511 milyon dolar olan GSYH, 2014 yılının aynı döneminde 385 milyar 50 milyon dolara indi ve 24 milyar 461 milyon dolar azaldı.

Yılın tamamında böyle olması durumunda, 2014 GSYH’si 772 milyar 841 milyon dolara gerileyecek. 2014 Programı’na göre, 2014 yıl ortası nüfusu 76 milyon 911 bine çıkacak. Bu durumda, 2013 yılındaki 10 bin 807 dolarlık kişi başına yurtiçi gelir, yüzde 7 küçülmeyle, 2014 yılında 10 bin dolar sınırlarına, 10 bin 49 dolara kadar inecek.

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) Ağustos 2012 tarihli N. Emrah Aydınonat imzalı “2023’te 25 bin dolar gelir hayal değil, ama…” başlıklı değerlendirme notunda yer alan, dünya ülkeleriyle ilgili 400’ün üzerinde istatistiki verinin bulunduğu gapminder.org (www.gapminder.org) internet sitesi kaynaklı tabloda, 14 ülkenin 2010 yılı kişi başına düşen milli gelirleri, 2010 yılı rakamlarıyla hangi yıl 10 bin doları, hangi yıl 25 bin doları geçtikleri yer alıyor.

Bu tabloda, 2010 yılında ABD’nin 42 bin 66, Hollanda’nın 36 bin 544, Kanada’nın 35 bin 222, Avustralya’nın 34 bin 835, Belçika’nın 32 bin 641, Almanya’nın 32 bin 349, Tayvan’ın 31 bin 346, İngiltere’nin 31 bin 217, Japonya’nın 30 bin 866, Fransa’nın 30 bin 262, İspanya’nın 26 bin 662, İtalya’nın 26 bin 370, Yunanistan’ın 26 bin 313, Güney Kore’nin 25 bin 256 dolar kişi başına milli geliri olduğu görülüyor.

Tabloya göre, kişi başına 10 bin dolar sınırını ABD 1929 yılında, İngiltere 1941, Kanada 1942, Avustralya 1950, Almanya 1957, Fransa, Hollanda, Belçika 1960, İtalya 1967, Japonya 1968, Yunanistan 1970, İspanya 1972, Tayvan 1986, Güney Kore 1991 yılında geçti. 

Yine, 2010 yılı fiyatlarıyla 25 bin doları ABD 1973, Kanada 1985, Almanya 1988, Japonya 1990, Hollanda, Belçika 1991,  Fransa 1992, Avustralya 1995, İngiltere 1996, İtalya 1998, İspanya 2003, Tayvan 2004, Yunanistan 2005, Güney Kore 2010 yılında ulaşabildiler.

Öncelikle 2023 yılında 25 bin dolarlık kişi başına yurtiçi hasıla hedefi hiç de yeterli bir seviye değil. Çünkü, bu rakama ABD, 1973 yılında ulaşmış. Unutulmaması gereken bir durum da Türkiye’nin 2023 yılındaki 25 bin dolar kişi başına yurtiçi hasıla ve 2 trilyon dolarlık GSYH hedefinin cari fiyatlarla olması. Bunu 2010 fiyatlarıyla reelleştirmek için, 2023 rakamını, 2010-2023 dönemi ABD milli gelir enflasyonunu (deflatör) kadar küçültmek gerekiyor. ABD’de son birkaç yıldır, yıllık enflasyon yüzde 1,9-2,1’lerde seyrediyor. 2010-2023 döneminde ABD’de bu oranlarda GSYH deflatörü olursa, 2023 yılında 25 bin dolarlık kişi başına yurtiçi gelir, 2010 fiyatlarıyla 19 bin 325 dolar olması anlamına geliyor. 2023 yılında, 2010 yılı fiyatlarıyla 25 bin dolarlık kişi başına yurtiçi gelire ulaşmak için 32 bin 340 dolarlık kişi başına yurtiçi gelir sahibi olunması gerekiyor. Türkiye, 2023 yılında 25 bin dolara ulaşırsa, bu rakam 2010 yılı değeriyle 19 bin 325 dolar olacak. Ve ABD’den 60-65 yıl sonra bu seviyeye ulaşmış olacak. Görüldüğü gibi 2023 yılında 25 bin dolarlık kişi başına yurtiçi gelire ulaşmak çok da yeterli bir seviye olduğunu iddia etmek mümkün değil.

Cari GSYH’de 2023’te 1,35 trilyon dolarda, kişi başına

yurtiçi gelir 15 bin 938 dolarda kalacak. Sıralamadaki

17’ncilik değişmeyecek

Peki 25 bin dolarlık hedefe ulaşılabilir mi? Bunu değerlendirmek lazım. Uluslararası Para Fonu (IMF), her yıl Nisan ve Ekim aylarında ilkbahar ve sonbahar toplantıları için istatistiki veriler ortaya koyuyor. Geleceğe yönelik öngörülerde de bulunuyor. En son 8 Nisan 2014’te yayımlanan IMF veri tabanı “IMF World Economic and Finansal Surveys:  IMF  World Economic Outlook Database” de, 2013 yılında ABD 16,8 trilyon dolarla ilk sırada yer alırken, bu ülkeyi 9,18 trilyon dolarla Çin,  4,9 trilyon dolarla Japonya, 3,64 trilyon dolarla Almanya, 2,74 trilyon dolarla Fransa, 2,54 trilyon dolarla İngiltere, 2,24 trilyon dolarla Brezilya, 2,12 trilyon dolarla Rusya, 2,07 trilyon dolarla İtalya ve 1,87 trilyon dolarla Hindistan izledi. Bir diğer ifadeyle ekonomide ilk 10 bu ülkelerden oluştu.  Kanada, 1,83 trilyon dolarla 11’nci, Avustralya 1,51 trilyon dolarla 12’nci, İspanya 1,36 trilyon dolarla 13’ncü, Meksika 1,26 trilyon dolarla 14’ncü, Güney Kore 1,22 trilyon dolarla 15’nci oldu. Milli gelirleri 1 trilyon doları aşan bu ülkeleri, 870,3 milyar dolarla Endonezya, 827,2 milyar dolarla (TÜİK’e göre 821,9 milyar dolar) Türkiye, 800 milyar dolarla Hollanda, 745,3 milyar dolarla Suudi Arabistan, 650,8 milyar dolarla İsviçre izledi. Buna göre, sıralamada Türkiye 17’inci olurken, Endonezya 16’ncı, Hollanda 18’nci, Suudi Arabistan 19’ncu, İsviçre 20’nci sırayı aldılar.

IMF’e göre, Türkiye, 2014 yılında Hollanda ve Suudi Arabistan’a geçilecek ve 19’ncu sıraya inecek. Yine IMF, Türkiye’nin 2019 yılında cari GSYH’de 1 trilyon dolar sınırını geçeceğini ve 1 trilyon 52,1 milyar dolara ulaşacağını tahmin ediyor. Tahmine göre Türkiye 2015-2019 arasında cari olarak GSYH’sini yüzde 28,2 artıracak. Bu artış oranının 2019-2023 arasında da gerçekleşmesi halinde, 2023 yılında Türkiye, cari fiyatlarla 1 trilyon 348,6 milyar dolarlık GSYH’ye ulaşacak. 2015 yılında Suudi Arabistan’ı, 2019 yılında ise Hollanda’yı yeniden geride bırakacak ama 2013 yılında bir üstünde yer alan Endonezya ile arasındaki fark açılacak. 2013 yılında Endonezya GSYH’de, Türkiye’den yüzde 5,21 daha büyükken, 2023’te bu oran yüzde 29,09’a çıkacak. Aynı hesaplamayla Endonezya, 2023 yılında 1 trilyon 740,8 milyar dolarlık GSYH’ye ulaşacak.

Peki 2023 yılında benzer hesaplamayla GSYH büyüklüğünde ilk 10 ülke hangileri olacak. ABD, 26,57 trilyon dolarla ilk sıradaki yerini koruyacak. Çin, 20 trilyon doları aşacak ve 20,13 trilyon dolara ulaşacak. Japonya 6,51 trilyon dolarla üçüncü, Almanya 5,81 trilyon dolarla dördüncü sıradaki yerlerini koruyacaklar. İngiltere 4,72 trilyon dolarla Fransa’yı geride bırakarak 5’nci büyük ekonomi olacak. Hindistan 4,41 trilyon dolarla, Fransa, Brezilya, Rusya, İtalya’yı geride bırakarak 6’ncı büyük ekonomi halini alacak. Fransa, 4,4 trilyon dolarla sıralamada 5’ncilikten 7’nciliğe inecek. Brezilya, 3,67 trilyon dolarla 8’nci büyük ekonomi olarak yerini koruyacak. İtalya, 3,1 trilyon dolarla Rusya’yı geçerek 9’ncu, Rusya 2,96 trilyon dolarla İtalya’nın ardından 10’ncu olacak. 

Güney Kore 2,52 trilyon dolarla Kanada, Avustralya, İspanya ve Meksika’yı geçerek 11’nci, Kanada 2,44 trilyon dolarla 12’nci, Meksika 2,07 trilyon dolarla Avustralya ve İspanya’yı geçerek 13’ncü, Avustralya 2,04 trilyon dolarla 14’ncü, İspanya 1,97 trilyon dolarla 15’nci olacak. Endonezya 1,74 trilyon dolarla 16’ncı, Türkiye 1,35 trilyon dolarla 17’nci, Hollanda 1,25 trilyon dolarla 18’nci, Suudi Arabistan 1,1 trilyon dolarla 19’ncu olacak. İsveç 1,01 trilyon dolarla 1 trilyon doları geçen son ülke olarak 20’nci sırayı alacak. 2013 yılında ilk 20’de yer alan İsviçre, İsveç’in yanı sıra Polonya’ya da geçilerek 22’nci sıraya düşecek.

IMF’nin 2013-2019 yılı GSYH verileri ile IMF’nin 2015-2019 GSYH verilerindeki değişim 2019-2023 arasında da olması halinde 2023 yılında gerçekleşecek GSYH rakamları şöyle:

		2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2023
		GSYH	GSYH	GSYH	GSYH	GSYH	GSYH	GSYH	GSYH
		(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar
		Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)
1	ABD	16799,7	17528,4	18365,8	19282,5	20239,8	21179,7	22090,0	26569,4
2	Çin	9181,4	10027,6	10940,4	11878,7	12908,4	13996,7	14839,2	20127,6
3	Japonya	4901,5	4846,3	5020,9	5165,0	5371,6	5540,0	5718,4	6512,7
4	Almanya	3636,0	3875,8	4081,9	4263,5	4464,4	4663,8	4871,2	5813,0
5	İngiltere	2535,8	2827,5	2992,1	3156,4	3340,4	3543,2	3757,3	4718,0
6	Hindistan	1870,7	1995,8	2172,3	2369,9	2592,3	2825,5	3096,3	4413,3
7	Fransa	2737,4	2885,7	3021,4	3153,9	3308,1	3472,0	3646,4	4400,8
8	Brezilya	2242,9	2216,0	2340,8	2470,5	2611,0	2764,7	2932,4	3673,6
9	İtalya	2072,0	2171,5	2263,5	2352,5	2451,6	2546,8	2648,3	3098,7
10	Rusya	2118,0	2092,2	2108,8	2201,7	2270,8	2365,0	2497,8	2958,4
11	Güney Kore	1221,8	1307,9	1395,7	1493,7	1609,5	1738,8	1874,0	2516,1
12	Kanada	1825,1	1769,0	1849,9	1936,1	2030,8	2102,7	2124,2	2439,3
13	Meksika	1258,5	1287,6	1361,0	1440,6	1523,3	1608,4	1677,8	2068,3
14	Avustralya	1505,3	1435,8	1481,6	1537,9	1597,5	1666,2	1736,8	2035,9
15	İspanya	1358,7	1415,3	1466,4	1515,8	1574,9	1635,3	1698,2	1966,8
16	Endonezya	870,3	859,3	900,3	991,3	1068,5	1156,3	1251,9	1740,8
17	Türkiye	827,2	767,1	820,9	870,9	927,5	987,9	1052,1	1348,6
18	Hollanda	800,0	838,0	876,2	912,0	954,7	999,5	1048,2	1253,9
19	S. Arabistan	745,3	772,6	790,9	815,9	849,7	888,9	932,2	1098,8
20	İsveç	557,9	580,2	614,1	652,8	695,7	741,1	788,5	1012,4
21	Polonya	516,1	544,7	578,6	613,8	651,8	691,1	732,7	927,8
22	İsviçre	650,8	693,5	718,8	740,8	765,7	790,9	815,7	925,7
23	Tayvan	489,2	502,3	534,2	568,8	608,6	651,3	695,8	906,3

Peki halen 10 bin 807 dolar olan kişi başına yurtiçi gelir 2023 yılında ne olacak diye baktığımızda, IMF’e göre, 2013 yılında 76,5 milyon olan Türkiye nüfusu 2019 yılında 81,3 milyona çıkacak. IMF’in 2015-2019 dönemindeki nüfusta tahmin ettiği büyümenin 2019-2023 döneminde de gerçekleşmesi halinde Türkiye nüfusu 2023 yılında 84,6 milyona yükselecek. Buna göre, 2013 yılında IMF verilerine göre 10 bin 815 dolar olan kişi başına yurtiçi gelir 2019 yılında 12 bin 938 dolara, 2023 yılında ise 15 bin 938 dolara çıkacak. Buna karşın TÜİK’e göre 2013 yılı Türkiye yıl ortası nüfusu 76 milyon 55 bin, kişi başına yurtiçi geliri 10 bin 807 dolar, 2023 hedeflerine göre Türkiye nüfusu, 2023 yılında 82 milyona çıkacak. Buna göre, IMF tahminlerinden yapılan hesaplamayla 2023 yılında 1 trilyon 348,6 milyar dolar olan GSYH dikkate alındığında, kişi başına yurtiçi gelir 16 bin 446 dolara yükselecek ama 25 bin doların çok altında kalacak.

IMF’nin 2013-2019 yılı nüfus ve kişi başına GSYH verileri ile IMF’nin 2015-2019 nüfus artışının 2019-2023 arasında da olması halinde 2023 yılında gerçekleşecek nüfus ve kişi başına GSYH rakamları şöyle:

			2013		2019		2023
			Kişi		Kişi		Kişi
		2013	Başına	2019	Başına	2023	Başına
		Nüfus	GSYH	Nüfus	GSYH	Nüfus	GSYH
	Ülkeler	(Milyon)	(Dolar)	(Milyon)	(Dolar)	(Milyon)	(Dolar)
1	ABD	316,4	53101	331,5	66633	342,0	77679
2	Çin	1360,8	6747	1401,8	10586	1429,9	14077
3	Japonya	127,3	38491	122,2	46786	117,9	55249
4	Almanya	80,8	44999	80,9	60178	80,9	71874
5	İngiltere	64,1	39567	66,7	56333	68,5	68869
6	Hindistan	1243,0	1505	1345,0	2302	1417,5	3113
7	Fransa	63,7	43000	65,4	55730	66,6	66041
8	Brezilya	198,3	11311	207,8	14112	214,1	17158
9	İtalya	59,7	34715	61,2	43283	62,2	49858
10	Rusya	142,9	14819	142,5	17528	142,2	20801
11	Güney Kore	50,2	24329	51,5	36363	52,4	47988
12	Kanada	35,1	51990	37,3	57024	38,7	63029
13	Meksika	118,4	10630	125,7	13350	130,8	15815
14	Avustralya	23,2	64863	25,0	69567	26,2	77633
15	İspanya	46,6	29150	45,9	36966	45,5	43245
16	Endonezya	247,9	3510	269,9	4638	285,6	6095
17	Türkiye	76,5	10815	81,3	12938	84,6	15938
18	Hollanda	16,8	47634	17,0	61574	17,2	73033
19	S. Arabistan	30,0	24847	33,8	27571	36,6	30024
20	İsveç	9,6	57909	10,1	78328	10,3	97850
21	Polonya	38,5	13394	38,5	19028	38,5	24117
22	İsviçre	8,0	81324	8,3	98336	8,5	108967
23	Tayvan	23,4	20930	23,7	29331	24,0	37828

Satın Alma Gücü Paritesiyle 2023’te 1,97 trilyon dolarlık GSYH,

23 bin 251 dolarlık kişi başına yurtiçi gelir tutturulacak ama

yine de sıralamada 15’nci olunacak. Sadece İspanya geçilebilecek

Peki 2023 hedefi cari GSYH değil de satın alma gücü paritesiyle GSYH ise ne değişecek. Öncelikle 2013 yılında IMF verileriyle 1 trilyon 174,2 milyar dolarlık satın alma gücü paritesiyle GSYH’si (SGP-GSYH) bulunan Türkiye, Endonezya’nın ardından 16’ncı sırada bulunuyor.  IMF tahminlerine göre, 2019 yılında Türkiye’nin SGP-GSYH’si 1 trilyon 586,1 milyar dolara çıkacak ama sıralamadaki yeri yani 16’ncılığı değişmeyecek. 2015-2019 dönemi dolar cinsinden cari SGP-GSYH artışının, 2019-2023 döneminde de benzer şekilde gerçekleşmesi halinde, 2023 yılında 1 trilyon 967,4 milyar dolarlık SGP-GSYH’ye çıkacak. Yani 2 trilyon dolarlık GSYH rakamına SGP-GSYH olarak çok yaklaşacak. Sıralamada ise o tarihte 1 trilyon 884 milyar dolarlık SGP-GSYH’de kalacak olan İspanya’yı geride bırakarak 15’nciliğe çıkacak.

Yine 2015-2019 dönemi nüfus artışı, 2019-2023 döneminde de gerçekleşmesi halinde, IMF verilerine göre, 2013 yılında 15 bin 352 dolar olan kişi başına SGP-GSYH rakamı, 2019 yılında 19 bin 505 dolara, 2023 yılında ise 23 bin 251 dolara yükselecek. Görüldüğü gibi her ne kadar satın alma gücü paritesiyle GSYH açıkça söylenmese de 2 trilyon dolarlık GSYH ve kişi başına 25 bin dolarlık yurtiçi gelir rakamlarının satın alma gücü paritesiyle olduğu anlaşılıyor. Buna rağmen, 2023 yılında Çin’in birinci, ABD’nin ikinci, Hindistan’ın üçüncü, Japonya’nın dördüncü, Almanya’nın beşinci, Brezilya’nın altıncı, Rusya’nın yedinci, İngiltere’nin sekizinci, Fransa’nın dokuzuncu, Meksika’nın onuncu, Güney Kore’nin 11’nci, Endonezya’nın 12’nci, İtalya’nın 13’ncü, Kanada’nın 14’ncü olduğu listede 15’ncilikten öteye gitmemiş olacak. 2023 yılında 15’nci olan Türkiye’yi, 16’ncı sırada İspanya, 17’nci sırada Suudi Arabistan, 18’nci sırada Tayvan, 19’ncu sırada Avustralya, 20’nci sırada İran yer alacak.

IMF’nin 2013-2019 yılı satın alma gücü paritesiyle (SGP-GSYH) verileri ile IMF’nin 2015-2019 SGP-GSYH verilerindeki değişim 2019-2023 arasında da olması halinde 2023 yılında gerçekleşecek SGP-GSYH rakamları şöyle:

		2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2023
		SGP-GSYH	SGP-GSYH	SGP-GSYH	SGP-GSYH	SGP-GSYH	SGP-GSYH	SGP-GSYH	SGP-GSYH
		(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar	(Milyar
		Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)	Dolar)
1	Çin	13395,4	14625,2	15968,4	17405,9	18954,5	20615,1	22406,0	31438,9
2	ABD	16799,7	17528,4	18365,8	19282,5	20239,8	21179,7	22090,0	26569,4
3	Hindistan	5069,2	5425,4	5872,4	6371,6	6931,3	7545,9	8220,4	11507,2
4	Japonya	4698,8	4835,0	4968,1	5096,4	5249,9	5408,7	5580,9	6269,3
5	Almanya	3232,5	3338,0	3450,1	3565,0	3685,8	3808,5	3936,0	4490,4
6	Brezilya	2423,3	2505,2	2617,2	2747,0	2890,1	3046,4	3217,6	3955,8
7	Rusya	2556,2	2629,7	2738,4	2860,2	2990,3	3126,4	3269,7	3904,2
8	İngiltere	2390,9	2497,3	2604,1	2716,0	2832,8	2959,6	3093,5	3675,0
9	Fransa	2278,0	2336,6	2414,4	2502,3	2598,8	2701,7	2809,7	3269,8
10	Meksika	1842,6	1926,6	2029,1	2145,3	2270,3	2402,6	2543,5	3188,4
11	Güney Kore	1666,8	1755,0	1853,9	1960,4	2076,0	2197,0	2326,0	2918,5
12	Endonezya	1292,8	1382,9	1489,1	1608,4	1739,0	1880,2	2033,6	2777,2
13	İtalya	1807,8	1846,9	1901,3	1961,6	2023,8	2083,9	2146,5	2423,4
14	Kanada	1526,1	1585,0	1651,3	1722,2	1795,7	1869,9	1946,7	2295,1
15	Türkiye	1174,2	1219,2	1278,8	1348,2	1423,1	1502,2	1586,1	1967,4
16	İspanya	1391,3	1424,9	1464,1	1508,7	1556,9	1607,3	1660,8	1884,0
17	S. Arabistan	937,2	990,4	1050,3	1115,3	1185,8	1260,8	1341,4	1713,2
18	Tayvan	929,5	973,3	1029,2	1092,7	1163,1	1239,1	1321,1	1695,9
19	Avustralya	999,6	1041,5	1088,6	1142,0	1199,4	1259,9	1324,6	1611,7
20	İran	945,5	974,4	1015,0	1058,1	1104,4	1152,8	1203,9	1427,9
21	Polonya	817,5	855,6	899,5	947,3	1000,5	1057,1	1117,7	1388,8

IMF’nin 2013-2019 yılı nüfus ve kişi başına SGP-GSYH verileri ile IMF’nin 2015-2019 nüfus artışının 2019-2023 arasında da olması halinde 2023 yılında gerçekleşecek nüfus ve kişi başına SGP-GSYH rakamları şöyle:

			2013		2015		2019		2023
			Kişi		Kişi		Kişi		Kişi
		2013	Başına	2015	Başına	2019	Başına	2023	Başına
		Nüfus	GSYH	Nüfus	GSYH	Nüfus	GSYH	Nüfus	GSYH
		(Milyon)	(Dolar)	(Milyon)	(Dolar)	(Milyon)	(Dolar)	(Milyon)	(Dolar)
1	Çin	1360,8	9.844	1374,2	11.620	1401,8	15.984	1429,9	21.988
2	ABD	316,4	53.101	321,3	57.158	331,5	66.633	342,0	77.679
3	Hindistan	1243,0	4.078	1276,3	4.601	1345,0	6.112	1417,5	8.118
4	Japonya	127,3	36.899	126,7	39.203	122,2	45.661	117,9	53.184
5	Almanya	80,8	40.006	81,0	42.586	80,9	48.625	80,9	55.521
6	Brezilya	198,3	12.221	201,7	12.977	207,8	15.485	214,1	18.476
7	Rusya	142,9	17.885	142,8	19.178	142,5	22.945	142,2	27.451
8	İngiltere	64,1	37.306	64,9	40.102	66,7	46.381	68,5	53.644
9	Fransa	63,7	35.784	64,2	37.582	65,4	42.943	66,6	49.068
10	Meksika	118,4	15.563	120,8	16.801	125,7	20.238	130,8	24.379
11	Güney Kore	50,2	33.189	50,7	36.598	51,5	45.134	52,4	55.662
12	Endonezya	247,9	5.214	255,1	5.837	269,9	7.534	285,6	9.724
13	İtalya	59,7	30.289	60,2	31.563	61,2	35.082	62,2	38.993
14	Kanada	35,1	43.472	35,9	46.054	37,3	52.260	38,7	59.302
15	Türkiye	76,5	15.352	78,2	16.363	81,3	19.505	84,6	23.251
16	İspanya	46,6	29.850	46,4	31.550	45,9	36.152	45,5	41.424
17	S. Arabistan	30,0	31.243	31,2	33.625	33,8	39.674	36,6	46.811
18	Tayvan	23,4	39.768	23,5	43.816	23,7	55.692	24,0	70.787
19	Avustralya	23,2	43.072	23,8	45.801	25,0	53.056	26,2	61.459
20	İran	77,1	12.264	79,1	12.833	83,2	14.462	87,6	16.299
21	Polonya	38,5	21.215	38,5	23.337	38,5	29.026	38,5	36.101

Yüzde 5 işsizlik hedefi

Diğer iki önemli hedef olan işsizliğin 5’e inmesi, 500 milyar dolarlık ihracata ulaşılması hedeflerinin tutturmak da oldukça zor. Yüzde 5 işsizlik oranı günümüzde çok zor ulaşılan bir hedef. Zaten, IMF’e göre 2013 yılında yüzde 9,7 olan işsizlik oranı 2014 yılında yüzde 10,2’ye çıkacak. IMF, Türkiye için, 2015-2019 döneminde de yüzde 10,6 işsizlik oranı olacağını tahmin ediyor. Bu durumda 2019’da yüzde 10,6 olması beklenen işsizlik oranının 2023 yılında yüzde 5’e inmesi hiç mümkün görünmüyor. Nitekim, IMF, genel olarak Avrupa ülkelerine göre oldukça iyi istihdam yaratma kapasitesine sahip olan ABD için bile şu anda yüzde 7,35 olan işsizlik oranının, 2019 yılında yüzde 5,5’e inmesini bekliyor.

500 milyar dolarlık ihracat hedefi

500 milyar dolarlık ihracat hedefine gelirsek. Bu rakamın da tutması mucizelere bağlı. 2007 yılında 107,3 milyar dolarla ilk kez 100 milyar dolar sınırını aşan ihracat rakamı, 2008 yılında 132 milyar dolara ulaştıktan sonra, 2009 yılında 102,1 milyar dolara kadar indi. 2010 yılında 113,9, 2011 yılında 134,9, 2012 yılında 152,5 milyar dolarlık ihracat rakamlarının ardından 2013 yılında ihracat, 2012 yılına göre, yüzde 0,4 gerilemeyle 151,8 milyar dolara indi. Böylece, 2009-2013 döneminde ihracat yıllık ortalama yüzde 10,4 artış gösterdi. Bu artışın 2013-2023 döneminde gerçekleştirilmesi günümüz koşullarında çok zor görünüyor. Yakın ihracat pazarları olan Irak, Suriye, Kuzey Afrika, Ukrayna başta olmak üzere karışmış durumda. Dünya piyasalarında rekabet dayanılmaz bir hal aldı. Zor olsa da 2009-2013 dönemindeki yıllık ortalama yüzde 10,4’lük ihracat artışının 2013-2023 döneminde de gerçekleşmesi durumunda. 2013 yılındaki 151,8 milyar dolarlık ihracat, 2023 yılında 408,3 milyar dolara çıkacak. Yalnız şunu da unutmamak gerek, 2013 yılında ihracatın GSYH’ye oranı yüzde 18,35 düzeyindeydi. İhracatın 408,3 milyar dolara çıkması halinde bu oran yüzde 30,28’e yükselecek. Bunu gerçekleştirmek de çok mümkün değil.

Türkiye’nin 2006-2013 dönemi ihracat rakamları ve değişim oranlarıyla, 2009-2013 dönemindeki yıllık ortalama yüzde 10,4 olan ihracat artış oranının 2013-2023 döneminde de gerçekleşmesi durumunda, 2013-2023 döneminde ulaşacağı ihracat rakamları şöyle olacak:

	İhracat
	(Milyar	Değişim
Yıl	Dolar)	(Yüzde)
2006	85,5	16,4
2007	107,3	25,4
2008	132,0	23,1
2009	102,1	-22,6
2010	113,9	11,5
2011	134,9	18,5
2012	152,5	13,0
2013	151,8	-0,4
2014	167,6	10,4
2015	185,0	10,4
2016	204,3	10,4
2017	225,5	10,4
2018	249,0	10,4
2019	274,8	10,4
2020	303,4	10,4
2021	335,0	10,4
2022	369,8	10,4
2023	408,3	10,4

Kaynaklar:

Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı:

file:///C:/Users/aa/Desktop/plan8.pdf

TÜİK: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16193

AK Parti 2011 Seçim Beyannamesi, 2023 hedefleri:

http://www.akparti.org.tr/site/hedefler

TEPAV Değerlendirme Notu:

http://www.tepav.org.tr/upload/files/1345127139-5.2023___te_25_Bin_Dolar_Gelir_Hayal_Degil__Ama___.pdf

         IMF: World Economic and Financial Surveys - IMF  World Economic Outlook Database

http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/index.aspx

Not: Ekonomi Muhabirleri Derneği'nin Ekonom Dergisi'nde yayımlandı.