-Faize 11 yılda devletin 365 milyar doları gitti

       
-Yıllık program verilerine göre, cari fiyatlarla devlet, 
2004-2013 döneminde, 336,6 milyar dolar faiz ödedi
-Gerçekleşme tahminine göre bu yıl 28,4 milyar dolar
faiz ödemesi yapılacak ve para 365 milyar dolara çıkacak
-Programa göre, 2015 yılında faiz ödemesi ise 29,8 milyar 
dolar olacak. 2015 de dahil edildiğinde 12 yıllık faiz 
ödemesi 394,8 milyar dolara ulaşacak
-365 milyar dolar 11 GAP bitirebilir, 13 milyar 
dolar da para kalırdı
-Yine bu parayla 91 Atatürk Barajı ve Şanlıurfa Tüneli
yapılır, 1 milyar dolar para artardı. Ya da 146 tane
3. Boğaz Köprüsü yapılabilirdi
-91 kez Dünya Kupası düzenlenebilir ve 1 milyar dolar artardı
-Faize giden para o kadar büyük ki merkezi yönetim
bütçesinden ayrılan 146 yıllık Ar-Ge bütçesine eşit
-Bu para halka dağıtılabilseydi kişi başına 10 bin 611 lira
17 kuruş, 4 kişilik aile başına 42 bin 444 lira 66 kuruş
para dağıtılacaktı

Türkiye’de, 2004-2014 döneminde, 11 yılda faize devletin 365 milyar doları gitti.

Yıllık program verilerine göre, cari fiyatlarla devlet, 2004-2013 döneminde 336,6 milyar dolar faiz ödedi.

2004 ve 2008 yıllarında 40 milyar doları geçen faiz ödemeleri, 2007 ve 2009 yıllarında sırasıyla 38,3 ve 35,2 milyar dolar, 2005, 2006, 2010 yıllarında 32,1-34,7 milyar dolar arasında gerçekleşti. 2011 yılında 30 milyar doların altına inen faiz ödemeleri, 2011-2013 döneminde 26,3 milyar dolarla 28,3 milyar dolar arasında oldu.

Gerçekleşme tahminine göre 2014 yılında 28,4 milyar dolar faiz ödemesi yapılacak. Böylece 2004-2014 dönemindeki 11 yılda faize ödenen para 365 milyar dolara çıkacak.

Programa göre, 2015 yılında faiz ödemesi ise 29,8 milyar dolar olacak.

2015 yılı da dahil edildiğinde 12 yılda faiz ödemesi 394,8 milyar dolara ulaşacak. 

GSYH’ye oranı 2004-2014 döneminde yüzde 10,4’den yüzde 3,5’e düştü 

Genel devlet faiz harcamalarının gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı 2004 yılında yüzde 10,4 gibi çok yüksek seviyede bulunuyordu. 2005 yılında yüzde 7,2, 2006 yılında yüzde 6,1, 2007 yılında yüzde 5,9, 2008 yılında yüzde 5,4 oranına inen faiz ödemeleri, küresel krizin de etkisiyle, 2009 yılında yeniden yüzde 5,7’ye çıktı. 2010 yılında yüzde 4,5 oranına inen genel devlet faiz ödemelerinin GSYH’ye oranı, 2011 yılından itibaren yüzde 4’ün altına indi. 2011 yılında yüzde 3,4, 2012 yılında yüzde 3,6, 2013 yılında yüzde 3,4 olan bu oran, gerçekleşme tahminine göre 2014 yılında yüzde 3,5’e çıkacak. Programa göre, 2015 yılında bu oran 2014’de olduğu gibi yüzde 3,5 düzeyinde gerçekleşecek. 

365 milyar dolara neler yapılabilir? 

Şimdi 365 milyar dolarla ne yapılabilir diye bakarsak, Atatürk Barajı ve Şanlıurfa tünelinin 4 milyar dolara mal olduğunu, dünyanın en büyük bölgesel kalkınma projelerinden Güneydoğu Anadolu Projesi’nin (GAP) 32 milyar dolara, 3. Boğaz Köprüsü’nün 2,5 milyar dolara mal olacağını düşünürsek oldukça yüksek bir maliyet. Buna göre, 365 milyar dolara 11 GAP bitirilebilir, 13 milyar dolar da para kalır. Yine 91 adet Atatürk Barajı ve Şanlıurfa Tüneli yapılır ve 1 milyar dolar para artar. Ya da paranın tamamı harcanarak 146 tane 3. Boğaz Köprüsü gibi köprü yapılabilir.

Peki başka neler yapılabilir. Örneğin Katar, 2022 Dünya Kupası’na ev sahipliği için 4 milyar dolar harcamayla, 9 yeni stadyum inşa edeceğini ve mevcut tesisleri yenileyeceğini duyurdu. Buna göre 91 Dünya Kupası düzenlenebilir, 1 milyar dolarınız da artar.

Ülke gelişiminde araştırma-geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinin önemi malum. Türkiye’nin 2012 yılında merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için yaptığı harcamanın tutarı 2,5 milyar dolar düzeyinde. Faize ödenen 365 milyar dolar Türkiye’nin Ar-Ge için ayırdığı paranın 146 katını buluyor. Faize giden para o kadar büyük ki merkezi yönetim bütçesinden ayrılan 146 yıllık Ar-Ge bütçesine eşit…

Kişi başına 10 bin 611 lira

Bu para 76 milyon 903 bin nüfuslu Türkiye’ye dağıtılabilseydi, kişi başına ne kadar para düşer diye bakarsak, kişi başına 4 bin 746 dolar 24 cent para eder. Bu da 4 kişilik bir aileye 18 bin 984 dolar 96 cent dağıtılacaktı. Bu rakamları, 2,2357 TL olan 20 Kasım 2014 tarihli Merkez Bankası döviz satış kuruna göre TL’ye çevirirsek aile başına 42 bin 444 lira 66 kuruş, kişi başına 10 bin 611 lira 17 kuruş para eder.

2004-2015 dönemi genel devlet faiz harcamalarının GSYH’ye oranı, dolar bazında cari GSYH ve dolar bazında cari fiyatlarla genel devlet faiz harcamaları şöyle:

			Cari
	Genel		Fiyatlarla
	Devlet		Genel
	Faiz		Devlet
	Harcamaları	Cari	Faiz
	GSYH’ye	GSYH	Harcamaları
	Oranı	(Milyar	(Milyar
Yıl	(Yüzde)	Dolar)	Dolar)
2004	10,4	393,0	40,9
2005	7,2	481,5	34,7
2006	6,1	526,4	32,1
2007	5,9	648,8	38,3
2008	5,4	742,1	40,1
2009	5,7	616,7	35,2
2010	4,5	731,6	32,9
2011	3,4	774,0	26,3
2012	3,6	786,3	28,3
2013	3,4	821,9	27,9
2014 (x)	3,5	810,3	28,4
2015 (xx)	3,5	850,1	29,8

Kaynak: Kalkınma Bakanlığı. (x) Gerçekleşme tahmini, (xx) Program.