-Ne Çin, ne Hindistan ekonominin kahramanı Azerbaycan…

-2004-2014 döneminde yurtiçi gelirini en fazla artıran ülke Azerbaycan, 
GSYH’sini 8,7 milyar dolardan 77,9 milyar dolara çıkardı 
-10 yılda yurtiçi gelirini yüzde 797,4 artıran Azerbaycan’ı yüzde 568,2 
ile Angola, yüzde 568,1 ile Katar, yüzde 533,7 ile Irak, yüzde 489,2 ile
Moğolistan, yüzde 435,4 ile Myanmar takip ederken, Çin yüzde 432,5 
ile ancak 7’nci olabildi 
-Özbekistan yüzde 425,6, Kazakistan yüzde 422,8 ve Etiyopya 
yüzde 400,6 GSYH artışı ile ilk 10’da yer aldı 
-Yedi Türk devletinden Azerbaycan dünyada birinci, Özbekistan 8’nci, 
Kazakistan 9’ncu, KKTC 25’nci, Kırgızistan 32’nci, Türkmenistan 37’ncı 
olurken, Türkiye yüzde 107,4 ile Ukrayna’nın arkasında, Kosova’nın 
önünde 108’nci sırada kaldı
-Japonya, sadece yüzde 2,4 artışla 187’nci olabildi. Japonya’nın geçtiği 
tek ülke yurtiçi geliri bu dönemde yüzde 1,2 gerileyen San Marino oldu 
-Japonya’nın üzerinde sondan üçüncülükte yer alan Yunanistan’da 
yurtiçi gelir 10 yılda sadece yüzde 7 arttı

  

Son 10 yılda milli gelirini en fazla kim artırdı diye sorulsa ekonomistlerin çoğu ilk sıralarda Çin, Hindistan’ı, Uzakdoğu ülkelerini ve petrol ülkelerini sayarlar. Kimsenin aklına her halde Azerbaycan, Angola, Moğolistan, Myanmar, Özbekistan, Kazakistan, Etiyopya gelmez sanırım.

Her ne kadar cari yurtiçi gelir de olsa, birilerinin övünmesinin tersine Azerbaycan ilk sırada yer alıyor. Yani ne Çin, ne Hindistan ekonominin kahramanı Azerbaycan…

2004-2014 döneminde yurtiçi gelirini en fazla artıran ülke Azerbaycan, GSYH’sini 8,7 milyar dolardan 77,9 milyar dolara çıkardı. 10 yılda yurtiçi gelirini yüzde 797,4 artıran Azerbaycan’ı yüzde 568,2 ile Angola, yüzde 568,1 ile Katar, yüzde 533,7 ile Irak, yüzde 489,2 ile Moğolistan, yüzde 435,4 ile Myanmar takip ederken, Çin, yüzde 432,5 ile ancak 7’nci olabildi. Özbekistan yüzde 425,6, Kazakistan yüzde 422,8 ve Etiyopya yüzde 400,6 GSYH artışı ile ilk 10’da yer aldı.

10 yılda nereden nereye…

Uluslararası Para Fonu (IMF) tahminlerine göre, 2004-2014 döneminde Azerbaycan, yurtiçi gelirini 8,7 milyar dolardan 77,9 milyar dolara, zengin petrol yatakları bulan Angola 19,7 milyar dolardan 131,4 milyar dolara çıktı. Son yılların moda petrol ülkesi Katar 31,7 milyar dolardan 212 milyar dolara, savaştan çıktıktan sonra son aylarda yeniden karışan Irak ise 36,6 milyar dolardan 232,2 milyar dolara yükseltti.

Yurtiçi geliri, Asya’nın içlerinde yer alan dünyaya kapalı Moğolistan 2 milyar dolardan 11,7 milyar dolara, darbe yönetimi altındaki, dünyanın en kapalı ülkelerinden biri olan, Arakanlı olarak adlandırılan Müslüman azınlığa yönelik baskı ve ayrımcılık politikasıyla gündeme gelen Myanmar (eski Burma, Birmanya) 12,2 milyar dolardan 65,3 milyar dolara ulaştırdı.

Ekonomide, 1980 yılından bu yana inanılmaz bir hızla büyüyen Çin, bu dönemde yurtiçi gelirini 1 trilyon 944,7 milyar dolardan 10 trilyon 355,4 milyar dolara çıkardı.

Özbekistan 12 milyar dolardan 63,1 milyar dolara, Kazakistan 43,2 milyar dolardan 225,6 milyar dolara, Etiyopya 10 milyar dolardan 49,9 milyar dolara yükseltti.

Yedi Türk devletinden birinci Azerbaycan sonuncu Türkiye

Yedi Türk devletinden Azerbaycan dünyada birinci, Özbekistan 8’nci, Kazakistan 9’ncu, KKTC (IMF listesinde yok. Veriler ve hesaplamalar KKTC Devlet Planlama Örgütü’nden alındı) 25’nci, Kırgızistan 32’nci, Türkmenistan 37’ncı olurken, Türkiye yüzde 107,4 ile Ukrayna’nın arkasında, Kosova’nın önünde 108’nci sırada kaldı.

KKTC, 2004-2014 döneminde yurtiçi gelirini 1 milyar dolardan 3,75 milyar dolara, Kırgızistan 2,2 milyar dolardan 7,6 milyar dolara, Türkmenistan 14,2 milyar dolardan 47,5 milyar dolara, Türkiye ise 392,2 milyar dolardan 813,3 milyar dolara yükseltti.

BRIC ülkeleri

BRIC ülkeleri olarak anılan Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’den, Rusya’nın yurtiçi geliri yüzde 248 artışla 591,2 milyar dolardan 2 trilyon 57,3 milyar dolara, Brezilya’nınki yüzde 238,1 artışla, 663,7 milyar dolardan 2 trilyon 244,1 milyar dolara, Hindistan’ınki yüzde 183,8 artışla 721,6 milyar dolardan 2 trilyon 47,8 milyar dolara çıktı. Bu artışlarla Rusya 30’ncu, Brezilya 35’nci, Hindistan 64’ncü oldu.

G-7’nin en iyisi bile 137’nci

Gelişmiş 7 büyük ülkenin oluşturduğu, dünyanın patronları olarak da nitelenen G-7 ülkelerinden en hızlı büyüyen Kanada bile yüzde 76,1 artışla sıralamada 137’nciliği alırken, ABD yüzde 41,9 artışla 163, Almanya yüzde 39,9 artışla 168, Fransa yüzde 36,5 artışla 173, İngiltere yüzde 28,2 artışla 178, İtalya yüzde 22,5 artışla 182, Japonya sadece yüzde 2,4 artışla 187’nci olabildi. Japonya’nın geçtiği tek ülke yurtiçi geliri bu dönemde yüzde 1,2 gerileyen San Marino olurken, Japonya’nın üzerinde sondan üçüncülükte yer alan Yunanistan’da, yurtiçi gelir 10 yılda sadece yüzde 7 arttı.

Karşılaştırma sabit fiyatlarla, satın alma gücü paritesiyle yapılmalı ama…

Ülkeleri karşılaştırırken, reel büyüme oranlarına bakmak gerekir. Ama kamuoyunda milli geliri 10 bin dolar, 50 bin dolar derken, milli geliri 3 bin dolardan 10 bin dolara getirdik derken cari fiyatlarla konuşulduğu için, haberi cari fiyat artışlarıyla yapmak zorunda kaldım. Doğrusu sabit fiyatlarla, bu da yetmez satın alma gücü paritesiyle karşılaştırma yapmaktır.

IMF listesindeki 187 ülkenin ve KKTC’nin 2004 gayri safi yurtiçi geliri (GSYH) ile 2014 GSYH tahmin rakamı ve değim oranı şöyle:

		2004	2014
		(Milyon	(Milyon	Değişim
		Dolar)	Dolar)	(Yüzde)
1	Azerbaycan	8.682	77.913	797,4
2	Angola	19.665	131.407	568,2
3	Katar	31.734	212.013	568,1
4	Irak	36.642	232.218	533,7
5	Moğolistan	1.990	11.725	489,2
6	Myanmar	12.195	65.291	435,4
7	Çin	1.944.674	10.355.350	432,5
8	Özbekistan	12.001	63.079	425,6
9	Kazakistan	43.152	225.619	422,8
10	Etiyopya	9.959	49.857	400,6
11	Laos	2.374	11.707	393,1
12	Nijerya	122.825	594.257	383,8
13	Tacikistan	2.073	9.156	341,7
14	Afganistan	5.146	21.706	321,8
15	Doğu Timor	1.090	4.510	313,8
16	Zambiya	6.221	25.611	311,7
17	Uruguay	13.708	55.597	305,6
18	Paraguay	8.003	31.301	291,1
19	Bolivya	8.785	34.083	288,0
20	Papua Yeni Gine	4.177	16.096	285,3
21	Sudan (x)	21.458	81.923	281,8
22	Ruanda	2.099	8.002	281,2
23	Vietnam	49.520	187.848	279,3
24	Sierra Leone	1.439	5.411	276,0
25	KKTC (xx)	1.021	3.747	267,2
26	Mısır	78.799	284.860	261,5
27	Liberya	584	2.073	255,0
28	Ekvator Ginesi	4.411	15.396	249,0
29	Eritre	1.109	3.870	249,0
30	Rusya	591.177	2.057.301	248,0
31	Sri Lanka	20.670	71.566	246,2
32	Kırgızistan	2.215	7.647	245,2
33	Kolombiya	117.082	400.117	241,7
34	Kenya	18.530	62.722	238,5
35	Brezilya	663.734	2.244.131	238,1
36	Umman	23.932	80.539	236,5
37	Türkmenistan	14.196	47.542	234,9
38	Belarus	23.142	77.171	233,5
39	Endonezya	257.032	856.066	233,1
40	Burundi	915	3.037	231,9
41	Yemen	13.868	45.452	227,7
42	São Tomé ve Príncipe	111	362	226,1
43	Ürdün	11.411	36.550	220,3
44	Bhutan	653	2.086	219,4
45	Solomon Adaları	363	1.159	219,3
46	Filipinler	91.371	289.686	217,0
47	Kamboçya	5.332	16.899	216,9
48	Çad	5.003	15.841	216,6
49	Peru	65.840	208.188	216,2
50	Dem. Kongo Cum.	10.341	32.665	215,9
51	Panama	14.179	44.694	215,2
52	Gürcistan	5.126	16.125	214,6
53	Ermenistan	3.577	11.111	210,6
54	Uganda	8.436	26.086	209,2
55	Kongo	4.655	14.114	203,2
56	Kuveyt	59.439	179.332	201,7
57	Suudi Arabistan	258.742	777.870	200,6
58	Moldova	2.598	7.744	198,1
59	Arjantin	181.894	536.155	194,8
60	Mozambik	5.698	16.590	191,2
61	Moritanya	1.495	4.286	186,7
62	Nijer	2.901	8.290	185,8
63	Tanzanya	12.826	36.620	185,5
64	Hindistan	721.589	2.047.811	183,8
65	Suriname	1.868	5.273	182,3
66	Bir. Arap Emir.	147.824	416.444	181,7
67	Burkina Faso	4.843	13.382	176,3
68	Bangladeş	67.851	186.585	175,0
69	Ekvador	36.592	100.485	174,6
70	Kosta Rika	18.595	50.461	171,4
71	Malezya	124.750	336.913	170,1
72	Nepal	7.274	19.637	170,0
73	Singapur	114.187	307.085	168,9
74	Dominik Cum.	23.366	62.484	167,4
75	Romanya	75.795	202.467	167,1
76	Cezayir	85.327	227.802	167,0
77	Şili	99.270	264.095	166,0
78	Bahreyn	13.147	34.045	159,0
79	Gabon	8.000	20.675	158,4
80	Madagaskar	4.364	11.188	156,4
81	Haiti	3.538	8.919	152,1
82	Guyana	1.251	3.142	151,2
83	Togo	1.938	4.838	149,6
84	Gana	14.557	35.475	143,7
85	Guatemala	23.965	58.298	143,3
86	Mali	4.989	12.043	141,4
87	İran	168.481	402.700	139,0
88	Letonya	13.738	32.815	138,9
89	Cibuti	666	1.582	137,5
90	Slovakya	42.242	100.110	137,0
91	Tayland	161.340	380.491	135,8
92	Benin	4.056	9.237	127,7
93	İsrail	134.021	304.983	127,6
94	Lübnan	20.957	47.497	126,6
95	Avustralya	657.794	1.482.539	125,4
96	Karadağ	2.076	4.660	124,5
97	Vanuatu	365	816	123,6
98	Maldivler	1.076	2.405	123,5
99	Trinidad ve Tobago	13.280	29.629	123,1
100	Brunei Sultanlığı	7.872	17.426	121,4
101	Honduras	8.772	19.372	120,8
102	Pakistan (xxx)	105.701	232.757	120,2
103	Estonya	12.070	26.363	118,4
104	Polonya	252.951	552.230	118,3
105	Bulgaristan	25.316	55.084	117,6
106	Litvanya	22.656	48.722	115,1
107	Ukrayna	64.888	134.885	107,9
108	Türkiye	392.233	813.316	107,4
109	Kosova	3.620	7.485	106,8
110	Nikaragua	5.793	11.847	104,5
111	Kamerun	15.784	32.163	103,8
112	Yeni Zelanda	100.702	201.028	99,6
113	Tonga	248	494	99,2
114	Komorlar	363	722	98,9
115	Lesotho	1.237	2.458	98,7
116	Makedonya	5.523	10.923	97,8
117	Fas	56.948	112.552	97,6
118	Senegal	8.042	15.881	97,5
119	Norveç	260.029	511.602	96,7
120	Gine Bissau	532	1.040	95,5
121	Mauritius	6.579	12.720	93,3
122	Yeşil Burun Adaları	1.023	1.975	93,1
123	Samoa	429	825	92,3
124	Fildişi Kıyısı	17.834	33.963	90,4
125	Güney Kore	764.881	1.449.494	89,5
126	Lüksemburg	34.122	63.926	87,3
127	Bosna Hersek	10.157	18.985	86,9
128	Venezüela	112.189	209.226	86,5
129	Arnavutluk	7.352	13.591	84,9
130	Gine	3.666	6.770	84,7
131	Botsvana	8.969	16.304	81,8
132	İsviçre	374.225	679.028	81,4
133	Sırbistan	23.537	42.648	81,2
134	Namibya	6.617	11.982	81,1
135	Tuvalu	22	39	77,3
136	Malta	5.803	10.260	76,8
137	Kanada	1.018.386	1.793.797	76,1
138	Şeyşeller	839	1.473	75,6
139	Çek Cum.	113.977	200.008	75,5
140	Hong Kong	169.100	292.677	73,1
141	Zimbabve	8.081	13.739	70,0
142	Meksika	770.270	1.295.860	68,2
143	Malavi	2.625	4.408	67,9
144	St. Kitts ve Nevis	501	812	62,1
145	Kiribati	102	164	60,8
146	El Salvador	15.798	25.142	59,1
147	Gambiya	579	918	58,5
148	Svaziland	2.424	3.842	58,5
149	Tunus	31.184	49.122	57,5
150	Belize	1.058	1.666	57,5
151	Güney Afrika	219.419	341.216	55,5
152	İsveç	362.090	559.113	54,4
153	Fiji	2.704	4.173	54,3
154	St. Lucia	885	1.345	52,0
155	Libya	32.996	49.341	49,5
156	Avusturya	291.813	436.069	49,4
157	Tayvan	340.014	505.452	48,7
158	Belçika	362.158	527.810	45,7
159	Slovenya	34.504	49.927	44,7
160	St. Vincent ve Grenadinler	522	745	42,7
161	Dominika	361	514	42,4
162	Hırvatistan	41.047	58.325	42,1
163	ABD	12.274.925	17.416.253	41,9
164	Danimarka	244.728	347.196	41,9
165	Mikronezya	240	339	41,3
166	Finlandiya	197.035	276.275	40,2
167	Grenada	599	839	40,1
168	Almanya	2.729.923	3.820.464	39,9
169	Marshall Adaları	131	183	39,7
170	Orta Afrika	1.257	1.731	37,7
171	Antigua ve Barbuda	898	1.236	37,6
172	Jamaika	10.173	13.921	36,8
173	Fransa	2.126.995	2.902.330	36,5
174	Kıbrıs Rum Kesimi	15.659	21.343	36,3
175	Hollanda	646.919	880.394	36,1
176	Palau	193	259	34,2
177	İspanya	1.045.984	1.400.483	33,9
178	İngiltere	2.221.915	2.847.604	28,2
179	Macaristan	101.926	129.687	27,2
180	İrlanda	193.297	245.820	27,2
181	Portekiz	185.641	228.168	22,9
182	İtalya	1.737.800	2.129.276	22,5
183	İzlanda	13.251	16.197	22,2
184	Bahamalar	7.094	8.649	21,9
185	Barbados	3.510	4.277	21,9
186	Yunanistan	230.342	246.397	7,0
187	Japonya	4.655.823	4.769.804	2,4
188	San Marino	1.880	1.858	-1,2
	Güney Sudan		11.893
	Suriye	25.204

Not: Suriye’de 2010 yılından bu yana yurtiçi gelir verisi yok. En son 2010’da yurtiçi gelir 60 milyar 43 milyon dolarmış.

Güney Sudan yeni bir devlet olduğu için 2011 yılı öncesi verileri yok.

(x): Sudan’ın 2014 verilerine 11 milyar 893 milyon dolarlık Güney Sudan yurtiçi geliri de dahildir.

(xx): KKTC, Türkiye dışındaki ülkeler tarafından tanınmadığı için IMF listesinde yok. Veriler ve hesaplamalar, KKTC Devlet Planlama Örgütü’nden alındı.

(xxx): Pakistan’ın 2014 verisi 2013 yılına aittir.