-Ekonomide istikrar olsaydı milli gelir 30 bin doları aşmıştı...
-Cumhuriyet tarihi boyunca 16 kriz yaşayan Türk ekonomisi, bu krizlerde
küçülme yerine yerinde saysaydı milli geliri 30 bin 651 dolara, GSYH’si
2 trilyon 357 milyar dolara çıkardı
-Türkiye ekonomisi, 1927, 1932, 1935, 1940, 1941, 1943, 1944, 1945, 1949,
1954, 1979, 1980, 1994, 1999, 2001 ve 2009 yıllarında 16 defa küçüldü
-Bunun sonucunda, yıllık ortalama büyüme yüzde 4,78’e indi
-Yıllık rakamlar belli olmamakla beraber, 2014 yılında kişi başına yurtiçi gelir
10 bin 384, GSYH ise 798,6 milyar dolar olacak
-Kriz yıllarında Türk ekonomisi küçülmek bir yana yerinde saysaydı, yıllık
ortalama büyüme yüzde 6,01 olacaktı
-Ekonomide istikrar öyle bir şey ki uzun yıllar boyunca sürdüğünde getirisi
çok büyük oluyor
-Türkiye, cumhuriyet tarihinde yüzde 4,78 yerine bırakın yüzde 6’yı, yüzde 5,5
gibi rahatlıkla gerçekleştirebileceği istikrarlı bir büyümeyi tutturabilseydi,
yurtiçi geliri 19 bin 486 dolara, GSYH’si 1 trilyon 498,6 milyar dolara ulaşırdı
Türk ekonomisi, bir türlü istikrarlı bir
büyüme, enflasyon, istihdam ortamına ulaşamadı. Baz yıllarının da etkisiyle
ekonomi bazı yıllar, 1946’daki gibi yüzde 30’ların, 1929, 1936’daki gibi yüzde
20’lerin üzerinde büyüdü. Bazı yıllarda ise 1945’deki gibi yüzde 15’lerin
üzerinde küçüldü. Türk ekonomisinin önemli bir özelliği, çok hızlı
büyüyebilmesi. Bir diğer özelliği ise bu durumu uzun süre sürdürümemesi. Bunda
dış ticaret ve dolayısıyla cari işlemler açığının etkisi büyük. Ekonomi hızlı
büyüdüğünde, kronik olarak dış ticaret açığı veren Türk ekonomisi, bu büyümeyi
dövizle besleyemiyor. Ekonomi tabiri caizse oksijensiz kalıyor ve takattan
düşüyor.
Türk ekonomisi büyüme açısından çitaya
benziyor
Türk ekonomisi büyüme açısından çitaya
benziyor. Çitalar bilindiği gibi dünyanın en hızlı koşan hayvanları. Hızları,
saatte 110-120 kilometreye kadar çıkıyor. Ama bunun 1-2 dakikadan fazla
sürdüremiyorlar. Türkiye’de aynen böyle. Bir anda yüzde 9-10’larda büyüme
tutturabiliyor ama en fazla 1-2 yıl sürdürüyor. Sonra hızla sıfıra doğru
geriliyor.
Ekonominin bu yapısını göz önüne almak
zorundayız. Türk ekonomisinin büyüme kapasitesinin yüzde 5-6’larda olduğunu
idrak etmeliyiz. Ki ekonomi politikamızı buna göre ayarlayabilelim. Bugünkü
ortamda, Türk ekonomisinin bırakın yüzde 6’ları, yüzde 5’lerde büyümesi bence
olağanüstü bir hız olur. Hele bunu 5-10 yıl sürdürmesi, ekonominin birçok
sıkıntıyı atlatmasını, çözmesini, orta gelir tuzağından (bazı uzmanlar
tarafından ABD kişi başına yurtiçi hasılasının yüzde 20’sine takılıp kalmak
olarak tanımlanıyor) çıkmasını, Türkiye’nin Dünya Bankası sınıflandırmasıyla
orta üst gelir grubundan yüksek gelirli
ülkeler grubuna girmesini sağlar.
Öncelikle, “ekonomide istikrar olsaydı milli
gelir 2014 yılında 30 bin doların üzerinde olurdu” tespitini yapmamız lazım. Cumhuriyet
tarihi boyunca 16 kriz yaşayan Türk ekonomisi, bu krizlerde küçülme yerine
yerinde saysaydı milli geliri 30 bin 651 dolara, gayri safi yurtiçi hasılası (GSYH)
2 trilyon 357 milyar dolara çıkardı.
Böyle olsaydı, 1923’de 2014 yılı
rakamlarıyla 920 dolar olan kişi başına milli gelir, 1952 yılında 5 bin, 1975
yılında 10 bin, 1995 yılında 15 bin, 2003 yılında 20 bin, 2007 yılında 25 bin,
2013 yılında ise 30 bin doları geçecekti. Yine 1994 fiyatlarıyla, 1923 yılında,
11,5 milyar dolar olan GSYH, 1942 yılında 50, 1952 yılında 100, 1964’de 200,
1971’de 300, 1975’de 400, 1983’de 500, 1986’da 600, 1990’da 700, 1992’de 800,
1995’de 900 milyar doları, 1996’da 1 trilyon doları, 2005’de 1,6, 2011’de 2,16,
2012’de 2,21 trilyon doları aşacak, 2013’de 2,3, 2014’de 2,36 trilyon dolara
varacaktı.
Türkiye ekonomisi, 1927’de yüzde 12,81,
1932’de yüzde 10,75, 1935’de yüzde 3,05, 1940’da yüzde 4,93, 1941’de yüzde
10,34, 1943’de yüzde 9,79, 1944’de yüzde 5,06, 1945’de yüzde 15,31, 1949’da
yüzde 5, 1954’de yüzde 2,98, 1979’da yüzde 0,49, 1980’de yüzde 2,78, 1994’de
yüzde 6,08, 1999’da yüzde 3,36, 2001’de yüzde 5,70 ve 2009’da yüzde 4,83 olmak
üzere 16 defa küçüldü. Bunun sonucunda, yıllık ortalama büyüme yüzde 4,78’e indi.
Yıllık rakamlar belli olmamakla beraber, yüzde
2,5’de kalacağını tahmin ettiğimiz büyüme hızıyla, 2014 yılında kişi başına
yurtiçi gelir 10 bin 384, GSYH ise 798,6 milyar dolar olacak.
Kriz yıllarında Türk ekonomisi küçülmek bir
yana yerinde saysaydı, yıllık ortalama büyüme yüzde 6,01 olacaktı.
Yarım puan fazla büyümenin bile getirisi
Ekonomide istikrar öyle bir şey ki uzun
yıllar boyunca sürdüğünde getirisi çok büyük oluyor. Türkiye, cumhuriyet
tarihinde yüzde 4,78 yerine yüzde 5,5 gibi rahatlıkla gerçekleştirebileceği
istikrarlı bir büyümeyi tutturabilseydi, yurtiçi geliri 19 bin 486 dolara,
GSYH’si 1 trilyon 498,6 milyar dolara ulaşırdı. Uzun yıllar süren istikrarda
yüzde 0,5 daha fazla büyümenin bile getirisi inanılmaz derecede fazla oluyor.
Yüzde 4,78 yerine Türk ekonomisi yarım puan fazla yüzde 5,28 büyüseydi, GSYH’si
440,7 milyar dolar daha fazla olurdu. Bu da Türkiye ekonomisinin yarısından
daha fazla bir GSYH rakamı demek oluyor. Türkiye ekonomisi 1,5 kat daha büyük
olurdu, kişi başına yurtiçi geliri de 5 bin 731 dolar daha fazla olarak 16 bin
115 doları bulurdu.
Bütün bunlardan çıkan sonuç;
ekonomiyi hızlı değil, istikrarlı bir
şekilde büyüteceksiniz.
Kapasitesi saatte 200 kilometre olan bir
otomobille, hız sınırı 120 kilometre olan yolda, 250 kilometre sürat
yapmayacaksınız. Saatte 120 kilometre süratle kazasız yola devam edeceksiniz.
Aksi takdirde yolda kalırsınız, saatte 120 kilometre süratle gelen otomobil de
sizi geçer.
Ne yapıp edip, ekonomiyi
küçültmeyeceksiniz. Krizde bile büyüyemiyorsanız, yerinizde saymalısınız.
Çünkü küçülme, sonraki yılları da
etkiliyor.
Cumhuriyet tarihi boyunca yıl ortası nüfus,
büyüme oranı, dolar bazında 2014 fiyatlarıyla GSYH ve kişi başına GSYH
rakamları şöyle, ekonomik küçülme yıllarında ekonomi yerinde saysaydı dolar
bazında 2014 fiyatlarıyla GSYH ve kişi başına GSYH rakamları şöyle olacaktı:
Küçülme
|
||||||
Küçülme
|
Olmasaydı
|
|||||
2014
|
Olmasaydı
|
2014
|
||||
2014
|
Fiyatlarıyla
|
2014
|
Fiyatlarıyla
|
|||
Fiyatlarıyla
|
Kişi
|
Fiyatlarıyla
|
Kişi
|
|||
Yıl Ortası
|
Büyüme
|
GSYH
|
Başına
|
GSYH
|
Başına
|
|
Nüfus
|
Oranı
|
(Milyar
|
GSYH
|
(Milyar
|
GSYH
|
|
Yıl
|
(Bin)
|
(Yüzde)
|
Dolar)
|
(Dolar)
|
Dolar)
|
(Dolar)
|
1923
|
12.475
|
11,47
|
920
|
11,47
|
920
|
|
1924
|
12.728
|
14,86
|
13,18
|
1.035
|
13,18
|
1.035
|
1925
|
13.007
|
12,77
|
14,86
|
1.143
|
14,86
|
1.143
|
1926
|
13.281
|
18,21
|
17,57
|
1.323
|
17,57
|
1.323
|
1927
|
13.562
|
-12,81
|
15,32
|
1.129
|
17,57
|
1.295
|
1928
|
13.851
|
11,04
|
17,01
|
1.228
|
19,51
|
1.408
|
1929
|
14.146
|
21,58
|
20,68
|
1.462
|
23,72
|
1.677
|
1930
|
14.448
|
2,17
|
21,13
|
1.462
|
24,23
|
1.677
|
1931
|
14.756
|
8,77
|
22,98
|
1.557
|
26,36
|
1.786
|
1932
|
15.071
|
-10,75
|
20,51
|
1.361
|
26,36
|
1.749
|
1933
|
15.392
|
15,83
|
23,76
|
1.543
|
30,53
|
1.983
|
1934
|
15.721
|
6,03
|
25,19
|
1.602
|
32,37
|
2.059
|
1935
|
16.046
|
-3,05
|
24,42
|
1.522
|
32,37
|
2.017
|
1936
|
16.350
|
23,20
|
30,09
|
1.840
|
39,88
|
2.439
|
1937
|
16.631
|
1,54
|
30,55
|
1.837
|
40,49
|
2.435
|
1938
|
16.916
|
9,48
|
33,45
|
1.977
|
44,33
|
2.621
|
1939
|
17.369
|
6,91
|
35,76
|
2.059
|
47,40
|
2.729
|
1940
|
17.723
|
-4,93
|
33,99
|
1.918
|
47,40
|
2.674
|
1941
|
17.953
|
-10,34
|
30,48
|
1.698
|
47,40
|
2.640
|
1942
|
18.144
|
5,62
|
32,19
|
1.774
|
50,06
|
2.759
|
1943
|
18.337
|
-9,79
|
29,04
|
1.584
|
50,06
|
2.730
|
1944
|
18.533
|
-5,06
|
27,57
|
1.488
|
50,06
|
2.701
|
1945
|
18.664
|
-15,31
|
23,35
|
1.251
|
50,06
|
2.682
|
1946
|
19.074
|
31,94
|
30,81
|
1.615
|
66,05
|
3.463
|
1947
|
19.493
|
4,18
|
32,10
|
1.647
|
68,81
|
3.530
|
1948
|
19.921
|
16,59
|
37,42
|
1.878
|
80,22
|
4.027
|
1949
|
20.359
|
-5,00
|
35,55
|
1.746
|
80,22
|
3.941
|
1950
|
20.809
|
9,35
|
38,87
|
1.868
|
87,73
|
4.216
|
1951
|
21.352
|
12,83
|
43,86
|
2.054
|
98,98
|
4.636
|
1952
|
21.953
|
11,91
|
49,08
|
2.236
|
110,77
|
5.046
|
1953
|
22.571
|
11,25
|
54,61
|
2.419
|
123,23
|
5.460
|
1954
|
23.206
|
-2,98
|
52,98
|
2.283
|
123,23
|
5.310
|
1955
|
23.859
|
7,93
|
57,18
|
2.397
|
133,00
|
5.575
|
1956
|
24.442
|
3,15
|
58,98
|
2.413
|
137,19
|
5.613
|
1957
|
25.252
|
7,82
|
63,59
|
2.518
|
147,92
|
5.858
|
1958
|
25.983
|
4,52
|
66,47
|
2.558
|
154,61
|
5.950
|
1959
|
26.735
|
4,07
|
69,17
|
2.587
|
160,90
|
6.018
|
1960
|
27.509
|
3,43
|
71,55
|
2.601
|
166,42
|
6.050
|
1961
|
28.233
|
2,00
|
72,98
|
2.585
|
169,75
|
6.012
|
1962
|
28.933
|
6,18
|
77,49
|
2.678
|
180,24
|
6.229
|
1963
|
29.655
|
9,69
|
85,00
|
2.866
|
197,70
|
6.667
|
1964
|
30.394
|
4,08
|
88,46
|
2.911
|
205,77
|
6.770
|
1965
|
31.151
|
3,14
|
91,24
|
2.929
|
212,23
|
6.813
|
1966
|
31.934
|
11,99
|
102,18
|
3.200
|
237,68
|
7.443
|
1967
|
32.750
|
4,21
|
106,48
|
3.251
|
247,68
|
7.563
|
1968
|
33.585
|
8,56
|
115,60
|
3.442
|
268,88
|
8.006
|
1969
|
34.442
|
4,50
|
120,80
|
3.507
|
280,98
|
8.158
|
1970
|
35.321
|
4,84
|
126,65
|
3.586
|
294,58
|
8.340
|
1971
|
36.215
|
7,35
|
135,96
|
3.754
|
316,24
|
8.732
|
1972
|
37.132
|
9,61
|
149,02
|
4.013
|
346,63
|
9.335
|
1973
|
38.072
|
5,09
|
156,61
|
4.113
|
364,27
|
9.568
|
1974
|
39.036
|
3,65
|
162,32
|
4.158
|
377,57
|
9.672
|
1975
|
40.078
|
6,32
|
172,58
|
4.306
|
401,43
|
10.016
|
1976
|
40.915
|
9,33
|
188,68
|
4.612
|
438,88
|
10.727
|
1977
|
41.768
|
3,03
|
194,40
|
4.654
|
452,18
|
10.826
|
1978
|
42.640
|
1,23
|
196,79
|
4.615
|
457,74
|
10.735
|
1979
|
43.530
|
-0,49
|
195,83
|
4.499
|
457,74
|
10.516
|
1980
|
44.438
|
-2,78
|
190,38
|
4.284
|
457,74
|
10.301
|
1981
|
45.540
|
4,81
|
199,54
|
4.382
|
479,76
|
10.535
|
1982
|
46.688
|
3,09
|
205,71
|
4.406
|
494,58
|
10.593
|
1983
|
47.864
|
4,21
|
214,37
|
4.479
|
515,40
|
10.768
|
1984
|
49.070
|
7,11
|
229,61
|
4.679
|
552,05
|
11.250
|
1985
|
50.306
|
4,30
|
239,48
|
4.760
|
575,79
|
11.446
|
1986
|
51.433
|
6,76
|
255,67
|
4.971
|
614,71
|
11.952
|
1987
|
52.561
|
9,81
|
280,75
|
5.341
|
675,01
|
12.842
|
1988
|
53.715
|
1,45
|
284,82
|
5.302
|
684,80
|
12.749
|
1989
|
54.893
|
1,63
|
289,46
|
5.273
|
695,96
|
12.679
|
1990
|
56.204
|
9,37
|
316,59
|
5.633
|
761,18
|
13.543
|
1991
|
57.239
|
0,35
|
317,69
|
5.550
|
763,84
|
13.345
|
1992
|
58.294
|
6,40
|
338,03
|
5.799
|
812,73
|
13.942
|
1993
|
59.367
|
8,14
|
365,54
|
6.157
|
878,88
|
14.804
|
1994
|
60.461
|
-6,08
|
343,32
|
5.678
|
878,88
|
14.536
|
1995
|
61.575
|
7,95
|
370,61
|
6.019
|
948,75
|
15.408
|
1996
|
62.709
|
7,12
|
397,00
|
6.331
|
1.016,30
|
16.207
|
1997
|
63.864
|
8,29
|
429,91
|
6.732
|
1.100,55
|
17.233
|
1998
|
62.464
|
3,86
|
446,50
|
7.148
|
1.143,04
|
18.299
|
1999
|
63.364
|
-3,36
|
431,48
|
6.810
|
1.143,04
|
18.039
|
2000
|
64.252
|
6,77
|
460,71
|
7.170
|
1.220,46
|
18.995
|
2001
|
65.133
|
-5,70
|
434,46
|
6.670
|
1.220,46
|
18.738
|
2002
|
66.008
|
6,16
|
461,24
|
6.988
|
1.295,69
|
19.629
|
2003
|
66.873
|
5,26
|
485,52
|
7.260
|
1.363,91
|
20.395
|
2004
|
67.723
|
9,36
|
530,99
|
7.841
|
1.491,62
|
22.025
|
2005
|
68.566
|
8,40
|
575,60
|
8.395
|
1.616,94
|
23.582
|
2006
|
69.395
|
6,89
|
615,27
|
8.866
|
1.728,39
|
24.907
|
2007
|
70.215
|
4,67
|
644,00
|
9.172
|
1.809,09
|
25.765
|
2008
|
71.095
|
0,66
|
648,24
|
9.118
|
1.821,01
|
25.614
|
2009
|
72.050
|
-4,83
|
616,96
|
8.563
|
1.821,01
|
25.274
|
2010
|
73.003
|
9,16
|
673,46
|
9.225
|
1.987,77
|
27.229
|
2011
|
73.950
|
8,77
|
732,54
|
9.906
|
2.162,15
|
29.238
|
2012
|
74.855
|
2,17
|
748,44
|
9.998
|
2.209,08
|
29.511
|
2013
|
76.055
|
4,10
|
779,12
|
10.244
|
2.299,65
|
30.237
|
2014
(x)
|
76.903
|
2,50
|
798,60
|
10.384
|
2.357,14
|
30.651
|
Yorumlar
Yorum Gönder