-Bu parayla uzayın keşfi zor…

-Merkezi yönetim bütçesinden uzayın keşfi ve kullanımı için 2014 yılı için ayrılan
15 milyon 639 bin 430 liralık ödeneğin 12 milyon 317 bin 182 lirası harcanabildi
-18 binden fazla personeli, 2012 yılı için 17,8 milyar dolar bütçesi olan NASA’nın
yanında 12,3 milyon liralık (dolar olarak 5,5 milyon dolar) bütçeyle uzaya gitmek
hayal olsa gerek
-Bütçeden 2014 yılında Ar-Ge’ye harcanan 5,6 milyar liranın sadece 12,3 milyon
lirasının uzayın keşfi ve kullanımı, 151,6 milyon lirasının yeryüzünün keşfi ve
kullanımı için harcanması keşiften ne kadar uzak olduğumuzu gösteriyor
-2014 yılı için savunma Ar-Ge’si için ayrılan 1 milyar 354,5 milyon liralık ödeneğin
sadece 764,5 milyon lirası kullanılırken, kültür, eğlence, din ve kitle iletişim için
ayrılan 2,16 milyon liranın 22 katı 44,2 milyon liralık harcama yapıldı
-Kültür, eğlence, din ve kitle iletişim AR-Ge’si için yapılan harcamanın uzayın
keşfi ve kullanımı için yapılanın yaklaşık 4 katı olması ilginç bir durum olsa gerek
-Merkezi yönetim bütçesinden 2013'te 5 milyar 828,3 milyon lira Ar-Ge’ye 
harcanırken, 2014'te yüzde 3,7 azalmayla 5 milyar 611,1 milyon liraya indi
-2015 yılı için toplam Ar-Ge ödeneği 5 milyar 850,3 milyar lira olarak 
belirlenirken, uzayın keşfi ve kullanımı için 14 milyon 701 bin 399 liralık,
yeryüzünün keşfi ve kullanımı için 197 milyon 891 bin 969 liralık ödenek ayrıldı

Her ne kadar Atatürk, “İstikbal Göklerdedir” demişse de Türkiye’nin istikbale pek baktığı yok. Nereden mi belli? Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) harcamalarını incelerseniz, ne kadar baktığımızı görürsünüz.

Uzayın keşfi ve kullanımı için ayrılan ödenek ve bu ödenekten yapılan harcamaya baktığımızda “bu parayla uzayın keşfi zor…” demekten kendimizi alamıyoruz.

Merkezi yönetim bütçesinden uzayın keşfi ve kullanımı için 2014 yılı için ayrılan 15 milyon 639 bin 430 liralık ödeneğin 12 milyon 317 bin 182 lirası harcanabildi.  18 binden fazla personeli, 2012 yılı için 17,8 milyar dolar bütçesi olan NASA’nın yanında 12,3 milyon liralık (dolar olarak 5,5 milyon dolar) bütçeyle uzaya gitmek hayal olsa gerek. NASA’nın Türkiye’nin ayırdığı bütçenin 3-4 bin katı bir bütçeyle çalıştığını vurgulamak yeter de artar sanıyorum.

Peki uzayın keşfi ve kullanımı için yeterince bütçe ayırmıyoruz da yeryüzünün keşfine mi bakıyoruz diye sorarsak, onun da yanıtı ne yazık ki olumsuz. Bütçeden 2014 yılında Ar-Ge’ye harcanan 5,6 milyar liranın sadece 12,3 milyon lirasının uzayın keşfi ve kullanımı, 151,6 milyon lirasının yeryüzünün keşfi ve kullanımı için harcanması keşiften ne kadar uzak olduğumuzu gösteriyor.

2014’de savunma Ar-Ge ödeneğinin yüzde 43,6’sı harcanmadı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre dikkat çekici nokta savunma için yapılan Ar-Ge’de görülüyor. 2014 yılı için savunma Ar-Ge’si için ayrılan 1 milyar 354,5 milyon liralık ödeneğin sadece 764,5 milyon lirası kullanılmış. Ödeneğin yüzde 43,6’sı harcanmamış. Savunma Ar-Ge’sinin 590 milyon lirası kullanılmamış. Yine, kullanılmayan bütçe enerjide 34,3, tarımda 20,2, ulaşım, telekomünikasyon ve diğer altyapılarda 18,2, endüstriyel üretim ve teknolojide 14,4, siyasi ve sosyal sistemler, yapılar ve süreçlerde 6,8, uzayın keşfi ve kullanımında 3,3 milyon lirayı buluyor.

Peki toplam Ar-Ge bütçesinde bir düşüş var mı? Yok. Tam tersine, toplam Ar-Ge bütçesi 5 milyar 528,4 milyon lirayken, harcama 5 milyar 611 milyon 89 bin 449 liraya çıkmış. Savunmanın, enerjinin, tarımın, ulaşım, telekomünikasyon ve diğer altyapıların, endüstriyel üretim ve teknolojinin, siyasi ve sosyal sistemler, yapılar ve süreçlerin, uzayın keşfi ve kullanımının harcamadığı ödenekler ve hatta 82,7 milyon lira daha fazlasından, 591,5 milyon lirası üniversite fonlarından genel bilgi ve gelişim, 27,3 milyon lirası diğer fonlardan genel bilgi ve gelişimi, 86,6 milyon lirası eğitim, 42 milyon lirası kültür, eğlence, din ve kitle iletişim, 8,1 milyon lirası sağlık, 5,5 milyon lirası çevre, 8,8 milyon lirası yeryüzünün keşfi ve kullanımı için harcanmış.

Kültür, eğlence, din ve kitle iletişim için ayrılan 2,16 milyon liranın 22 katı 44,2 milyon liralık Ar-Ge harcaması yapılması da bir diğer ilginç durum. Ne gibi Ar-Ge harcaması yapıldığının tahmini zor. Kültür, eğlence, din ve kitle iletişim AR-Ge’si için yapılan harcamanın uzayın keşfi ve kullanımı için yapılanın yaklaşık 4 katı olması ilginç bir durum olsa gerek.

2014’de toplam Ar-Ge harcamaları yüzde 3,7 azaldı

Merkezi yönetim bütçesinden 2013 yılında 5 milyar 828,3 milyon lira Ar-Ge’ye harcanırken, bu rakam 2014 yılında yüzde 3,7 azalmayla 5 milyar 611,1 milyon liraya indi. 2015 yılında merkezi yönetim bütçesinden ayrılan Ar-Ge ödeneği 5 milyar 850,3 milyon lira oldu. Bu durumda, 2014 yılı harcamalarına göre, Ar-Ge ödeneği yüzde 4,3 artırıldı.

2014 yılı merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge faaliyetleri için gerçekleştirilen harcamaların gayri safi yurtiçi hasıla içindeki oranı yüzde 0,32, merkezi yönetim bütçe harcamaları içindeki payı ise yüzde 1,12 oldu. Bu oranlar 2013 yılında sırasıyla yüzde 0,37 ve yüzde 1,28 idi.

Dolaylı Ar-Ge desteği 2014’de 1 milyar 360 milyon lira oldu

Merkezi yönetim bütçesinden verilen doğrudan Ar-Ge harcamaları dışında dolaylı olarak yapılan Ar-Ge harcamaları 2013 yılında 923 milyon lira, 2014 yılında 1 milyar 360 milyon lira oldu. 2015 yılında dolaylı Ar-Ge harcamalarının 1 milyar 491 milyon lirayı bulması bekleniyor.

2015 yılında da uzayın keşfi ve kullanımı için merkezi yönetim bütçesinden 14 milyon 701 bin 399 liralık, yeryüzünün keşfi ve kullanımı için 197 milyon 891 bin 969 liralık ödenek ayrıldı. Bu ödeneklerle 2015’de de hem uzayın hem yeryüzünün keşfi zor olacak gibi…

Merkezi yönetim bütçesinden Ar-Ge harcamaları için ayrılan 2014 ve 2015 ödenekleri ile 2013 ve 2014 harcamaları şöyle:

	2013 Yılı	2014 Yılı	2014 Yılı	2015 Yılı
	Ar-Ge	Ar-Ge	Ar-Ge	Ar-Ge
	Harcaması	Ödeneği	Harcaması	Ödeneği
Merkezi yönetim bütçesi Ar-Ge ödenek ve harcamaları	TL	TL	TL	TL
Genel bilgi gelişimi: Ar-Ge (genel üniversite fonlarından finanse edilen)	2.351.394.961	2.101.774.865	2.693.313.892	2.352.823.917
Genel bilgi gelişimi: Ar-Ge (diğer kaynaklardan finanse edilen)	437.008.007	580.409.626	607.726.947	531.331.463
Savunma	1.755.267.528	1.354.500.220	764.515.158	1.228.158.773
Endüstriyel üretim ve teknoloji	732.270.217	884.396.813	870.034.895	949.086.534
Tarım	128.159.946	148.419.688	128.177.789	151.420.446
Yeryüzünün keşfi ve kullanımı	114.213.588	142.814.230	151.575.148	197.891.969
Eğitim	80.970.026	73.162.703	159.778.201	160.661.177
Enerji	69.787.484	73.343.102	39.055.039	46.092.137
Çevre	53.859.775	56.655.592	62.214.153	76.204.198
Ulaşım, telekomünikasyon ve diğer altyapılar	48.609.277	46.183.274	27.957.270	31.142.948
Siyasi ve sosyal sistemler, yapılar ve süreçler	30.711.121	37.014.789	30.233.614	34.965.055
Sağlık	13.244.241	11.935.287	20.012.864	26.734.882
Uzayın keşfi ve kullanımı	10.986.473	15.639.430	12.317.182	14.701.399
Kültür, eğlence, din ve kitle iletişim	1.842.407	2.159.552	44.177.298	49.106.009
Toplam	5.828.325.048	5.528.409.171	5.611.089.449	5.850.320.907

Kaynak: TÜİK