-Tüketici güveni 60’ın da altına düştü…

-112 aydır (9 yıl 4 ay) “iyimserlik sınırı” olan 100’ü geçemeyen 
tüketici güven endeksi, Eylül ayında, 58,5 puanla, hesaplamanın 
değiştiği  son 2 yıl 9 ayın en alt noktasına indi 
-Tüketici güven endeksi, 2013 yılının aynı aylarına göre,  2014
yılı Ocak ayında 3,4, Şubat’ta 7,5, Mart’ta 2,2, Mayıs’ta 1,5,
Haziran’da 2,5, Temmuz’da 4,6, Ağustos’ta 4 puan gerilerken, 
Nisan ayında ise 2,9 puan, Eylül ayında  1,9 puan arttı 
-Endeks, 2014 Ekim ayında 3,7 puan, Kasım ayında 1,6,
Aralık ayında 1,1 puan geriledi ve 67,7 puandan yılı kapattı
-Ocak 2015’e 67,7 ile başlayan endeks, Şubat’ta 68,1’e
çıktıktan sonra Mart’ta 64,4’e geriledi. Nisan’da 65,4’e çıkan,
Mayıs’ta 64,3’e inen, Haziran’da 66,4, Temmuz’da 64,7 olan
endeks, Ağustos’ta 62,4’e düştü. Endeks, Eylül ayında ise 60
puanın da altına gerileyerek 58,5 oldu
-2006 Mayıs ayında 100,07’e, 2006 Haziran ayında 92,17’ye
inen endeks, o tarihten bu yana 100’ü geçemedi
-Tüketici Güven Endeksi 0-200 aralığında değer alabiliyor; 
Tüketici Güven Endeksi’nin 100’den büyük olması tüketici 
güveninde iyimser durum, 100’den küçük olması tüketici 
güveninde kötümser durum olduğunu gösteriyor

Tüketici güveni dipten kurtulamıyor. Güven, Eylül ayında 60 puanın da altına düştü. 112 aydır (9 yıl 4 ay) “iyimserlik sınırı” olan 100’ü geçemeyen tüketici güven endeksi, Eylül ayında, 58,5 puanla, hesaplamanın değiştiği son 2 yıl 9 ayın en alt noktasına indi.

Ocak 2013’te 75,8 olan endeks, 2014 yılı Ocak ayında 72,4, 2013 Şubat ayında 76,7 olan endeks, 2014 yılı Şubat ayında 69,2, 2013 Mart ayında 74,9 olan endeks 2014 yılı Mart ayında 72,7’ye indi. Nisan 2013’de 75,6 olan endeks, 2014 Nisan ayında 78,5’ya çıktı. Mayıs 2013’de 77,5 olan endeks 2014 Mayıs ayında 76’ya indi. Haziran 2013’de 76,2 olan endeks, 2014 Haziran ayında 73,7’e, 2013 Temmuz ayında 78,5 olan endeks, 2014 Temmuz’unda 73,9, 2013 Ağustos ayında 77,2 olan endeks, 2014 Ağustos’unda 73,2 oldu. Eylül 2013’te 72,1 olan endeks, 2014 Eylül’ünde 74’e çıktı. Ekim 2013’te 75,5 olan endeks, 2014 Ekim’inde 70,3, 2013 Kasım ayında 77,5 olan endeks, 2014 Kasım’ında 68,7’ye düştü. Aralık 2013’te 75 olan endeks, 2014 Aralık ayında 67,7’ye geriledi.

Ocak 2015’e 67,7 ile başlayan endeks, Şubat’ta 68,1’e çıktıktan sonra Mart’ta 64,4’e geriledi. Nisan’da 65,4’e çıkan, Mayıs’ta 64,3’e inen, Haziran’da 66,4, Temmuz’da 64,7 olan endeks, Ağustos’ta 62,4’e düştü. Endeks, Eylül ayında ise 60 puanın da altına gerileyerek 58,5 oldu.

Endeks, 2014 Nisan ayından sonra Eylül ayında da yükselmişti. 2015’e kötü başlayan endeks, Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında 2014’e göre geriledi.

Buna göre, tüketici güven endeksi, 2013 yılının aynı aylarına göre, 2014 yılı Ocak ayında 3,4, Şubat’ta 7,5, Mart’ta 2,2, Mayıs’ta 1,5, Haziran’da 2,5, Temmuz’da 4,6, Ağustos’ta 4, Ekim’de 5,2, Kasım’da 8,8, Aralık’ta 7,3 puan gerilerken, Nisan ayında ise 2,9 puan, Eylül ayında 1,9 puan arttı. 2015 yılı Ocak ayında, 2014 yılı aynı ayına göre 4,7, Şubat ayında 1,1, Mart ayında 8,3 puan geriledi. Nisan 2015’de, 2014’ün aynı ayının 13,1 puan altında kalan endeks, 2014 yılına göre, 2015 Mayıs’ta 11,7, Haziran’da 7,3, Temmuz’da 9,2, Ağustos’ta 10,8 puan geriye düştü. Eylül 2015’de, 2014’ün aynı ayına göre endeks 15,5 puan düşük çıktı. Bu da son yılların rekor seviyesindeki düşüşü oldu.

2005 yılı Ocak ayında 105,4 olan Tüketici Güven Endeksi, 2005 yılı Haziran-Aralık döneminde 100’ün altında seyretti. Ocak 2006’da tekrar 100’ün üzerine çıkan, 2006 Mayıs ayında 100,07’e, 2006 Haziran ayında 92,17’ye inen endeks, o tarihten bu yana 100’ü geçemedi.

Aralık 2012’de 89 olan endeks, Avrupa Birliği’ne (AB) uyum çerçevesinde yapılan yeni uygulama sonrası 2013 Ocak ayında 75,8 puana indi. 2013 Ocak-2014 Mayıs döneminde endeks, 2013 Temmuz ve 2014 Nisan ayında 78,5 puanla en yüksek seviyeye çıkarken, 2014 Aralık ayında 67,7 puanla en düşük seviyeye düştü.

2013 Ocak ayında ne olmuştu?

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği çerçevesinde 2003 yılından itibaren Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli olarak yürütülüp hesaplanan Tüketici Eğilim Anketi’nin Avrupa Birliği Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’ndan farklılıklar göstermesi nedeniyle yeni bir uygulamaya geçilmişti. Ocak 2012 tarihinden itibaren Avrupa Birliği Uyumlulaştırılmış İşyeri ve Tüketici Anketleri Ortak Programı esaslarına göre yeni Tüketici Eğilim Anketi uygulanmaya başlanmıştı.

2012 yılında Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulama ve yeni Tüketici Eğilim Anketi eşanlı yürütülen, Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulamaya Ocak 2013 tarihinden itibaren son verildi.

Avrupa Birliği programına tam uyumlu yeni uygulama; anket uygulanan birim, anket soruları, sorularda karşılaştırma yapılan dönem, endeksin hesaplandığı sorular ve endeks yayımlama tarihinde değişiklikler içeriyor. Tüketici Güven Endeksi önceki uygulamada beş alt endeks kullanılarak hesaplanmakta iken; Ocak 2013’ten itibaren dört alt endeks kullanılarak hesaplanmaya başlandı.

Avrupa Birliği Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’na uyumlu yeni tüketici güven endeksi 2012 yılı ve 2013 Ocak ayı için yeni Tüketici Eğilim Anketi sonuçları kullanılarak hesaplandı. Yeni seriyi, 2012 yılı öncesi değerlerle karşılaştırabilmek amacıyla Reg-ARIMA modeline dayalı makro yaklaşımla geriye doğru çekme yöntemi kullanılarak 2004-2011 dönemine ilişkin seri elde edildi. 

Anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabiliyor. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor.

En Kötümser Aylar  

Tüketici Güven Endeksi, küresel krizin başladığı 2008 Eylül ayında 80,72 düzeyindeyken, Ekim ayında 74,24, Kasım ayında 68,88 ile en düşük düzeyine indi. 2008 Aralık ayında ise 69,9 oldu. Yeni hesaplamaya geçilen 2013 ve 2014 yıllarında, 2013 Temmuz ayında 78,5, 2014 Nisan ayında 78,5 puan olan endeks, 2014 yılında Şubat ayında 69,2, Kasım ayında 68,7, Aralık ayında 67,7 puanla 70’in altına, en düşük seviyelere düştü. 2015 yılı ise kötü başladı. Ocak ayında 67,7, Şubat ayında 68,1, Mart ayında 64,4, Nisan ayında 65,4, Mayıs’ta 64,3, Haziran’da 66,4, Temmuz’da 64,7, Ağustos’ta 62,4 ile endeks bir türlü 70’in üzerine çıkamadı. Eylül ayı ise 58,5 ile son yılların en kötümser ayı oldu.

2012 yılında endeks 

2011 Kasım ayında sonra yükseliş trendine giren Tüketici Güven Endeksi, Ekim 2011’de 89,7 iken, Kasım ayında 91, Aralık ayında 92, 2012’nin Ocak ayında 92,2, Şubat ayında 93,2, Mart ayında 93,9 ile 2012’nin ilk 5 ayındaki en yüksek noktaya ulaştı. Nisan 2012’de 91,1 puana gerileyen endeks, Mayıs ayında 1 puanlık artışla 92,1’ye çıktı.  2012 Haziran ayında 91,8, Temmuz’da 92,8, Ağustos’ta 91,1 olan endeks, Eylül ayından itibaren 90’ın altına düştü. Eylül 2012’de 88,8’e, Ekim ayında 85,7’ye kadar gerileyen endeks, Kasım’da 89,2, Aralık’ta 89 oldu. 

2013 yılında endeks

Yeni yöntemle 2013 yılı Ocak ayında 75,8 olan endeks, Şubat’ta 76,7’ye çıktı. Mart’ta 74,9’a inen endeks, Nisan 75,6, Mayıs’ta 77,5, Haziran’da 76,2 oldu. Temmuz ayında 78,5 ile 2013 yılının en yüksek seviyesine çıkan endeks, Ağustos’ta 77,2’ye, Eylül ayında 72,1 ile 2013’ün düşük seviyesine indi. Ekim ayında 75,5, Kasım’da 77,5 olan endeks, 2013 yılını Aralık ayında aldığı 75 puanla kapattı.

2014 yılında endeks

2014 yılı Ocak ayında 72,4’e inen endeks, Şubat 2014’de 69,2 ile yeni uygulamanın başladığı Ocak 2013’ten bu yana en düşük değere indi. 2014 Mart ayında 72,7’ye çıkan endeks, Nisan ayında, Mart ayına göre 5,8 puan artışla 78,5’e, Temmuz 2013’ten bu yana ki en yüksek seviyeye çıktı. Mayıs ayında, Nisan ayına göre 2,5 puan gerileyen endeks 76 puana indi. Haziran ayında 73,7 olan endeks, Temmuz ayında 73,9’a çıktıktan sonra Ağustos ayında 73,2’ye indi. Endeks, Eylül ayında 74 puana çıktı. Ekim ayında 70,3 puana inen endeks, Kasım’da 68,7, Aralık’ta 67,7’ye geriledi.

2015 yılında endeks

Ocak ayına 67,7 puanla giren endeks, Şubat’ta 68,1, Mart’ta 64,4 puan oldu. Endeks, ilk kez 65 puanın altına geriledi. 200 puan üzerinde 64,4 puan düşünürsek, tüketici güvensizliğinin boyutlarını daha iyi anlarız. Nisan ayında 65,4 ile 65 puanın üzerine çıkan endeks, Mayıs’ta 64,3’e indi. Haziran’da 66,4 ile yine 65 puanı geçen endeks, Temmuz’da 64,7, Ağustos’ta 62,4’ye geriledi. Eylül ayında ise 58,5 puan olan endeks, bırakın 65 puanı, ilk kez 60 puanın bile altına indi.

Eylül sonuçları

Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliğiyle yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 6,1 oranında azaldı; Ağustos ayında 62,35 olan endeks Eylül ayında 58,52 oldu.

Hanenin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre yüzde 4,7 oranında azaldı. Ağustos ayında 86,17 olan endeks değeri, Eylül ayında 82,08 oldu. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin oranının azalmasından kaynaklandı.

Ağustos ayında 77,60 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi, yüzde 7,2 oranında azalarak, Eylül ayında 72,04 oldu. Bu azalış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre azaldığını gösteriyor.

İşsiz sayısı beklentisi endeksi bir önceki aya göre yüzde 2,6 oranında azalarak, Eylül ayında 63,48’den 61,86 değerine düştü. Bu düşüş, gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısında artış bekleyenlerin oranındaki artıştan kaynaklandı.

Tasarruf etme ihtimali endeksi yüzde 18,3 oranında azaldı. Ağustos ayında 22,16 olan endeks, Eylül ayında 18,11 değerine düştü. Bu düşüş, tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre azaldığını gösteriyor.

Aylar itibarıyla tüketici güven endeksi verileri şöyle:

		Tüketici
		Güven
Yıl	Ay	Endeksi
2004	Ekim	103,7
	Kasım	102,7
	Aralık	105,2
2005	Ocak	105,4
	Şubat	105,2
	Mart	102,1
	Nisan	100,4
	Mayıs	100,3
	Haziran	99,1
	Temmuz	99,2
	Ağustos	97,5
	Eylül	95,5
	Ekim	98,1
	Kasım	99,5
	Aralık	99,5
2006	Ocak	101,7
	Şubat	101,1
	Mart	101,7
	Nisan	102,3
	Mayıs	100,1
	Haziran	92,2
	Temmuz	88,6
	Ağustos	91,4
	Eylül	91,4
	Ekim	91,6
	Kasım	93,4
	Aralık	92,0
2007	Ocak	91,8
	Şubat	92,7
	Mart	92,4
	Nisan	93,7
	Mayıs	95,0
	Haziran	94,2
	Temmuz	95,5
	Ağustos	98,3
	Eylül	97,1
	Ekim	96,2
	Kasım	92,5
	Aralık	93,9
2008	Ocak	92,1
	Şubat	87,6
	Mart	82,0
	Nisan	76,2
	Mayıs	75,4
	Haziran	75,0
	Temmuz	77,0
	Ağustos	79,9
	Eylül	80,7
	Ekim	74,2
	Kasım	68,9
	Aralık	69,9
2009	Ocak	71,6
	Şubat	74,0
	Mart	74,8
	Nisan	80,8
	Mayıs	83,3
	Haziran	85,3
	Temmuz	82,4
	Ağustos	81,3
	Eylül	81,9
	Ekim	80,5
	Kasım	78,4
	Aralık	78,8
2010	Ocak	79,2
	Şubat	81,9
	Mart	84,7
	Nisan	85,8
	Mayıs	86,6
	Haziran	88,0
	Temmuz	87,5
	Ağustos	87,4
	Eylül	90,4
	Ekim	89,0
	Kasım	91,3
	Aralık	91,0
2011	Ocak	91,3
	Şubat	93,6
	Mart	93,4
	Nisan	93,5
	Mayıs	92,9
	Haziran	96,4
	Temmuz	94,8
	Ağustos	91,7
	Eylül	93,7
	Ekim	89,7
	Kasım	91,0
	Aralık	92,0
2012	Ocak	92,2
	Şubat	93,2
	Mart	93,9
	Nisan	91,1
	Mayıs	92,1
	Haziran	91,8
	Temmuz	92,8
	Ağustos	91,1
	Eylül	88,8
	Ekim	85,7
	Kasım	89,2
	Aralık	89,0
2013	Ocak (*)	75,8
	Şubat (*)	76,7
	Mart (*)	74,9
	Nisan (*)	75,6
	Mayıs (*)	77,5
	Haziran (*)	76,2
	Temmuz (*)	78,5
	Ağustos (*)	77,2
	Eylül (*)	72,1
	Ekim (*)	75,5
	Kasım (*)	77,5
	Aralık (*)	75,0
2014	Ocak (*)	72,4
	Şubat (*)	69,2
	Mart (*)	72,7
	Nisan (*)	78,5
	Mayıs (*)	76,0
	Haziran (*)	73,7
	Temmuz (*)	73,9
	Ağustos (*)	73,2
	Eylül (*)	74,0
	Ekim (*)	70,3
	Kasım (*)	68,7
	Aralık (*)	67,7
2015	Ocak (*)	67,7
	Şubat (*)	68,1
	Mart (*)	64,4
	Nisan (*)	65,4
	Mayıs (*)	64,3
	Haziran (*)	66,4
	Temmuz (*)	64,7
	Ağustos (*)	62,4
	Eylül (*)	58,5

(*): AB’ye uyum çerçevesinde Tüketici Güven Endeksi’ndeki yeni uygulamayla oluşturulan endeks rakamları.