-Kişi başı elektrik tüketimi 5 bin kWh’yi ne zaman aşar?
Geleceği yazmak için ilkin geçmişin bilinmesi gerekir.
Türkiye’nin kurulu güç olarak elektrik enerjisiyle tanışması 114 yıl öncesine
dayanıyor. Herkesin tahmininin tersine elektrik enerjisiyle ilk kez İstanbul
tanışmamış. Elektrik İşleri Genel Müdürlüğü’nün Mart-Nisan 2015 bülteninde yer
alan Özgür Sarhan imzalı “Türkiye Elektrik Kurulu Gücünün Tarihsel Gelişimi”
çalışmaya göre, Türkiye’de ilk elektrik santrali, 15 Eylül 1902 tarihinde
Tarsus Belediyesi tarafından küçük bir su santrali olarak kurulmuş. Bir su
değirmeni milinden transmisyonla çevrilen 2 kilowattlık (KW) dinamonun ürettiği
elektrik enerjisi Tarsus’a verilmiş. (ayrıca bu konuyla ilgili bağımsız
tarihçi/araştırmacı Halil Sarı tarafından kaleme alınmış ve Enerji Günlüğü’nde
yayınlanmış yazılara da bakmanızı öneririz:
İstanbul, kurulu güç olarak, Tarsus’tan tam 12 yıl
sonra,1914 yılında üç türbin jeneratör grubundan, altı buhar kazanından oluşan
Silahtarağa Termik Santralıyla elektrik enerjisiyle tanışmış. Aslında her ne
kadar termik santral desek de bu santralin kurulu gücü de sadece 13,4 megawatt
(MW) düzeyindeymiş.
Cumhuriyet kurulduğunda kurulu güç 32,8 MW’yi ancak
buluyormuş. 1940 yılına kadar kurulu güç sadece 217 MW’ye ulaşmış. Günümüzde,
30 Eylül 2016 sonu itibarıyla kurulu gücün 78 bin 72,2 MW’ye, santral sayısının
2 bin 97’ye ulaştığını düşündüğümüzde o günkü verileri sanırım daha iyi
anlarız.
Peki ulaşılan seviye yeterli mi? Değil. Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığı, aynı çalışmadan öğreniyoruz ki 2023 yılına kadar
kurulu gücün 110 bin MW’ye çıkacağını bekliyor.
Nüfusumuz artıyor. Tahminlere göre Türkiye nüfusu,
1923 yılında 12 milyon 475 bindi. Bu nüfus 2015 yılsonunda 78 milyon 741 bine
yükseldi.
Yine tahminlere göre Türkiye nüfusu, 100 milyon
dolaylarında durağan hale gelecek. Tabii bu dış göçleri içermiyor. Baksanıza
son birkaç yılda ülkemize 3 milyonu aşkın Suriyeli ve Iraklı yerleşmiş durumda.
Türkiye, önümüzdeki yıllarda da dışarıdan nüfus çekecek. Bu böyle görünüyor.
Milli gelir artıyor. Dünya ekonomisindeki durgunluğa
göre Türk ekonomisi büyümeye devam ediyor. 2015 yılında yüzde 4, bu yılı ilk 6
ayında yüzde 3,9 büyüdü. Tahminlere göre, 2016 büyümesi yüzde 3,2 olacak.
Orta Vadeli Programa göre, cari fiyatlarla 2015
yılında 19 bin 917 lira olan kişi başına yurtiçi gelir, 2019 yılında 24 bin 77
liraya çıkacak. Gayri safi yurtiçi hasıla da cari fiyatlarla 1 trilyon 953
milyar liradan 2 trilyon 987 milyar liraya yükselecek. Dolar bazında bu dönemde
GSYH 720 milyar dolardan 884 milyar dolara, kişi başına yurtiçi gelir de 9 bin
257 dolardan 10 bin 926 dolara çıkacak. Dolar cinsinden 164 milyar dolarlık bir
artış.
Bütün bunları niye yazıyorum? Bunlar, daha fazla
elektrik tüketmek demek. Milli gelir artıyorsa, nüfus büyüyorsa elektrik
tüketiminin artmaması mümkün değil. Nitekim 2014 yılında Türkiye’de 255 milyar
490 milyon kWh elektrik tüketildi. Yıllık programa göre, 2016 yılında toplam
elektrik tüketimi 275 milyar kWh’ye ulaşacak. Bu da demektir ki yıllık ortalama
elektrik tüketimi yüzde 3,75 artmış. Bu artış rakamı çok da fazla değil. Bu
hızla tüketimin artacağını öngörürsek bile, 2019 yılında elektrik tüketimi
307,1 milyar KWH’yi geçer.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, kurulu güçte
yıllık ortalama yüzde 5’lik büyüme öngörüyor. Bu büyümenin tüketime yansıyacağı
düşünürsek, 2019’da elektrik tüketimi 318,36 milyar kWh olur.
1972 yılında kişi başına elektrik tüketimi 300
kilowattsaati (kWh) ancak aşıyordu. Bu rakam, 1977 yılında 500’ü, 1990 yılında
1000’i, 1996’da 1500’ü, 2003 yılında 2 bini geçti. 2006 yılında 2 bin 500
kWh’ye dayandı, 2011 yılında 3 bini geçti. 2014 yılında elektrik tüketimi, son
nüfus hesaplamalarına göre 3 bin 322 kWh idi. Bu rakam 2015 yılında 3 bin 400
KWH’yi (3 bin 410) geride bıraktı. Bu yıl 3 bin 500 kWh’yi geçip, 2019 yılında
3 bin 800 kWh’ye dayanacak. Enerji Bakanlığı’nın kurulu güç büyümesindeki
tahmininin tüketime yansıyacağı hesabına göre, 3 bin 933’ü bulur.
Projeksiyonumuzu devam ettirirsek, kişi başına
elektrik tüketimi 2021 yılında 4 bin, 2029 yılında 5 bin kWh’yi geçecek.
Yaptığımız projeksiyona göre, 2030 yılında nüfusu 88,25 milyon olacak
Türkiye’de 460,45 milyar kWh elektrik tüketilecek ve kişi başına tüketim 5 bin
217 kWh olacak.
Enerji Bakanlığı’nın kurulu güçteki artış tahmininin
tüketime yansıyacağı hesabıyla da 2020’de 4 bin, 2025’de 5 bin, 2030’da 6 bin
kWh geçilir ve 2030’da Türkiye’nin elektrik tüketimi 544,5 milyar kWh’ye, kişi
başına elektrik tüketimi de 6 bin 169 kWh’ye ulaşır. Hangisi gerçekleşecek
tabii ki bilemeyiz ama elektrik tüketiminin 460 ile 545 milyar kWh arasında bir
yerde olacağını tahmin edebiliriz.
Tabii bütün hesaplar da değişebilir. Örneğin ben 2015
yılı sonunda 78 milyon 741 bin olan nüfusun, Orta Vadeli Programda 2016 yıl
ortasında 78 milyon 559 bine nasıl indiğini anlayabilmiş değilim. Bence,
hesapların yeniden yapılması gerekiyor ki geleceği daha iyi tahmin edebilelim.
Unutmamak gerekir. Bilgi “güç”tür. Ne kadar doğru ve
ayrıntılı bilgiye sahipseniz o kadar iyi planlar ve yönetirsiniz.
Metin Türkyılmaz – Enerji Günlüğü / 29 Ekim 2016
Yorumlar
Yorum Gönder