-Herkes bulurken Türkiye neden petrol bulamıyor?
Gazeteciliğe 1990 yılında başladığımda ilk özel
haberlerimden biri petrolün ne zaman biteceğiyle ilgiliydi. Haberim, dünyadaki
petrol rezervlerinin 40 yıllık ömrü olduğu esası üzerine kurulmuştu. Petrol rezervleri
yıllık petrol tüketimine bölününce öyle bir ömür biçiliyordu.
Aradan 27 yıl geçti, tüketim de arttı ama ömür 13’e
düşmedi. Tam tersi, hem 27 yıllık tüketim karşılandı hem de petrol rezervleri
günümüzde 49 yıllık tüketimi karşılayabilecek düzeyde.
Bunun sebebi belli; yeni yataklar bulundu; bulunmaya
da devam ediyor. Özellikle Venezüela, Kanada başta olmak üzere birçok ülke çok
büyük petrol yatakları buldular.
BP’nin Dünya Enerji İstatistikleri çalışmasına göre,
1995-2015 döneminde, petrol rezervleri Venezüela’da 234,6, Kanada’da 123,8,
İran’da 64,1, Irak’ta 43,1, ABD’de 25,2, Kazakistan’da 24,7, Katar’da 22 milyar
varil arttı. Veneüzela petrol rezervlerini 66,3 milyar varilden 300,9 milyar
varile çıkararak Suudi Arabistan’ı geride bırakırken, rezervlerini 48,4 milyar
varilden 172,2 milyar varile çıkaran Kanada üçüncü sıraya yerleşti.
Bu dönemde, petrol rezervleri milyar varil olarak
İran’da 93,7’den 157,8’e, Irak’ta 100’den 143,1’e, Kuveyt’te 96,5’den 101,5’e,
ABD’de 29,8’den 55’e, Libya’da 29,5’den 48,4’e çıkarken Rusya’da 113,6’dan 102,4’e,
Birleşik Arap Emirlikleri’nde 98,1’den 97,8’e indi.
Venezüela ve Kanada dışında en dikkat çekici rezerv
artışları Kazakistan, Katar, Brezilya, Angola, Azerbaycan ve Vietnam’da
görüldü. Kazakistan petrol rezervlerini bu dönemde 5,3 milyar varilden 30
milyar varile, Katar ise 3,7 milyar varilden 25,7 milyar varile, Brezilya 6,2
milyar varilden 13 milyar varile, Angola 3,1 milyar varilden 12,7 milyar
varile, Azerbaycan 1,2 milyar varilden 7 milyar varile, Vietnam 0,8 milyar
varilden 4,4 milyar varile çıkardı.
Bu arada Çad’ın 1,5 milyar varillik petrol rezervi
bulmasından, Güney Sudan’ın 3,5 milyar varillik petrol rezervinden, Sudan’ın 0,3
milyar varillik petrol rezervlerini 1,5 milyar varile çıkarmasından da bahsetmek
gerekir. Bu rezervler de Sudan’daki kavganın asıl nedenini açıklıyor gibi.
Yine bu dönemde, dünya petrol rezervlerindeki artışın
yüzde 41,1’i Venezüela, yüzde 21,7’si Kanada, yüzde 11,2’si İran kaynaklı…
Ortadoğu’nun dünya petrol rezervlerindeki payı bu dönemde,
yüzde 58,9’dan yüzde 47,3’e, Asya ve Pasifik’in payı yüzde 3,5’den yüzde 2,5’e
gerilerken, Venezüela’daki artış nedeniyle Güney ve Orta Amerika’nın payı yüzde
7,4’den yüzde 19,4’e, Kanada’dan dolayı Kuzey Amerika’nın payı yüzde 11,3’den
yüzde 14’e, Afrika’nın payı yüzde 6,4’den yüzde 7,6’ya çıktı
Dikkat çekici olan Petrol İhraç Eden Ülkeler
Örgütü’nün (OPEC) rezervlerinin azalma bir yana artmaya devam etmesi. OPEC
üyelerinin 1995 yılında 786,6 milyar varil olan petrol rezervleri 2015 yılında
1 trilyon 211,6 milyar varile yükseldi.
Rezervler dünyada yüzde 50,7 artarken, OPEC üyelerinin
rezervlerindeki artış yüzde 54’ü buldu. Dünyadaki 571,4 milyar varillik rezerv
artışının 425 milyar varili OPEC üyelerinden kaynaklandı. Böylece OPEC
üyelerinin toplam rezervlerdeki payı yüzde 70’i aşarak yüzde 71,4’e çıktı.
Bu dönemdeki tüketime rağmen, dünya petrol
rezervlerinin yüzde 50,7 artarak 1 trilyon 126,2 milyar varilden 1 trilyon 697,6
milyar varile çıkmasıyla mevcut tüketimle rezervlerin ömrü 49 yıla yükseldi.
Peki petrol rezervleri bütün ülkelerde arttı mı? Tabii
ki artmadı. Hatta bazılarında ciddi şekilde azaldı. Petrol rezervlerindeki en
büyük azalış 38 milyar varille Meksika’da oldu. Meksika’nın petrol rezervleri
48,8 milyar varilden 10,8 milyar varile indi. Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri,
Norveç, Endonezya, Malezya, Mısır, İngiltere, Suriye, Kolombiya, Danimarka,
İtalya, Romanya rezervleri azalan diğer ülkeler olarak kayıtlara geçti.
Sonuç olarak bir ülkenin (Venezüela) 300 milyar
varilin, bir ülkenin (Suudi Arabistan) 265 milyar varilin, bir ülkenin (Kanada)
170 milyar varilin, bir ülkenin (İran) 150 milyar varilin, bir ülkenin (Irak)
140 milyar varilin, iki ülkenin (Rusya, Kuveyt) 100 milyar varilin üzerinde,
bir ülkenin (Birleşik Arap Emirlikleri) 100 milyar varile yakın petrol rezervi
var. İki ülkenin de (ABD, Libya) 48-55 milyar varil arasında petrol rezervi
bulunuyor.
Toplam 49 ülkenin 0,4 milyar varilden fazla petrol
rezervi var. Türkiye’nin bunlardan İran, Irak, Azerbaycan, Suriye ile kara
sınırı, Rusya, Mısır ve Romanya ile deniz komşusu. Kara ve denizden 13
komşusundan 7’sinde petrol var, Türkiye’de yok. Demek ki, daha fazla petrol
araması yapılması gerekiyor.
ABD sadece Teksas eyaletinde 2013 yılında 3 bin, ABD
genelinde 45 bin kuyu açarken, Türkiye 1940-2014 döneminde, 74 yılda 4 bin 200
kuyu açmışsa, petrolü tabii ki bulamaz.
Burada söylenecek tek söz kalıyor: Ne kadar ekmek o
kadar köfte.
Petrol rezervi 0,4 milyar varilden fazla olan 49
ülkenin, çeşitli bölgelerin ve OPEC’in1995 ve 2015 petrol rezervleri, dünya
rezervlerindeki payları, rezerv artışları ve rezervlerdeki değişim oranları
şöyle:
|
1995
|
|
2015
|
|
|
|
|
Sonu
|
|
Sonu
|
|
Petrol
|
|
|
Petrol
|
Dünya
|
Petrol
|
Dünya
|
Rezervinde
|
|
|
Rezervi
|
Rezervinde
|
Rezervi
|
Rezervinde
|
Değişim
|
Rezervlerdeki
|
|
Milyar
|
Payı
|
Milyar
|
Payı
|
Milyar
|
Değişim
|
Ülkeler
|
Varil
|
(Yüzde)
|
Varil
|
(Yüzde)
|
Varil
|
(Yüzde)
|
Venezüela
|
66,3
|
5,9
|
300,9
|
17,7
|
234,6
|
353,8
|
Suudi
Arabistan
|
261,5
|
23,2
|
266,6
|
15,7
|
5,1
|
2,0
|
Kanada
|
48,4
|
4,3
|
172,2
|
10,1
|
123,8
|
255,8
|
İran
|
93,7
|
8,3
|
157,8
|
9,3
|
64,1
|
68,4
|
Irak
|
100,0
|
8,9
|
143,1
|
8,4
|
43,1
|
43,1
|
Rusya
|
113,6
|
10,1
|
102,4
|
6,0
|
-11,2
|
-9,9
|
Kuveyt
|
96,5
|
8,6
|
101,5
|
6,0
|
5,0
|
5,2
|
Bir. Arap
Emirlikleri
|
98,1
|
8,7
|
97,8
|
5,8
|
-0,3
|
-0,3
|
ABD
|
29,8
|
2,6
|
55,0
|
3,2
|
25,2
|
84,6
|
Libya
|
29,5
|
2,6
|
48,4
|
2,9
|
18,9
|
64,1
|
Nijerya
|
20,8
|
1,8
|
37,1
|
2,2
|
16,3
|
78,4
|
Kazakistan
|
5,3
|
0,5
|
30,0
|
1,8
|
24,7
|
466,0
|
Katar
|
3,7
|
0,3
|
25,7
|
1,5
|
22,0
|
594,6
|
Çin
|
16,4
|
1,5
|
18,5
|
1,1
|
2,1
|
12,8
|
Brezilya
|
6,2
|
0,6
|
13,0
|
0,8
|
6,8
|
109,7
|
Angola
|
3,1
|
0,3
|
12,7
|
0,7
|
9,6
|
309,7
|
Cezayir
|
10,0
|
0,9
|
12,2
|
0,7
|
2,2
|
22,0
|
Meksika
|
48,8
|
4,3
|
10,8
|
0,6
|
-38,0
|
-77,9
|
Ekvador
|
3,4
|
0,3
|
8,0
|
0,5
|
4,6
|
135,3
|
Norveç
|
10,8
|
1,0
|
8,0
|
0,5
|
-2,8
|
-25,9
|
Azerbaycan
|
1,2
|
0,1
|
7,0
|
0,4
|
5,8
|
483,3
|
Hindistan
|
5,5
|
0,5
|
5,7
|
0,3
|
0,2
|
3,6
|
Umman
|
5,2
|
0,5
|
5,3
|
0,3
|
0,1
|
1,9
|
Vietnam
|
0,8
|
0,1
|
4,4
|
0,3
|
3,6
|
450,0
|
Avustralya
|
3,8
|
0,3
|
4,0
|
0,2
|
0,2
|
5,3
|
Endonezya
|
5,0
|
0,4
|
3,6
|
0,2
|
-1,4
|
-28,0
|
Malezya
|
5,2
|
0,5
|
3,6
|
0,2
|
-1,6
|
-30,8
|
Mısır
|
3,8
|
0,3
|
3,5
|
0,2
|
-0,3
|
-7,9
|
Güney
Sudan
|
,…
|
,…
|
3,5
|
0,2
|
,…
|
,…
|
Yemen
|
2,0
|
0,2
|
3,0
|
0,2
|
1,0
|
50,0
|
İngiltere
|
4,5
|
0,4
|
2,8
|
0,2
|
-1,7
|
-37,8
|
Suriye
|
2,6
|
0,2
|
2,5
|
0,1
|
-0,1
|
-3,8
|
Arjantin
|
2,4
|
0,2
|
2,4
|
0,1
|
0,0
|
0,0
|
Kolombiya
|
3,0
|
0,3
|
2,3
|
0,1
|
-0,7
|
-23,3
|
Gabon
|
1,5
|
0,1
|
2,0
|
0,1
|
0,5
|
33,3
|
Kongo Cum.
|
1,3
|
0,1
|
1,6
|
0,1
|
0,3
|
23,1
|
Çad
|
0,0
|
0,0
|
1,5
|
0,1
|
1,5
|
,…
|
Sudan
|
0,3
|
0,0
|
1,5
|
0,1
|
1,2
|
400,0
|
Peru
|
0,8
|
0,1
|
1,4
|
0,1
|
0,6
|
75,0
|
Ekvator
Ginesi
|
0,6
|
0,1
|
1,1
|
0,1
|
0,5
|
83,3
|
Brunei
|
1,1
|
0,1
|
1,1
|
0,1
|
0,0
|
0,0
|
Trinidad
ve Tobago
|
0,7
|
0,1
|
0,7
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
Danimarka
|
0,9
|
0,1
|
0,6
|
0,0
|
-0,3
|
-33,3
|
İtalya
|
0,8
|
0,1
|
0,6
|
0,0
|
-0,2
|
-25,0
|
Romanya
|
1,0
|
0,1
|
0,6
|
0,0
|
-0,4
|
-40,0
|
Türkmenistan
|
0,5
|
0,0
|
0,6
|
0,0
|
0,1
|
20,0
|
Özbekistan
|
0,3
|
0,0
|
0,6
|
0,0
|
0,3
|
100,0
|
Tunus
|
0,4
|
0,0
|
0,4
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
Tayland
|
0,3
|
0,0
|
0,4
|
0,0
|
0,1
|
33,3
|
Ortadoğu
|
663,3
|
58,9
|
803,5
|
47,3
|
140,2
|
21,1
|
Güney ve
Orta Amerika
|
83,7
|
7,4
|
329,2
|
19,4
|
245,5
|
293,3
|
Kuzey
Amerika
|
126,9
|
11,3
|
238,0
|
14,0
|
111,1
|
87,5
|
Avrupa ve
Avrasya
|
141,2
|
12,5
|
155,2
|
9,1
|
14,0
|
9,9
|
Afrika
|
72,0
|
6,4
|
129,1
|
7,6
|
57,1
|
79,3
|
Asya ve
Pasifik
|
39,1
|
3,5
|
42,6
|
2,5
|
3,5
|
9,0
|
OPEC
|
786,6
|
69,8
|
1.211,6
|
71,4
|
425,0
|
54,0
|
Dünya
|
1.126,2
|
100,0
|
1.697,6
|
100,0
|
571,4
|
50,7
|
Kaynak:
BP
Metin Türkyılmaz / Enerji Günlüğü
Yorumlar
Yorum Gönder