-Bütçede hedefe ulaşmak zor…
-Merkezi yönetim bütçesi
yılın ilk yarısını 46,1 milyar liralık
açıkla kapattı
-Bu yıl 67 milyar
liralık yıllık açık tahmininin yüzde 68,8’i
ilk yarıda gerçekleşti
-Yılın ikinci yarısında
açığın 20,9 milyar lirada kalırsa
hedef tutturulacak
-İkinci yarıyılda
uygulanan enflasyon farkları, maaş
ödemelerini beklenenin
çok üzerinde artıracağı için bütçeyi
toparlamak zor olacak
-Açığı kapatmanın yolu
biri vergi gelirlerini artırmak,
giderleri de kısmak
-Giderleri azaltmada uygulanacak
tek çözüm, yatırım
harcamalarını kısmaktan
geçiyor. Bunun yolu da büyük
projeleri belli bir
süre için ertelemek ve yatırım ödeneklerinin
dondurmak
Ankara
– 20.07.2018 – Merkezi yönetim bütçesi Cumhurbaşkanı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekili
Genel Seçiminin yapıldığı Haziran ayında 25,6 milyar lira açık verdi.
Böylece
bütçe yılın ilk yarısını 46,1 milyar liralık açıkla kapattı. Merkezi yönetim bütçesi, Mayıs ayında 2,7 milyar
lira fazla, Ocak-Mayıs döneminde ise 20,5 milyar lira açık vermişti.
Merkezi yönetim bütçe açığı, 2017 Ocak-Haziran döneminde
25,2 milyar lirada kalmıştı.
Bütçede Haziran ayında gelirler, geçen yılın aynı ayına
göre yüzde 17,3 artarak 51,5 milyar liraya çıktı. Buna karşın bütçe giderleri
yüzde 33,8 oranında artışla 77,2 milyar liraya ulaştı.
Gelir açısından bütçenin en önemli kalemi olan vergi
gelirleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17,4 artış gösterdi ve 42,7 milyar
liraya ulaştı. Faiz ödemeleri hariç bütçe giderlerinde yüzde 32,6 artış oldu ve
74,8 milyar liraya çıktı.
2017 Ocak-Haziran döneminde merkezi yönetim bütçesi 1,8
milyar lira faiz dışı fazla verirken, bu yılın aynı döneminde 12,3 milyar
liralık faiz dışı açıkla karşılaşıldı.
Bütçe gelirleri Ocak-Haziran döneminde, geçen yılın aynı
dönemine kıyasla yüzde 18,2 artarak 353,6 milyar lira, bütçe giderleri de yüzde
23,2 yükselerek 399,7 milyar lira oldu.
Merkezi yönetim bütçesinde 2018 Ocak-Haziran döneminde
vergi gelirleri yüzde 19,8 artışla 294,8 milyar liraya, faiz dışı bütçe
giderleri de yüzde 23 artışla 365,9 milyar liraya çıktı.
-Bütçe
açığı hedefini yakalamak zor-
Bütçe
giderlerini, 65 yaş aylığının 500 liraya çıkarılması 1,6 milyar, emeklilere
bayramlarda 1000’er liralık ikramiye verilmesi ise 22,3 milyar lira artıracak. Torba
kanunlarla bu açıklar kapatılmaya çalışılıyor. Bu düzenlemelerden 40-45 milyar
lira gelir bekleniyor. Her ne kadar 2018 yılı bütçe açığı hedefi olan 67 milyar
lira tutturulmaya çalışılsa da akaryakıtta vergi indirimleri gibi düzenlemeler
nedeniyle hedef aşılacak gibi görünüyor.
Enflasyonun
yüksek seyretmesi de bütçe açığını artıracak. Memur, sözleşmeli personel ve
emeklilerin yılın ikinci yarısı için uygulanacak zam oranları enflasyona bağlı
olarak değişiyor. 2018 Ocak-Haziran tüketici enflasyonu tahminlerin çok üzerinde
yüzde 9,17 olarak gerçekleşti. İşçi ve Bağkur emekli aylıkları otomatik olarak
bu enflasyon oranında arttı. Memurlara ve memur emeklilerine de yüzde 3,5
sözleşme zammı ve yüzde 4,97 enflasyon farkıyla (yüzde 9,17 enflasyondan Ocak
2018 zammı olan yüzde 4 düşülerek bulunuyor. 109,17/104*100-100= 4,97) ile birlikte
kümülatif olarak yüzde 8,65 zam (İkinci yarı zammı yüzde 3,5 ile enflasyon
farkı yüzde 4,97 çarpılarak uygulanacak zam bulunuyor. 103,5*104,97*100-100=
8,65) verildi.
İkinci
yarıyılda uygulanan enflasyon farkları, maaş ödemelerini beklenenin çok
üzerinde artıracağı için bütçeyi toparlamak zor olacak. Açığı kapatmanın yolu
vergi gelirlerini artırmak, giderleri de kısmak. Önümüzdeki dönemde yüksek
kurlara dayalı olarak ithalattaki ve ekonomideki genel durgunluk veya gerileme,
şirketler başta olmak üzere gelirlerdeki düşüş sebebiyle vergi gelirlerinde de
çok büyük artış beklenmemeli.
Ancak
vergi oranları artırılarak vergi gelirleri artırılabilir ki bu da son yapılan
düzenlemelerle vergi oran ve maktu vergi artışlarıyla uygulamaya konuluyor.
Giderleri
kısma açısından maaşların getireceği yükü hafifletmenin yolu yok. Transfer ve cari
harcamalarda da büyük oranlı tasarruf mümkün değil. Giderleri azaltmada uygulanacak
tek çözüm, yatırım harcamalarını kısmaktan geçiyor. Bunun yolu da büyük
projeleri belli bir süre için ertelemek ve yatırım ödeneklerinin dondurmak.
Sonuç
olarak bu yıl 67 milyar liralık yıllık açık tahmininin yüzde 68,8’i ilk yarıda
gerçekleşti. Yılın ikinci yarısında açık 20,9 milyar lirada kalırsa hedef tutturulacak.
Kısaca maliye politikaları açısından merkezi yönetimin manevra alanı oldukça sınırlanmış
durumda görünüyor.
Yorumlar
Yorum Gönder