-Dolar kuru ne olmalı?

Yeni

-Son 10 yılda tüketici fiyatları endeksi yüzde 148,5,

Merkez Bankası dolar satış kuru yüzde 248,8 arttı

-Mart 2009’da 162,12 puan olan TÜFE endeksi, 2019 Mart’ında

402,81’e çıktı

-25 Nisan 2019 itibarıyla son 10 yılda Merkez Bankası dolar

satış kuru 1,6183 liradan, 5,9033 liraya yükseldi

-Dolar kuru enflasyon kadar artsaydı, 25 Nisan 2019 itibarıyla

4,0209 lira olacaktı

Ankara – 25.04.2019 – Dolar, Avro kısaca döviz kurlarının seviyesi ne kadar olmalı? TL/Dolar paritesi kaç lira olursa sürdürülebilir? Dolar olması gereken seviyeye indi mi? Bu seviyeden dolar alınır mı alınmaz mı? Dolar daha ne kadar düşer veya artar?

Elinde üç beş kuruşu olanın herkesin, şirket yöneticilerinin, karar vericilerin, ekonomiyle alakası olan tüm kişilerin sorduğu sorular bu çerçevede. Herkes doların, avronun ne kadar yükseleceğini veya düşeceğini merak ediyor. Geleceğe yönelik tahminlere göre pozisyon almaya çalışıyor.

Tabii, geleceğe yönelik tahminde bulunmak özellikle ekonomik dalgalanmanın olduğu ortamda çok zor. Nitekim son bir yıldır yaşıyoruz. Dolar kuru 7 liranın üzerine bile çıktı, sonra yeniden 5,20’lere kadar da indi. Son günlerde yeniden 5,90’ların üzerine çıktı.

Peki geleceği tahmin etmek zor ama doların mevcut seviyesini değerlendirmeye kalkarsak ne diyeceğiz?

Piyasada dalgalanan döviz kurlarının seviyesi birçok unsurun kesişimi ile oluşuyor. Cari denge, dövize dayalı dış ve iç borçlar, döviz cinsinden borç geri ödemeleri ve döviz cinsinden faiz ödemeleri, reel kesimin döviz pozisyon açığı, kısaca döviz ihtiyacı ve enflasyon seviyesi bu açıdan etkili unsurlar. Türkiye ne zaman cari açık sorunu yaşarsa bilin ki o zaman döviz krizi ve ardından ekonomik durgunluk ve daralma da beraberinde geliyor.

Enflasyon önemli dedik ya, ABD ile Türkiye arasındaki enflasyon farkının döviz kuruna yansıması da önemli. Eğer ABD’de şimdi olduğu gibi enflasyon yüzde 2’lerde iken, Türkiye’de enflasyon yüzde 7-10 aralığında olmuşsa veya şimdi olduğu gibi yüzde 19-20’lerde seyrediyorsa, döviz kurları da Türkiye-ABD enflasyon farkını absorbe edecek şekilde değişmiyorsa önünde sonunda cari açık sorunuyla karşılaşırsınız. Ki Türkiye’nin ayrıca ihracatı desteklemek ve ithalatı ise tabiri caizse kösteklemek için çok değerli bir TL ile ekonomisini sürdürmemesi de gerekiyor. TL, olması gereken üzerinde bir değere sahipse, göreli olarak ihraç malları pahalı, ithal malları ise ucuz olacağı için dış ticaret açığı ve dolayısıyla cari açık verirsiniz.

-Son 10 yıllık enflasyona göre dolar 4,02 lira olmalı-

ABD, yüzde 2’lerde seyreden enflasyonu göz ardı edersek, TL/Dolar 10 yıl önceye göre nasıl durumda;

Son 10 yılda tüketici fiyatları endeksi yüzde 148,5, Merkez Bankası dolar satış kuru yüzde 248,8 arttı.

Mart 2009’da 162,12 puan olan TÜFE endeksi, 2019 Mart’ında 402,81’e çıktı

25 Nisan 2019 itibarıyla son 10 yılda Merkez Bankası dolar satış kuru 1,6183 liradan, 5,9033 liraya yükseldi.

Dolar kuru enflasyon kadar artsaydı, 25 Nisan 2019 itibarıyla 4,0209 lira olacaktı.

Şimdi soru şu? Bundan 10 yıl önceki, 24 Nisan 2009’da dolar kuru ideal bir kur muydu? Yoksa, o tarihte TL olması gereken de daha değerli miydi?

Bunun cevabı da sürdürülebilir dış ticaret açığıyla, cari açıkla, dövize dayalı dış ve iç borçlar, anapara geri ödemeleri ve döviz cinsinden faiz ödemeleri, döviz pozisyon açıkları, döviz ihtiyacıyla verilmelidir. Bu da ayrı bir yazı konusu olabilir.

2009 ve 2019 yılları TÜFE Endeksi, TCMB Dolar döviz satış kuru, son 10 yıllık TÜFE’ye göre olması gereken TCMB Dolar döviz satış kuru şöyle:

	TÜFE
	Endeksi
	2003: 100
2009 Mart Sonu	162,12
2019 Mart Sonu	402,81
Artış (Yüzde)	148,5
Artış (Kat)	2,5
	TCMB
	Dolar Döviz
	Satış Kuru
	(TL)
24.04.2009	1,6183
25.04.2019	5,9033
Artış (Yüzde)	264,8
Artış (Kat)	3,6
	TÜFE’ye Göre
	Olması Gereken
	TCMB
	Dolar Döviz
	Satış Kuru
	(TL)
24.04.2009	1,6183
25.04.2019	4,0209
Artış (Yüzde)	148,5
Artış (Kat)	2,5