-Göçün sebebi belli: İller arasında gelir uçurumu…
-İstanbullu, Kocaelili
17-18 bin dolarla yaşarken,
Şanlıurfalı, Vanlı 4
bin ve Ağrılı 3 bin 500 doların altında
kişi başına milli
gelirle geçiniyor
-Ağrılı ile İstanbullu
arasındaki kişi başına milli gelir uçurumu
5,1 katı buluyor
-İstanbul, Kocaeli,
Ankara, Tekirdağ, İzmir, Bursa, Bilecik, Yalova,
Eskişehir, Bolu’dan
oluşan 10 il ülke ortalamasının üzerinde bir
milli gelire sahip
durumdayken,
Ağrı, Van, Şanlıurfa,
Bitlis, Muş, Siirt, Batman, Hakkari, Diyarbakır,
Adıyaman, Şırnak ve
Bingöl’den oluşan 12 il ülke gelir
ortalamasının
yarısından az bir gelirle yaşamak zorunda kalıyor
Ankara
– 09.01.2019 - İnsanların doğduğu yerde doyması, iş bulması, kamusal eğitim,
sağlık hizmetlerinden, sosyal güvenlikten tüm vatandaşların eşit olarak
yararlanabilmesi ve gelecek kaygısı taşımadan güvenlik içinde yaşaması, ülkenin
bütün yörelerinin hemen hemen aynı gelişmişlikte olması çağdaş demokrasilerin en
önemli hedefleri arasındadır.
Genelde
gelişmiş ülkeler, oturmuş demokrasiler bu hedefe çok daha yakındır. Örnek mi
Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda, Belçika, İsviçre, Avusturya, Danimarka,
Norveç, İsveç, Finlandiya, Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada ilk aşamada
sayılabilecek ülkelerdir. Özellikle Danimarka, Norveç, İsveç gibi İskandinav
ülkeleri hem kişisel gelir farklılıklarını hem de bölgesel gelişmişlik
farklılıklarını en aza indirmiş ülkeler olarak göze çarpmaktadır. Büyük ülkeler
içinde de buna en fazla yaklaşmış ülkeler içinde Almanya başlarda gelmektedir.
Almanya’nın bütün nimetleri ülkenin hemen her bölgesine yayılmış durumda. Doğu
Almanya’nın katılımıyla bu durum biraz bozulsa da ülke doğuya büyük
yatırımlarla ki birleşmenin ilk yıllarında bile harcanan para 100 milyar
avronun üzerindeydi, hızla kapatıldı.
-Göç dalgası sürüyor
Ülkemizde,
kırsaldan şehirlere, doğudan, Karadeniz’den batıya, kıyı bölgelerine ve büyük
şehirlere büyük bir göç dalgası yıllardır yaşanıyor.
Bunun
sebebi belli. İnsanlar doğduğu yerde doymuyor. Yeterli gelir kaynaklarına,
büyük şehirlerdeki eğitim ve sağlık hizmetlerine ulaşamıyor. Gelecek kaygısı
taşıyor. Son zamanlarda kırsalın boşalması nedeniyle göçte bir yavaşlama olsa
da akın akın göçmeye devam ediyor.
Sadece
illerin kişi başına GSYH rakamlarına bakmak bile bunu anlamak için yeterli…
-Türk ekonomisinin üçte
biri İstanbul’dan…
Türkiye
İstatistik Kurumu’nun 7 Ocak 2019 tarihli İl Bazında Gayrisafi Yurt İçi Hasıla,
2015-2017 verilerinden yapılan hesaplamaya göre, 2017 yılında İstanbul 265,9 milyar dolarla en yüksek GSYH'ye
ulaştı ve toplam GSYH'den yüzde 31,2 pay aldı. Bir diğer ifadeyle Türk
ekonomisinin yaklaşık olarak üçte biri İstanbul’dan… İstanbul'u, 76,9 milyar dolar
ve yüzde 9,0 pay ile Ankara, 52,5 milyar dolar ve yüzde 6,2 pay ile İzmir
izledi.
İl düzeyinde GSYH hesaplarında son üç sırada 764 milyon dolar ile
Tunceli, 624 milyon dolar ile Ardahan ve 497 milyon dolar ile Bayburt yer aldı.
-Üç büyük il ülkenin yarısı
GSYH'den en yüksek
payı alan ilk üç il, 2017 yılında toplam GSYH'nin yüzde 46,4'ünü oluşturdu.
Kişi başına
GSYH'de 2017 yılında, İstanbul 17 bin 827 dolar ile ilk sırada yer aldı.
İstanbul'u, 17 bin 723 dolar ile Kocaeli ve 14 bin 253 dolar ile Ankara
izledi. İl düzeyinde kişi başına GSYH hesaplamalarında, 3 bin 888 dolar ile
Şanlıurfa, 3 bin 859 dolar ile Van ve 3 bin 489 dolar ile Ağrı son üç sırada
yer aldı.
Buna göre, İstanbullu, Kocaelili 17-18 bin dolarla
yaşarken, Şanlıurfalı, Vanlı 4 bin ve Ağrılı 3 bin 500 doların altında bir kişi
başına milli gelirle geçiniyor.
-Her vatandaşın daha
iyi yaşam koşulları sunan bölgelere göçmesi
en tabii hakkıdır
Ağrılı
ile İstanbullu arasındaki kişi başına milli gelir uçurumu 5,1 katı buluyor. Bu
durumda fırsatını bulan Ağrılının İstanbul’a taşınmasından daha doğal bir şey
olur mu? Olmaz. Her vatandaşın daha iyi yaşam koşulları sunan bölgelere göçmesi
en tabii hakkıdır. Ki sadece vatandaşlar değil, ülkemizde yaşayan, kimine göre
sayıları 6 milyonu aşmış durumda olan Suriyeli, Iraklı, Afganistanlılar başta
olmak üzere hemen her ülkeden Türkiye gelmiş sığınmacı, mülteci, yabancı bile
bir an önce daha iyi yaşam koşulları sunan illerimize veya Avrupa ülkelerine
gitmek için kaçak yollarla, hatta ölümü bile göze alarak gitmeye çalışıyor.
2017
yılında Türkiye’nin kişi başına milli geliri 10 bin 602 dolar, GSYH’si ise 851
milyar 495 milyon dolardı.
İstanbul
265,9, Ankara 76,9, İzmir 52,5, Bursa 35, Kocaeli 32,9, Antalya 24,7, Konya
18,1, Adana 17,1, Gaziantep 15,2, Mersin 15,2, Manisa 13,6, Tekirdağ 12,9,
Kayseri 12,4, Hatay 11,1, Balıkesir 10,6 milyar dolarla milli gelire en fazla
katkıyı yapan iller olarak sıralandı.
-En zenginler en
fakirler
2017
verilerine göre, İstanbul, Kocaeli, Ankara, Tekirdağ, İzmir, Bursa, Bilecik,
Yalova, Eskişehir, Bolu’dan oluşan 10 il ülke ortalamasının üzerinde bir milli
gelire sahip durumdayken, Ağrı, Van, Şanlıurfa, Bitlis, Muş, Siirt, Batman,
Hakkari, Diyarbakır, Adıyaman, Şırnak ve Bingöl’den oluşan 12 il ülke gelir
ortalamasının yarısından az bir gelirle yaşamak zorunda kalıyor.
İllerin
2017 yılı yıl ortası nüfusları, dolar cinsinden kişi başına ve toplam GSYH’leri
ve ülke ekonomisindeki payları şöyle:
Kişi
|
|||||
2017
|
Başına
|
GSYH
|
Ülke
|
||
Nüfusu
|
GSYH
|
(Milyon
|
Payı
|
||
(Bin)
|
(Dolar)
|
Dolar)
|
(Yüzde)
|
||
Türkiye
|
80.313
|
10.602
|
851.495
|
100,00
|
|
1
|
İstanbul
|
14.917
|
17.827
|
265.926
|
31,23
|
2
|
Kocaeli
|
1.857
|
17.723
|
32.912
|
3,87
|
3
|
Ankara
|
5.396
|
14.253
|
76.906
|
9,03
|
4
|
Tekirdağ
|
989
|
13.014
|
12.873
|
1,51
|
5
|
İzmir
|
4.252
|
12.344
|
52.481
|
6,16
|
6
|
Bursa
|
2.919
|
11.980
|
34.970
|
4,11
|
7
|
Bilecik
|
220
|
11.849
|
2.607
|
0,31
|
8
|
Yalova
|
246
|
11.544
|
2.845
|
0,33
|
9
|
Eskişehir
|
853
|
11.139
|
9.499
|
1,12
|
10
|
Bolu
|
302
|
11.019
|
3.323
|
0,39
|
11
|
Kırklareli
|
354
|
10.585
|
3.746
|
0,44
|
12
|
Antalya
|
2.346
|
10.528
|
24.703
|
2,90
|
13
|
Çanakkale
|
525
|
10.496
|
5.511
|
0,65
|
14
|
Muğla
|
931
|
10.268
|
9.562
|
1,12
|
15
|
Sakarya
|
984
|
9.954
|
9.790
|
1,15
|
16
|
Denizli
|
1.012
|
9.797
|
9.917
|
1,16
|
17
|
Manisa
|
1.405
|
9.694
|
13.620
|
1,60
|
18
|
Karaman
|
246
|
9.688
|
2.385
|
0,28
|
19
|
Düzce
|
374
|
9.280
|
3.471
|
0,41
|
20
|
Tunceli
|
82
|
9.277
|
764
|
0,09
|
21
|
Kayseri
|
1.368
|
9.053
|
12.383
|
1,45
|
22
|
Artvin
|
167
|
8.904
|
1.488
|
0,17
|
23
|
Rize
|
331
|
8.812
|
2.917
|
0,34
|
24
|
Balıkesir
|
1.201
|
8.806
|
10.571
|
1,24
|
25
|
Erzincan
|
229
|
8.768
|
2.006
|
0,24
|
26
|
Kırıkkale
|
278
|
8.738
|
2.432
|
0,29
|
27
|
Burdur
|
263
|
8.687
|
2.285
|
0,27
|
28
|
Edirne
|
404
|
8.648
|
3.496
|
0,41
|
29
|
Uşak
|
362
|
8.630
|
3.123
|
0,37
|
30
|
Mersin
|
1.784
|
8.538
|
15.231
|
1,79
|
31
|
Trabzon
|
783
|
8.439
|
6.607
|
0,78
|
32
|
Karabük
|
243
|
8.403
|
2.045
|
0,24
|
33
|
Konya
|
2.171
|
8.349
|
18.124
|
2,13
|
34
|
Isparta
|
431
|
8.167
|
3.517
|
0,41
|
35
|
Kütahya
|
573
|
7.804
|
4.471
|
0,53
|
36
|
Adana
|
2.209
|
7.735
|
17.088
|
2,01
|
37
|
Kastamonu
|
375
|
7.726
|
2.895
|
0,34
|
38
|
Aydın
|
1.075
|
7.694
|
8.268
|
0,97
|
39
|
Gaziantep
|
1.990
|
7.656
|
15.235
|
1,79
|
40
|
Amasya
|
328
|
7.623
|
2.501
|
0,29
|
41
|
Zonguldak
|
597
|
7.582
|
4.528
|
0,53
|
42
|
Kırşehir
|
232
|
7.531
|
1.749
|
0,21
|
43
|
Samsun
|
1.304
|
7.475
|
9.751
|
1,15
|
44
|
Çankırı
|
185
|
7.435
|
1.375
|
0,16
|
45
|
Sivas
|
621
|
7.362
|
4.574
|
0,54
|
46
|
Aksaray
|
400
|
7.297
|
2.915
|
0,34
|
47
|
Nevşehir
|
292
|
7.107
|
2.073
|
0,24
|
48
|
Hatay
|
1.565
|
7.084
|
11.088
|
1,30
|
49
|
Afyonkarahisar
|
715
|
7.051
|
5.042
|
0,59
|
50
|
Niğde
|
352
|
6.854
|
2.413
|
0,28
|
51
|
Çorum
|
528
|
6.824
|
3.604
|
0,42
|
52
|
Elazığ
|
581
|
6.674
|
3.879
|
0,46
|
53
|
Bartın
|
193
|
6.630
|
1.279
|
0,15
|
54
|
Osmaniye
|
525
|
6.513
|
3.419
|
0,40
|
55
|
Sinop
|
206
|
6.477
|
1.337
|
0,16
|
56
|
Ardahan
|
98
|
6.384
|
624
|
0,07
|
57
|
Erzurum
|
761
|
6.338
|
4.825
|
0,57
|
58
|
Kahramanmaraş
|
1.120
|
6.295
|
7.052
|
0,83
|
59
|
Yozgat
|
420
|
6.273
|
2.634
|
0,31
|
60
|
Malatya
|
784
|
6.180
|
4.845
|
0,57
|
61
|
Iğdır
|
194
|
6.098
|
1.182
|
0,14
|
62
|
Giresun
|
441
|
6.095
|
2.688
|
0,32
|
63
|
Kilis
|
134
|
6.048
|
808
|
0,09
|
64
|
Ordu
|
746
|
5.994
|
4.474
|
0,53
|
65
|
Bayburt
|
85
|
5.824
|
497
|
0,06
|
66
|
Gümüşhane
|
171
|
5.735
|
981
|
0,12
|
67
|
Kars
|
289
|
5.558
|
1.605
|
0,19
|
68
|
Tokat
|
602
|
5.529
|
3.330
|
0,39
|
69
|
Mardin
|
803
|
5.416
|
4.349
|
0,51
|
70
|
Bingöl
|
271
|
5.264
|
1.429
|
0,17
|
71
|
Şırnak
|
494
|
5.174
|
2.554
|
0,30
|
72
|
Adıyaman
|
613
|
5.127
|
3.142
|
0,37
|
73
|
Diyarbakır
|
1.687
|
5.003
|
8.437
|
0,99
|
74
|
Hakkari
|
272
|
4.880
|
1.326
|
0,16
|
75
|
Batman
|
581
|
4.644
|
2.698
|
0,32
|
76
|
Siirt
|
324
|
4.552
|
1.473
|
0,17
|
77
|
Muş
|
406
|
4.422
|
1.793
|
0,21
|
78
|
Bitlis
|
341
|
4.258
|
1.454
|
0,17
|
79
|
Şanlıurfa
|
1.963
|
3.888
|
7.633
|
0,90
|
80
|
Van
|
1.104
|
3.859
|
4.259
|
0,50
|
81
|
Ağrı
|
539
|
3.489
|
1.881
|
0,22
|
Not:
İller kişi başına GSYH’ye göre sıralanmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder