-Enflasyon doların getirisini götürüyor…

-Ağustos 2018’den bu yana Merkez Bankası

dolar satış kuru yüzde 15,5 gerilerken, TÜFE

yüzde 15,01 oldu

-TÜFE’deki artış baz alındığında, 2018 Ağustos ayında

4 lira 29 kuruş, 2019 Ağustos ayında ise 4 lira 93,38 kuruş

olması gerekiyordu

-2018 Ağustos ayında dolar kuru olması gereken yüzde 60,66

üzerindeydi. Bu fark, dolar kurundaki düşüş ve enflasyonda

yaşanan artış nedeniyle 2018 Ağustos-2019 Ağustos döneminde

büyük oranda kapandı. 2019 Ağustos ayında Merkez Bankası

dolar kuru olması gerekenin sadece yüzde 18,05 üzerinde gerçekleşti

-Önümüzdeki süreçte enflasyon dolar kur artışının yüzde 18,05’in

üzerinde gerçekleşmesi halinde, dolar kurunda son yıllarda meydana

gelen artışın bir anlamı kalmayacak. 2005 Ocak ayı reel seviyesine

gerilemiş olacak

Ankara – 04.09.2019 – Nisan 2018’de artmaya başlayan ve 12 Ağustos 2018 gecesi serbest piyasada 7 lira 22 kuruşa zirveye çıkan dolar, Ağustos 2018’den bu yana Merkez Bankası dolar satış kuru yüzde 15,5 gerilerken, tüketici fiyatları endeksindeki (TÜFE) artış yüzde 15,01 oldu.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, 31 Ocak 2005 tarihinde TCMB dolar döviz satış kuru 1,3359 liraydı. 15 Ocak 2008 tarihinde 1 lira 14,49 kuruşa kadar inen dolar kuru, 13 Ağustos 2018 tarihinde Merkez Bankası kurlarında rekor seviyeye 6,8922 liraya çıktı. Daha sonra dalgalı bir seyir izlese de gerilemeye başlayan hatta bir ara 5,20’lerin altına kadar inen dolar kuru, 30 Kasım 2018’de 5 lira 16,63 kuruşa kadar inmişti. Dolar kuru, 29 Ağustos 2019 tarihinde 5 lira 82,45 kuruş oldu. Kur, Ağustos ayı enflasyonun açıklandığı 3 Eylül 2019 tarihinde Merkez Bankası 5 lira 78,30 kuruşa indi.

-2005 Ocak ayından bu yana TÜFE 3,7 kata, dolar 4,4 kata çıktı

2005 Ocak ayında 114,49 olan TÜFE endeksi (2003: 100 bazlı endeks), 2018 Ağustos ayında 367,66, 2019 Ağustos ayında ise 422,84’ye çıktı. Buna göre 2005 Ocak ayına göre, 2018 Ağustos ayında TÜFE 3,2, 2019 Ağustos ayında ise 3,7 katına çıktı.

Buna karşın, aynı dönemde dolar kuru 2018 Ağustos ayında 5,2 katına çıkmıştı. Bu tarihten sonra dolar kurunda yaşanan düşüşle birlikte bu rakam 2019 Ağustos ayında 4,4 kata gerilemişti.

Yine de dolar kuru enflasyonun üzerinde arttı. TÜFE’deki artış baz alındığında, 2018 Ağustos ayında 4 lira 29 kuruş, 2019 Ağustos ayında ise 4 lira 93,38 kuruş olması gerekiyordu. Buna karşın, 2018 Ağustos ayında dolar kuru olması gereken yüzde 60,66 üzerinde 6 lira 89,22 kuruş oldu.

Bu fark, dolar kurundaki düşüş ve enflasyonda yaşanan artış nedeniyle 2018 Ağustos-2019 Ağustos döneminde büyük oranda kapandı. 2019 Ağustos ayında Merkez Bankası dolar kuru olması gerekenin sadece yüzde 18,05 üzerinde gerçekleşti.

-Gerçekleşen olması gereken arasındaki fark 1 liranın altına indi

Ağustos 2018’de gerçekleşen dolar kuru, olması gerekenin 2 lira 60,22 kuruş üzerindeydi. Bu rakam, 2019 Ağustos ayında 1 liranın altına 89,07 kuruşa indi.  

Yine Ağustos 2018’de olması gereken dolar kuru gerçekleşenin sadece yüzde 62,24 seviyesindeydi. Bu rakam Ağustos 2019’da yüzde 84,71’e kadar çıktı.

Önümüzdeki süreçte enflasyon dolar kur artışının yüzde 18,05 in üzerinde gerçekleşmesi halinde, dolar kurunda son yıllarda meydana gelen artışın bir anlamı kalmayacak. 2005 Ocak ayı reel seviyesine gerilemiş olacak.

Tabii, 2019 Ağustos ayındaki doların reel değeri ile 2005 Ocak ayındaki doların reel değeri aynı değil. Bu dönemde ABD’de yüzde 30’un üzerinde enflasyon meydana geldi. Bu demektir ki doların günümüzdeki alım gücü, 2005 Ocak ayına göre yaklaşık yüzde 23 oranında düşmüş oldu.

2005 Ocak, 2018 Ağustos, 2019 Ağustos ayı tüketici fiyatları endeksi, dönemler itibarıyla artış (yüzde ve kat):

	Endeks
TÜFE	2003: 100
2005 Ocak Sonu TÜFE Endeksi	114,49
2018 Ağustos Sonu TÜFE Endeksi	367,66
2005 Ocak-2018 Ağustos Artış (Yüzde)	221,13
2005 Ocak-2018 Ağustos Artış (Kat)	3,2
2019 Ağustos Sonu TÜFE Endeksi	422,84
2005 Ocak-2019 Ağustos Artış (Yüzde)	269,32
2005 Ocak-2019 Ağustos Artış (Kat)	3,7

2005 Ocak, 2018 Ağustos, 2019 Ağustos ayı Merkez Bankası (TCMB) döviz satış kuru, dönemler itibarıyla artış (yüzde ve kat):

	TCMB
	Dolar Döviz
	Satış Kuru
	(TL)
31.01.2005 TCMB Dolar Döviz Satış Kuru	1,3359
13.08.2018 TCMB Dolar Döviz Satış Kuru	6,8922
29.08.2019 TCMB Dolar Döviz Satış Kuru	5,8245
2005 Ocak-2018 Ağustos Artış (Yüzde)	415,92
2005 Ocak-2018 Ağustos Artış (Kat)	5,2
2005 Ocak-2019 Ağustos Artış (Yüzde)	336,00
2005 Ocak-2019 Ağustos Artış (Kat)	4,4

2005 Ocak-2018 Ağustos ve 2019 Ağustos ayı dönemindeki tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) artışlarına göre olması gereken Merkez Bankası (TCMB) dolar döviz satış kuru, gerçekleşen TCMB dolar döviz satış kuru, gerçekleşen dolar döviz satış kurunun olması gereken kurdan fazlalığı (yüzde ve TL olarak), olması gereken dolar döviz satış kurunun gerçekleşene oranı (yüzde):

	TÜFE'ye Göre Olması Gereken TCMB Dolar Döviz Satış Kuru	Gerçekleşen TCMB Dolar Döviz Satış Kuru	Gerçekleşen Dolar Döviz Satış Kurunun Olması Gereken Kurdan Fazlalığı	Gerçekleşen Dolar Döviz Satış Kurunun Olması Gereken Kurdan Fazlalığı	Olması Gereken Dolar Döviz Satış Kurunun Gerçekleşen Kura Oranı
Dönem	(TL)	(TL)	(Yüzde)	(TL)	(Yüzde)
2018 Ağustos Sonu	4,2900	6,8922	60,66	2,6022	62,24
2019 Ağustos Sonu	4,9338	5,8245	18,05	0,8907	84,71