-Krizde borsaya yatıran kaybetti
Borsatek’te
23 Ekim 2019 tarihinde yayınlanan “Ekonomide Yaşananların Maliyeti” başlıklı
yazımda, “Döviz kurlarında Nisan 2018 tarihinden itibaren başlayan yükselme,
dalgalanma, dengesizlik, istikrarsızlık… adına ne derseniz deyin, Türkiye
ekonomisini hemen her alanda büyük oranda olumsuz etkiledi. Ekonomi, küçülmeye
başladı. İşsizlik, enflasyon, faiz oranları arttı” satırlarını kullanmıştım.
Nisan 2018
ile başlayan bu dönemde, olumsuz etkilenme sadece bu alanlarda da olmadı.
Yatırım araçları da son derece dengesiz hareket etti. Getirisi enflasyonun
oldukça üzerinde gerçekleşen külçe altın, ABD Doları gibi yatırım araçları
olurken, esas kayıp borsada yaşandı.
Bu dönemde
(Mart 2018-Ekim 2019) tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) yüzde 29,5, yurt içi
üretici fiyatları endeksi (Yİ-ÜFE) yüzde 35,4 arttı.
Türkiye
İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Finansal Yatırım Araçları Reel Getiri Oranları
bülteni verilerinden yapılan hesaplamaya göre, 19 aylık sürece nominal kazançta
ilk sırayı yüzde 67,9 ile külçe altın alırken, ABD Doları yüzde 48,9 ile
ikinci, Euro yüzde 33,4 ile üçüncü oldu. Bu dönemde, brüt mevduat faizinin
nominal getirisi yüzde 32,5, devlet iç borçlanma senetleri yüzde 24,4 ile külçe
altın, Dolar ve Euro’yu izlediler. Bu sürede tek nominal değer kaybı yüzde 14,9
ile BIST 100 endeksinde görüldü.
Getiriye
reel açıdan bakıldığında, Yİ-ÜFE’ye göre bu yatırım araçları içinde külçe altın
ve ABD Doları dışında reel getiri sağlayan olmadı. Külçe altında yüzde 24, ABD
Doları’nda yüzde 9,9 reel getiri oldu. Buna karşın paralarını Euro’ya
yatıranlar yüzde 1,5, mevduat faizine (brüt) yatıranlar yüzde 2,2, devlet iç
borçlanma senetlerine yatıranlar yüzde 8,2 reel kayıp yaşadılar. Borsaya (BIST
100 endeksi) yatıranların reel kaybı ise yüzde 37,2’yi buldu.
TÜFE bazında
ise külçe altın, ABD Doları, Euro, brüt mevduat faizi reel getiri sağlarken,
devlet iç borçlanma senetleri ve borsaya (BIST 100 endeksi) yatıranlar reel
kayıp yaşadılar. Reel getiri külçe altında yüzde 29,7, ABD Doları’nda yüzde 15,
Euro’da yüzde 3, mevduat faizinde (brüt) yüzde 2,4 olurken, devlet iç borçlanma
senetleri yatırımcısına yüzde 3,9 kayıp yaşattı. Borsaya yatırımlar ise reel
olarak paralarının üçte birinden fazlasını (yüzde 34,2) kaybettiler.
Mart 2018’de
100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla parası nominal
olarak;
Külçe
altında 167 bin 872 lira,
ABD
Doları’nda 148 bin 917 lira,
Euro’da 133
bin 359 lira,
Mevduat
faizinde (brüt) 132 bin 480 lira,
Devlet iç
borçlanma senetlerinde 124 bin 370 lira oldu.
Borsada
(BIST 100 Endeksi) 85 bin 124 liraya indi. .
Nominal
olarak Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla
kayıp-kazancı;
Külçe
altında 67 bin 872 lira,
ABD
Doları’nda 48 bin 917 lira,
Euro’da 33
bin 359 lira,
Mevduat
faizinde (brüt) 32 bin 480 lira,
Devlet iç
borçlanma senetlerinde 24 bin 370 lira kazanç sağlanırken.
Borsada
(BIST 100 Endeksi) 14 bin 876 lira kayıp yaşandı.
Yİ-ÜFE
bazında Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla
reel parası;
Külçe
altında 123 bin 949 lira,
ABD
Doları’nda 109 bin 933 liraya çıkarken.
Euro’da 98
bin 462 lira,
Mevduat
faizinde (brüt) 97 bin 813 lira,
Devlet iç
borçlanma senetlerinde 91 bin 826 lira,
Borsada
(BIST 100 Endeksi) 62 bin 846 liraya indi.
Yİ-ÜFE
bazında Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla
reel kayıp-kazancı;
Külçe
altında 23 bin 949 lira,
ABD
Doları’nda 9 bin 933 lira kazanç şeklinde gerçekleşti.
Euro’da 1538
lira,
Mevduat
faizinde (brüt) 2 bin 187 lira,
Devlet iç
borçlanma senetlerinde 8 bin 174 lira,
Borsada
(BIST 100 Endeksi) 37 bin 154 lira kayıp görüldü.
TÜFE bazında
Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla reel
parası;
Külçe
altında 129 bin 683 lira,
ABD
Doları’nda 115 bin 41 lira,
Euro’da 103
bin 24 lira,
Mevduat
faizinde (brüt) 102 bin 349 liraya yükselirken,
Devlet iç
borçlanma senetlerinde 96 bin 85 lira,
Borsada
(BIST 100 Endeksi) 65 bin 766 liraya düştü.
TÜFE bazında
Mart 2018’de 100 bin lira yatırım yapanların Ekim 2019 sonu itibarıyla reel
kayıp-kazancı;
Külçe
altında 29 bin 683 lira,
ABD
Doları’nda 15 bin 41 lira,
Euro’da 3
bin 24 lira,
Mevduat
faizinde (brüt) 2 bin 349 lira kazanç sağlandı.
Devlet iç
borçlanma senetlerinde 3 bin 915 lira,
Borsada
(BIST 100 Endeksi) 34 bin 234 lira kayıp meydana geldi.
Yorumlar
Yorum Gönder