-Büyümenin artıda kalması için son çeyrek büyümesi yüzde 2,53 olmalı
Türk
ekonomisi, üç çeyrek süren küçülmesinin ardından nihayet büyümeyi yakaladı.
2018 yılı birinci çeyrekte yüzde 7,4, ikinci çeyrekte yüzde 5,6, üçüncü
çeyrekte yüzde 2,3 olan büyüme rakamı, 2018 dördüncü çeyrekle birlikte negatife
dönmüştü. 2018 yılının dördüncü çeyreğinde yüzde 2,8, 2019 yılının birinci
çeyreğinden yüzde 2,3, ikinci çeyreğinde yüzde 1,6’yı bulan küçülmenin ardından
bu yılın Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan üçüncü çeyrekte yüzde 0,9
büyümeye ulaştı. Dokuz aylık dönemde (Ocak-Eylül) ise yüzde 0,9 ile küçülme
devam etti.
Birinci ve
ikinci çeyrek büyümelerinde yapılan güncellemenin dokuz aylık büyüme üzerinde
fazla bir etkisi olmadığını vurgulayabiliriz. Çünkü birinci çeyrekte yapılan
revize ile küçülme yüzde 2,4’den yüzde 2,3’e çekilirken, ikinci çeyrekte yüzde
1,5’luk küçülme yüzde 1,6’ya çıkarıldı. Bunun bir sonucu olarak güncellemeyle
dokuz aylık küçülme, yüzde 0,89’dan yüzde 0,88’e indi.
Yerleşik
hanehalklarının ve hanehalkına hizmet eden kar amacı olmayan kuruluşların nihai
tüketim harcamalarında yüzde 7,7, yüzde 4,9 ve yüzde 1 küçülmenin ardından
yüzde 1,5 büyüme görüldü. 2018’in dört ve 2019’un ilk iki çeyreğinde büyüyen
mal ve hizmet ihracatı, üçüncü çeyrekte de büyümesini sürdürdü ve yüzde 5,1
rakamına ulaştı. Dört çeyrektir küçülen ithalat ise son çeyrekte yüzde 7,6 ile
büyümeye geçti.
Gayrisafi
sabit sermaye oluşumu (özel, kamu yatırım toplamı) yüzde 12,8 daralmayla
beşinci çeyrektir küçülmesini sürdürdü.
İşin ilginç
tarafı devletin nihai tüketim harcamalarının yüzde 7 büyümesi. Geçen yılın 4
çeyreğinde de büyüyen bu kalem, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 6,6, ikinci
çeyreğinde yüzde 3,4 gelişme göstermişti.
Sektörler
bazında baktığımızda üç çeyrektir süren gerilemenin ardından sanayi ve
hizmetlerin, sanayide yüzde 1,6, hizmetlerde yüzde 0,6 ile büyümeye geçmesi
önemli...
İnşaat sektöründeki
yüzde 7,8’lik küçülme, dört çeyrektir süren küçülmenin ardından beşinci
çeyrekte de yaşanması açısından sıkıntılı bir durum. İnşaatta durumun iyi
gitmediği, düzelmenin henüz başlamadığı anlaşılıyor.
“Peki,
Türkiye, 2019’u nasıl tamamlayacak” diye sorduğumuzda, üçüncü çeyrekte yüzde
0,9 büyüme nedeniyle, dördüncü çeyrekte de büyümenin süreceğini söyleyebiliriz.
Çünkü, dördüncü çeyreğin ilk ayı olan Ekim ayında ithalatta yaşanan yüzde 8’lik
büyüme, üstelik hem tüketim hem yatırım hem de ham madde ithalatında görülen
artış, ekonominin canlanmaya başladığını gösteriyor.
Yılın
tamamında küçülmeden kurtulmak için dördüncü çeyrekte büyümenin yüzde 2,53’ü
bulması gerekiyor. Bu gerçekleştirilebilir mi? Tahminler ekonominin yılı
negatifte tamamlamayacağı yönünde…
Hazine ve
Maliye Bakanı Berat Albayrak, 28 Ekim 2019’da, 24. Uluslararası İpekyolu
İşadamları Zirvesi’ne katılmak üzere gittiği Trabzon’da yaptığı açıklamada,
Türkiye ekonomisinin yüzde 4, yüzde 5 büyüme patikasına girmeye başladığını
ifade etmişti. Bakan Albayrak’ın ifadesinden yola çıkarak, dördüncü çeyrekte
yüzde 4 büyüme olması halinde, Türkiye ekonomisi yılı yüzde 0,4 büyümeyle
bitireceğini söyleyebiliriz. Eğer dördüncü çeyrek büyümesi yüzde 5’e çıkarsa,
yıllık büyüme yüzde 0,6 olur.
Zaten, Yeni
Ekonomi Programı’nda (YEP) 2019 için yüzde 0,5 büyüme öngörülmüştü. Bu rakamın
tutturulabilmesi için dördüncü çeyrekte büyümenin yüzde 4,5’e çıkması
gerekiyor.
Bu rakamlar
tutturulabilir mi?
Bence çok
mümkün görünmüyor. Fakat, büyümenin artıda kalma ihtimali, ekside kalma
olasılığından çok daha fazla.
Nitekim,
Uluslararası Para Fonu (IMF) 15 Ekim 2019’da 2019 için yüzde 0,2 büyüme rakamı
öngörmüştü. Buna göre, son çeyrek büyümesi yüzde 3,3 olacak demektir.
Dünya
Bankası, 9 Ekim 2019 tarihinde 2019 için yüzde 0 büyüme tahmini yapmıştı. Bu
rakamın olması için dördüncü çeyrek büyümesinin yüzde 2,53 olması gerekiyor.
Avrupa
Birliği 7 Kasım 2019’da, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ise 21
Kasım 2019’da, 2019 için yüzde 0,3 büyüme tahmini yapmıştı. Bu rakam, dördüncü
çeyrek büyümesinin yüzde 3,5’ü bulması halinde gerçekleşecek.
Tabii bütün
kuruluşlar, üçüncü çeyrek büyüme rakamlarının açıklanmasıyla yıllık büyüme
tahminlerini yeniden güncelleyecekler.
Şu an için
uluslararası kuruluşlarının büyüme tahminlerinin tutması için son çeyrek
büyümesinin yüzde 2,5 ile yüzde 3,5 olması gerektiğini vurgulamamız yeterli
sanırım.
Dördüncü
çeyrek büyüme tahminlerinin gerçekleşmesi halinde yıllık büyüme rakamları şöyle
olacak:
|
Dördüncü
|
|
Çeyreğe
|
Dördüncü
|
Göre
|
Çeyrek
|
Yıllık
|
Büyümesi
|
Büyüme
|
(Yüzde)
|
(Yüzde)
|
0,0
|
-0,7
|
0,5
|
-0,5
|
1,0
|
-0,4
|
1,5
|
-0,3
|
2,0
|
-0,1
|
2,5
|
0,0
|
2,53
|
0,0
|
3,0
|
0,1
|
3,5
|
0,3
|
4,0
|
0,4
|
4,5
|
0,5
|
5,0
|
0,6
|
Yorumlar
Yorum Gönder