-Enflasyon yılı nasıl tamamlar?
Tüketici fiyatları
Kasım ayında yüzde 0,38 arttı. Kasım ayı itibarıyla son bir yıllık enflasyon
yüzde 10,56’ya yani Eylül’deki yüzde 9,26, Ekim’deki yüzde 8,55’in ardından
tekrar çift haneli rakama çıktı.
Nisan 2018’de döviz
kurlarındaki yükselişle birlikte artmaya başlayan tüketici fiyatları, 2018
Eylül ayında uzun yıllardan sonra yıllık bazda yüzde 24,52’ye, Ekim ayında ise
yüzde 25,24’e kadar çıkmıştı. Bu yıl Eylül ve Ekim aylarında, geçen yıl Eylül
ayında yüzde 6,30’ü, Ekim ayında yüzde 2,67’yi bulan aylık enflasyon
oranlarının devre dışı kalmasından dolayı, yıllık bazda tek haneli rakamlara
yeniden inmişti. Baz etkisi kaybolunca enflasyon yeniden çift haneli rakamlara
çıktı. Geçen yıl Şubat ayında yeniden yüzde 20’lerin altına gerileyen
enflasyon, 2017 yılı Ağustos ayından bu yana, 2019 Eylül ve Ekim ayları hariç
hep iki haneli rakamlarda devam etti.
Aslında enflasyonun
seyrini çok daha doğru gösteren 12 aylık ortalamalara göre, Kasım ayında
enflasyon ise yüzde 15,87 çıktı. 12 aylık ortalamalara göre enflasyon, Ekim
2017’den bu yana çift hanelerde seyrediyor. Nitekim, 2019 yılının Nisan, Mayıs,
Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında 12 aylık ortalamalara göre yıllık bazda
enflasyon, yüzde 19’un üzerinde gerçekleşti.
Kasım ayında en yüksek
fiyat artışı yüzde 2,69 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti. Çeşitli mal
ve hizmetler grubunda yüzde 0,44, lokanta ve oteller grubunda ise yüzde 0,15
fiyat düşüşü oldu. Alkollü içecekler ve tütünde fiyat artışı görülmedi. Yalnız,
Kasım ayı itibarıyla yıllık artış, alkollü içecekler ve tütün grubunda yüzde
43,35’i buldu. Eğitim, çeşitli mal ve hizmetler, sağlık, lokanta ve oteller
gruplarındaki fiyat artışı, tüketici fiyatları artışının üzerinde gerçekleşti.
Ev eşyası, konut, gıda
ve alkolsüz içecekler, ulaştırma, eğlence ve kültür, haberleşme ile giyim ve
ayakkabı gruplarında gerçekleşen görece düşük enflasyon, yıllık tüketici
fiyatları enflasyonunu aşağı çekti.
Enflasyon her ne kadar
Kasım ayı itibarıyla son bir yıllık dönemde yüzde 10,56 artsa da esas
itibarıyla Nisan 2018’den bu yana gerçekleşen enflasyona bakmak, sıkıntının
boyutunu göstermesi açısından önemli. Mart 2018’de 336,48 olan tüketici
fiyatları endeksi, Kasım 2019’da 437,25’e çıktı. 20 aylık birikimli enflasyon,
yüzde 29,95’i buldu. Büyük bir ihtimalle Aralık ayıyla birlikte Mart 2018’den
sonraki birikimli enflasyon yüzde 30’u aşacak. Ekonomideki sıkıntı da bundan
kaynaklanıyor.
Tabii, enflasyonla
ilgili tartışmalar da önem taşıyor.
Öncelikle şunu belirtmekte
yarar var. Herkesin enflasyonu farklı. Tüketim eğilimine göre hanehalklarının
enflasyon rakamı da değişiyor. Kimininki yüksek, kimininki düşük. Ama esas olan
hanehalkının alım gücü. Bireylerin alım gücü artmış mı artmamış mı? Dolar
bazında baktığınızda alım gücünün düştüğü bir gerçek. 2017 yılında kişi başına
düşen gayri safi yurt içi hasıla 10 bin 616 dolarken, bu rakam 2018’de 9 bin
693 dolara indi. Yeni Ekonomi Programı’na (YEP) göre de kişi başına düşen gayri
safi yurt içi hasıla, 2019 yılında, 9 bin 93 dolara gerileyecek. Oysa 2013
yılında bu rakam 12 bin 480 dolardı.
Gelelim enflasyonun
yılı nasıl tamamlayacağı öngörüsüne... Aralık enflasyonu sıfır çıksa dahi
enflasyon yılı yüzde 11,01 ile tamamlayacak.
Eğer enflasyon Aralık
ayında, Kasım ayındaki gibi yüzde 0,38 düzeyinde gerçekleşirse yıllık enflasyon
yüzde 11,43 olacak.
2005 yılından bu yana
Aralık aylarında gerçekleşen enflasyon rakamlarına baktığımızda yüzde 0,25
rakamını buluyoruz. Enflasyon bu oranda artarsa, yıllık enflasyon yüzde 11,29
çıkacak.
Aralık enflasyonu 2017
yılındaki gibi, yüzde 0,69 çıkması halinde, tüketici fiyatları yüzde 11,78 ile
yılı tamamlayacak.
Yıllık enflasyonun
yüzde 12’yi aşmaması için yüzde 0,89, yüzde 13’ü aşmaması için yüzde 1,79
Aralık ayı enflasyonu çıkması gerekiyor.
Görünen o ki yıl sonu
enflasyonu yüzde 11 ile yüzde 13 arasında, çift hanelerde çıkacak. Yine görünen
o ki enflasyonda daha kat edecek çok yolumuz var.
Yorumlar
Yorum Gönder