-Satış geliri iki yılda 5,55 milyar azalan çiftçi döviz mağduru…

-Başta mazot, gübre, ilaç olmak üzere kullandığı çoğu ürünün

fiyatı döviz kurlarına bağlı olan çiftçinin girdi maliyetleri artarken,

dolar bazında kazancı, döviz kurlarında 2018-2019 döneminde

yaşanan artışlar dolayısıyla azaldı

-Çiftçinin dolar cinsinden üretim değeri, 2019’da, 2017’ye göre

8,55 milyar dolar, sattığı ürün değeri 5,55 milyar dolar düştü

-Çiftçinin satış geliri 2 yılda, tahıl ve diğer bitkisel üründe (baklagil,

yağlı tohum, şeker pancarı, patates, tütün, pamuk vb) 

1 milyar 346 milyon, sebzede 333 milyon, meyvede 420 milyon, 
canlı hayvanda 1 milyar 186 milyon, hayvansal üründe
2 milyar 269 milyon azaldı

Ankara – 28.03.2020 - Dolar bazında üretim değeri iki yılda 8,55 milyar dolar, satış geliri 5,55 milyar dolar azalan çiftçi dövize yenik düştü.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinin yıllık ortalama dolar kuruna çevrilmesiyle yapılan hesaplamaya göre, ekonomik krizden önce 2017 yılında dolar bazında, toplam bitkisel ve hayvansal üretimi 88,7 milyar doları bulan çiftçi, 2018-2019 döneminde döviz kurlarında yaşanan yükseliş nedeniyle mağdur oldu.

Bu tutarın 15,4 milyar doları tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerden, 9,3 milyar doları sebzelerden, 12,6 milyar doları meyvelerden olmak üzere 37,2 milyar doları bitkisel ürün, 32,3 milyar doları canlı hayvan, 19,2 milyar doları hayvansal ürünler olmak üzere 51,5 milyar doları hayvansal ürün ve canlı hayvan üretimden oluşmuştu.

Başta mazot, gübre, ilaç olmak üzere kullandığı çoğu ürünün fiyatı döviz kurlarına bağlı olan çiftçinin girdi maliyetleri artarken, dolar bazında kazancı, döviz kurlarında 2018-2019 döneminde yaşanan artışlar dolayısıyla azaldı. Çiftçinin dolar cinsinden üretim değeri, 2019’da, 2017’ye göre 8,55 milyar dolar, sattığı ürün değeri 5,55 milyar dolar düştü.

-Üretim değeri iki yılda 88,7 milyar dolardan 80,2 milyar dolara indi

Dolar bazında, 2018 yılında 79,9 milyar dolara kadar inen toplam bitkisel ve hayvansal üretim değeri, 2019 yılında yüzde 0,35’lik (0,3 milyar dolar) çok küçük bir artışla 80,2 milyar dolara çıktı. Bu tutarın dolar bazında 13,7 milyar doları tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerden, 8,9 milyar doları sebzelerden, 11,9 milyar doları meyvelerden, 29,1 milyar doları canlı hayvanlardan, 16,5 milyar doları hayvansal ürünlerden oluştu.

TÜİK verilerine göre çiftçi üretiminin yaklaşık üçte ikisini pazarlıyor. Bu oran canlı hayvanlarda yüzde 40’ın altına düşerken, canlı hayvan hariç bitkisel ve hayvansal üründe yüzde 81’i aşıyor.

-Satış gelirleri iki yılda 58,9 milyar dolardan 53,3 milyar dolara geriledi

2017 yılında ürettiği ürün ve yetiştirdiği canlı hayvanların pazarlamasından dolar bazında 58,9 milyar dolar elde eden çiftçinin geliri, 2018 yılında 52,7 milyar dolara geriledi. Geçen yıl pazarlanan ürünlerden elde ettiği geliri, dolar bazında 2018 yılına göre 0,7 milyar dolar (yüzde 1,25) artıran ve 53,3 milyar dolara ulaştıran çiftçinin gelirleri, 2017 yılının 5,55 milyar dolar altında kaldı.

-En büyük satış geliri kaybı hayvansal ürün üretenlerde

Çiftçinin satış geliri iki yılda, dolar bazında, tahıl ve diğer bitkisel üründe (baklagil, yağlı tohum, şeker pancarı, patates, tütün, pamuk vb) 1 milyar 346 milyon, sebzede 333 milyon, meyvede 420 milyon, canlı hayvanda 1 milyar 186 milyon, hayvansal üründe 2 milyar 269 milyon dolar azaldı.

Dolar bazında satış geliri en fazla azalan çiftçi, hayvansal ürün (süt, et, yumurta ve diğer) üretenler oldu. Hayvansal ürün üreten çiftçilerin satış geliri dolar bazında 2019 yılında, 2017 yılına göre yüzde 15,2 azaldı. Bu grubu, yüzde 11,1 ile tahıl ve diğer bitkisel ürün üretenler, yüzde 9,3 ile canlı hayvan üretenler izledi. Çiftçiler içinde 2018-2019’u satış gelirleri açısından en iyi atlatanlar sebze ve meyve üreticileri oldu. Sebze üretenlerin satış geliri bu dönemde yüzde 4,1, meyve üretenlerinki yüzde 3,8 düzeyinde azaldı.

2017, 2018, 2019 yıllarında bitkisel ve hayvansal üretim değeri ve pazarlanan değer:

	2017 Yılı Üretim Değeri (Milyon Dolar)	2018 Yılı Üretim Değeri (Milyon Dolar)	2019 Yılı Üretim Değeri (Milyon Dolar)
Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler	15.383,6	12.926,5	13.660,2
Sebzeler	9.277,9	8.601,0	8.886,3
Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri	12.587,7	11.537,6	11.948,6
Bitkisel Ürünler	37.249,2	33.065,1	34.495,0
Canlı Hayvanlar	32.290,8	30.372,8	29.120,2
Hayvansal Ürünler	19.168,4	16.445,1	16.543,2
Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünler	51.459,2	46.817,8	45.663,4
Toplam Bitkisel, Hayvansal Üretim	88.708,4	79.882,9	80.158,4
	2017 Yılı Pazarlanan Değer (Milyon Dolar)	2018 Yılı Pazarlanan Değer (Milyon Dolar)	2019 Yılı Pazarlanan Değer (Milyon Dolar)
Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler	12.081,1	10.203,5	10.735,0
Sebzeler	8.190,7	7.615,5	7.857,9
Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri	10.926,6	10.105,7	10.506,8
Bitkisel Ürünler	31.198,4	27.924,8	29.099,7
Canlı Hayvanlar	12.814,5	12.143,9	11.628,1
Hayvansal Ürünler	14.880,3	12.611,6	12.611,1
Canlı Hayvan ve Hayvansal Ürünler	27.694,8	24.755,5	24.239,2
Toplam Bitkisel, Hayvansal Ürün ve Canlı Hayvan	58.893,2	52.680,3	53.338,9

Not: Üretim ve pazarlama değeri TL’den dolara çevrilirken, 2017 yılı için 3,648, 2018 için 4,813, 2019 için 5,6771 olarak açıklanan yıllık ortalama dolar kuru baz alındı.