-Tarımsal girdi fiyatlarındaki artışta yıllığa değil, ortalamaya bakın…

-Gübre ve toprak geliştiricilerde Ocak itibarıyla son bir yıldaki

yüzde 2,68 düşüş, on iki aylık ortalamalara bakıldığında yüzde 22,10

artışa dönüşüyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), tarımsal girdi fiyatları endeksinin (Tarım-GFE), 2020 yılı Ocak ayı itibarıyla aylık bazda yüzde 1,10, yıllık bazda yüzde 8,99 arttığını açıkladı.

Ocak ayları itibarıyla artış oranları, genel tüketici fiyatlarının ve tarım üretici fiyatlarının altında kalsa da bu durumun gerçeği tam anlamıyla yansıtmadığı anlaşılıyor. Çünkü, tarımda hem ürün hem girdi fiyatları mevsim şartlarına göre büyük farklılıklar gösterebiliyor. Ayrıca girdi fiyatlarında döviz kurları ve ürün kullanım miktarları, fiyatları büyük ölçüde etkiliyor.

Tarımda enflasyonu değerlendirirken yıllık fiyat dalgalanmasına yani on iki aylık ortalamalara bakmak bir zorunluluk halini alıyor. Aynı ürün, bir ay yüksekken, hemen takip eden ayda olağanüstü bir düşüş yaşayabiliyor. Gübre fiyatları gübrenin kullanıldığı aylarda yüksekken, kullanılmadığı aylarda dip noktalara inebiliyor.

Ocak ayı enflasyon verileri bu durumu net bir şekilde gösteriyor. Tüketici fiyatlarında Ocak ayı itibarıyla yıllık enflasyon yüzde 12,15 iken, on iki aylık ortalamalara göre 2,37 puan daha fazla yüzde 14,52 oldu. Buna karşın Tarım-GFE’de yıllık enflasyon yüzde 8,99 iken, on iki aylık ortalamalara göre enflasyon 5,37 puan daha fazla, yüzde 14,36, tarım ürünleri üretici fiyatları enflasyonu yüzde 10,41 iken on iki aylık ortalamalara göre enflasyon 11,07 puan daha fazla, yüzde 21,48 çıktı.

Buna en güzel örnek de gübre ve toprak geliştiricilerdeki enflasyon verileri oldu. Ocak ayı itibarıyla yıllık enflasyona baktığımızda gübre ve toprak geliştirici fiyatlarında artış bir yana yüzde 2,68 düşüş olduğunu görüyoruz. Fakat, gübre ve toprak geliştirici fiyatlarındaki Ocak-Ocak karşılaştırması gerçeği tam olarak yansıtmıyor. Ocak 2018-Ocak 2019 ortalama fiyatlarını, Ocak 2019-Ocak 2020 ortalama fiyatlarıyla karşılaştırdığımızda (on iki aylık ortalama göre değişim oranı) gübre ve toprak geliştirici fiyatlarında bırakın düşüşü yüzde 22,10 oranında bir artış olduğunu anlaşılıyor.

Aynı tarzda Ocak 2020 itibarıyla son bir yılda sadece yüzde 0,65 artan tarımsal ilaç fiyatlarının ortalamalara göre yüzde 9,46, yüzde 0,60 artan veteriner harcamalarının ise ortalama göre yüzde 4,77 oranında arttığı görülüyor. Sadece bu gruplarda değil tüm ana ve alt gruplarda on iki aylık ortalamalara göre artış, yıllık artışın üzerinde çıkması olayı daha iyi anlatıyor.

Bu arada, tarımsal girdi fiyatlarında sadece Ocak ayları itibarıyla son bir yıldaki artışa da bakmamak gerekiyor. Son bir yılda her ne kadar yüzde 8,99 artış görülse de yüzde 32,37 olan son iki yıldaki. Yüzde 50,79 olan son üç yıldaki artışın çiftçiyi zorladığı tespit ediliyor.

Tarım GFE’de ana ve alt gruplar itibarıyla yıllık ve on iki aylık ortalamalara göre artış oranları ile yıllık ve on iki aylık ortalama artışları arasındaki fark şöyle:

Ana ve alt gruplar	Ocak 2020 itibarıyla bir yıllık artış (Yüzde)	Ocak 2020 itibarıyla on iki aylık ortalamalara göre artış (Yüzde)	Fark (Puan)
Tarım GFE	8,99	14,36	5,37
Tarımda kullanılan mal ve hizmetler	8,96	14,25	5,29
Tohum ve dikim materyali	15,82	19,07	3,25
Enerji ve yağlar	13,56	17,04	3,48
Gübre ve toprak geliştiriciler	-2,68	22,10	24,78
Tarımsal ilaçlar	0,65	9,46	8,81
Veteriner harcamaları	0,60	4,77	4,17
Hayvan yemi	8,16	11,97	3,81
Makine bakım masrafları	6,15	10,61	4,46
Bina bakım masrafları	5,39	13,98	8,59
Diğer mal ve hizmetler	13,69	15,53	1,84
Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler	9,19	15,06	5,87
Malzemeler	9,58	14,99	5,41
Çiftlik binaları (ikamet amaçlı olmayan)	8,20	15,25	7,05