-Birinci çeyrekteki yüzde 4,5 büyümenin 2,3 puanı baz etkisinden…

Ankara – 29.05.2020 - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), dönemsel gayrisafi yurt içi hasılada (GSYH) 1. Çeyrek (Ocak-Mart 2020) verilerini yayınladı. Buna göre GSYH birinci çeyrekte reel olarak yüzde 4,5 büyüdü.

GSYH'yi oluşturan faaliyetler içinde, 2020 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yıla göre diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,1, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 10,7, sanayi yüzde 6,2, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 4,6, hizmetler yüzde 3,4, tarım yüzde 3, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,4, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 1,9 ve finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 1,6 büyüme sağladı. Buna karşın durumun hiç de iyi olmadığı inşaat sektörü yüzde 1,5 küçüldü.

Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, bir önceki çeyreğe göre yüzde 0,6, takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2020 yılı birinci çeyreğinde, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4,2 arttı.

-Birinci çeyrek milli geliri 2018 seviyesinin 31 milyar dolar altında

Sonuçta, 2012’de 950 milyar 327 milyon dolara kadar çıkan GSYH, 2018’de 789 milyar 43 milyon, 2019’da 753 milyar 693 milyon dolara indi. 2013’de kişi başına 12 bin 480 dolara olan kişi başına milli gelir, geçen yıl 9 bin 149 dolara düştü. Milli gelir dolar bazında 2018 birinci çeyrekte 207 milyar 165 milyon dolar olan GSYH, 2019 birinci çeyrekte 171 milyar 173 milyon dolara indikten sonra 2020 birinci çeyreğinde 176 milyar 146 milyon dolara yükseldi. Dolar bazında GSYH birinci çeyrekte 4 milyar 973 milyon dolar arttı ama hala 2018 birinci çeyreğinin 31 milyar 19 milyon dolar altında seyrediyor.

-Baz etkisi sıfırlandığında bazı faaliyetlerdeki büyüme nasıl etkileniyor

2019’un 1. Çeyreğindeki küçülmeyi, baz etkisini sıfırladığımızda, büyüme, sanayide yüzde 6,2’den yüzde 2,1’e, imalat sanayinde yüzde 6,7’den yüzde 2,3’e, diğer hizmet faaliyetlerinde yüzde 12,1’den yüzde 9,5’e, sektörler toplamında yüzde 4’den yüzde 2,2’ye, vergi-sübvansiyonda yüzde 9,7’den yüzde 2,1’e iniyor. İnşaatta yüzde 1,5 olan küçülme yüzde 10,7’ye yükseliyor. Hizmetlerde yüzde 3,4 olan büyüme yüzde 0,1 küçülmeye, mesleki, idari ve destek hizmetlerde yüzde 1,9 büyüme yüzde 10,1 küçülmeye dönüyor.

-Yüzde 4,5 büyüme yanlış yorumlanmamalıdır

Bu çerçevede, birinci çeyrekte yüzde 4,5 büyümenin 2,3 puanı baz etkisinden kaynaklandı.

Türk ekonomisinin bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 4,5 büyümesini yanlış yorumlanmamalıdır.

Yeni koronavirüsün ekonomiyi etkilemeye başlaması Mart ayının ikinci yarısına yansıması nedeniyle bu büyümede koronavirüs salgınının etkileri sınırlı olduğu unutulmamalıdır.

Koronavirüs salgınının esasen Nisan ve Mayıs aylarında ekonomiyi vurduğu akıldan çıkarılmamalıdır.

Üstelik ilk çeyrekteki 4,5’luk büyümenin 2,3 puanının baz etkisi dolayısyla gerçekleştiği gözden uzak bulundurulmamalıdır.

Eğer 2019’un ilk çeyreğindeki yüzde 2,3’lik küçülme olmasaydı bu çeyrekte büyüme yüzde 2,2’de kalacaktı.

Bundan dolayı büyümede birinci çeyrek yerine ikinci çeyrekte ne olacağına bakmak gerekir.

Yine de Türk ekonomisinde bu yılki küçülmenin Euro bölgesinde yüzde 8-12 arası olacağı tahminleri yapıldığında yüzde 3-6 arasında daha makul düzeyde kalacağı görülmektedir.

Gayrisafi yurt içi hasılada iktisadi faaliyet kollarına göre, çeyrekler itibarıyla reel değişim oranları, (2009: 100)

İktisadi faaliyet kolları (NACE Rev.2)	Yıl	Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre değişim oranı (Yüzde)
			Çeyrek
		Yıllık	I	II	III	IV
Tarım, ormancılık ve balıkçılık	2018	1,9	8,1	-0,9	2,4	0,3
	2019	3,3	2,6	3,6	3,6	2,5
	2020		3,0
Sanayi	2018	1,3	7,7	4,5	1,1	-6,7
	2019	0,2	-3,9	-2,8	1,6	5,9
	2020		6,2
İmalat sanayi	2018	1,1	8,1	4,4	1,2	-7,7
	2019	0,1	-4,2	-3,4	1,4	6,3
	2020		6,7
İnşaat	2018	-2,1	6,8	1,5	-6,3	-7,8
	2019	-8,6	-9,3	-12,7	-8,3	-3,8
	2020		-1,5
Hizmetler	2018	5,4	10,5	9,0	4,6	-1,0
	2019	1,5	-3,4	0,2	0,9	7,8
	2020		3,4
Bilgi ve iletişim	2018	5,0	6,2	6,9	4,2	3,5
	2019	2,2	0,2	0,9	0,8	5,6
	2020		10,7
Finans ve sigorta faaliyetleri	2018	0,1	2,9	9,6	7,3	-19,4
	2019	7,4	2,9	4,6	2,0	24,2
	2020		1,6
Gayrimenkul faaliyetleri	2018	2,9	3,8	0,8	2,3	4,8
	2019	2,5	1,6	2,7	2,4	3,1
	2020		2,4
Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri	2018	-2,8	12,4	-1,7	-7,4	-10,8
	2019	-1,8	-11,8	-3,3	1,1	6,1
	2020		1,9
Kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri	2018	10,4	5,4	14,3	13,8	8,3
	2019	4,6	8,8	2,2	5,0	2,7
	2020		4,6
Diğer hizmet faaliyetleri	2018	5,1	10,5	5,4	7,0	-1,4
	2019	3,7	-2,4	-3,3	1,5	18,6
	2020		12,1
Sektörler toplamı	2018	3,2	7,6	5,8	2,6	-2,2
	2019	1,0	-1,8	-1,3	0,9	5,9
	2020		4,0
Vergi-sübvansiyon	2018	0,2	5,9	4,2	0,0	-7,2
	2019	-0,5	-6,9	-4,2	1,4	6,6
	2020		9,7
Gayrisafi yurt içi hasıla (alıcı fiyatlarıyla)	2018	2,8	7,4	5,6	2,3	-2,8
	2019	0,9	-2,3	-1,6	1,0	6,0
	2020		4,5
2019 1. Çeyrek Baz Etkisi Sıfırlandığında			2,2

TÜİK, Dönemsel Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, I. Çeyrek: Ocak-Mart, 2020