-Güven endeksi güvenden çok uzakta…

-

-Mayıs’ta ekonomik güvende 10,4 puanlık artışa seviniyoruz ama
endekslerin Ocak-Şubat aylarına göre hizmet sektöründe 47,4,
ekonomik güvende 35,8, reel kesimde 33,2, perakende ticarette 26,
inşaatta 20,4 puan aşağıda, sadece tüketici güven endeksinde 0,7
puan üzerinde olduğunu da bilelim


Piyasa ekonomilerinde ekonomiyi izlemenin en iyi yollarından biri yapılan anketlerdir. Endeksler, ekonomideki o an ki fotoğrafı gösterdiği gibi geleceğe yönelik durum hakkında da önemli bilgiler verir.
Tüketici, reel kesim, hizmet sektörü, perakende ticaret sektörü, inşaat sektörü güven endeksleri de böyledir. Mevsim etkilerinden arındırılmış alt endeksler kullanılarak hesaplanan ekonomik güven endeksi ise tümünün fotoğrafını gösterdiği için dikkatle izlenmesi gereken bir endekstir.
Bu endeks, 100’ün üzerinde seyreden reel kesim ve perakende ticaret sektörü güven endekslerinin katkısıyla bu yılı Ocak ayında 97,1’e, Şubat’ta 97,5 kadar yükseldi. Yeni koronavirüs (COVID-19) salgınının dünyada yaygınlaşması ve Türkiye’ye de sıçramasıyla Mart’tan itibaren kötüleşme başladı ve endeks 97,5’den 91,8’e indi.

-Endeksler Mayıs’ta arttı ama

Türkiye’nin eve kapandığı Nisan ayında tam anlamıyla bir şok yaşandı ve ekonomik güven endeksi rekor seviyede düşüşle 51,3’e indi. Endeks,  Mayıs ayında 10,4 puan artışla 61,7’ye çıktı.
Ekonomik güven endeksindeki artış, tüketici, reel kesim (imalat sanayi), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endekslerindeki artışlardan kaynaklandı.
Bir önceki aya göre Mayıs’ta tüketici güven endeksi 4,6 puan artarak 59,5’e, reel kesim güven endeksi 11,2 puan artarak 73,5’e, hizmet sektörü güven endeksi 5 puan artarak 51,1’e, perakende ticaret sektörü güven endeksi 3,8 puan artarak 79’a, inşaat sektörü güven endeksi 13,8 puan artarak 58,5’e çıktı.
Fakat, bu yılın Ocak ayında tüketici güven endeksinin 58,8, perakende ticaret sektörü güven endeksinin 105, inşaat sektörü güven endeksinin 78,9, Şubat ayında ekonomik güven endeksinin 97,5, reel kesim güven endeksinin 106,7, hizmet sektörü güven endeksinin 98,5 olduğunu da unutmayalım.
Endekslerin Ocak-Şubat aylarına göre hizmet sektöründe 47,4, ekonomik güvende 35,8, reel kesimde 33,2, perakende ticarette 26, inşaatta 20,4 puan aşağıda, sadece tüketici güven endeksinde 0,7 puan üzerinde olduğunu da bilelim.
Bilmemiz gereken bir şey daha var. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması ortalama üzeri güveni, küçük olması ise ortalama altı güveni gösterdiğidir. Endeksler 100’ü aşmadan güvenden bahsedemeyiz.

-Tüketici, hizmet ve inşaatta endeksler güvenden çok çok ötedeler

Yine de hala güvenden çok uzakta olduğumuzu belirtmekte fayda var. Tüm endekslerin seviyesi yetersiz ama özellikle tüketici, hizmet sektörü ve inşaat sektörlerinde endeksler güvenden çok çok ötedeler.
Sonuç olarak reel kesim, hizmet, perakende ticaret sektörlerinde endeksler 100’ü geçmeden, tüketicide 70, inşaatta 80’i bulmadan koronavirüs salgınının yarattığı ekonomik krizden ülkenin çıktığını söyleyemeyiz.
Bunun için normalleşmenin başlayacağı Haziran ve sonrasını görmemiz gerekiyor. 
Ekonomik güven endeksi ve bir önceki aya göre değişim oranı, 2019-2020

Ekonomik
güven
endeksi (1)
Tüketici
güven
endeksi
Reel kesim
güven
endeksi
Hizmet
sektörü
güven endeksi
Perakende
ticaret
sektörü güven endeksi
İnşaat
sektörü
güven endeksi


Endeks
2019
01
82,5
58,2
95,4
78,3
92,5
56,7

02
83,6
57,8
96,9
79,5
90,8
51,8

03
85,8
59,4
99,3
81,6
90,7
54,1

04
88,4
63,5
100,0
83,1
90,6
53,9

05
81,8
55,3
94,7
79,4
89,9
49,8

06
87,2
57,6
99,6
85,4
93,2
50,4

07
84,6
56,5
96,6
83,5
90,4
52,4

08
90,5
58,3
102,1
89,1
95,0
55,5

09
89,3
55,8
99,7
89,3
97,6
60,1

10
92,8
57,0
104,2
90,7
102,3
65,1

11
94,3
59,9
105,9
91,3
101,2
63,9

12
96,5
58,8
108,7
93,2
102,6
68,9
2020
01
97,1
58,8
106,4
95,2
105,0
78,9

02
97,5
57,3
106,7
98,5
102,9
74,5

03
91,8
58,2
98,6
92,5
101,7
77,2

04
51,3
54,9
62,3
46,1
75,2
44,7

05
61,7
59,5
73,5
51,1
79,0
58,5
         TÜİK, Ekonomik Güven Endeksi, Mayıs 2020
(1)          Ekonomik güven endeksi mevsim etkilerinden arındırılmış alt endeksler kullanılarak hesaplanmaktadır.
Bu yazı 29 Mayıs 2020 tarihinde Sonsöz Gazetesi’nde yayımlandı.
https://sonsoz.com.tr/guven-endeksi-guvenden-cok-uzakta/


Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

-Dolardaki artışın ekonomiye etkisi...

-
Yeniden düzenlenmiş -Döviz kurları Türkiye açısından her zaman sorun oldu. Geçmişte ABD Doları, Alman Markı, şimdi ABD Doları ve Avro’nun seviyesi Türk ekonomisindeki birçok parametreyi etkilediğini söylemek yanlış olmaz -Enerji açısından dışa bağımlı olan Türkiye, enerjiyi, hammaddeleri dolar, sanayi ürünlerinin çoğunu ise Avro ödeyerek alıyor. İhracatının yarıya yakınını AB ülkelerine yapan, turizm gelirlerinin büyük bölümünü bu ülkelerden sağlayan Türkiye’nin, döviz gelirlerinde avronun ağırlığı fazla… -Halen 3,3835 düzeyinde olan Merkez Bankası dolar alış kuru, yıl sonuna kadar böyle devam ederse, 2016 yılında ortalama kuru 3’ün üzerinde 3,0090 olarak gerçekleşecek -Bu durumda, Türkiye’nin GSYH’si 726,1 milyar dolarlık tahminin de düşecek, 2009’dan bu yanaki en düşük düzey olan 713,9 milyar dolara inecek -Kişi başına GSYH de tahmin edildiği gibi 9 bin 243 dolar olmayacak 9 bin 6 dolara düşecek -Türkiye, enerjinin hemen hemen tamamını ABD Dolar
Devamı

-Krizler ekonomisi-1994 krizi

-
          Neden 1994 krizi? Geçmişte de birçok kriz yaşayan, bu krizlerden derinden etkilenen bir ekonomi olan Türkiye’de, 1994 krizi, öncekilerle karşılaştırıldığında oldukça farklı bir krizdir. Yazıya konu olarak neden 1994 krizi seçilmiştir? Birinci neden yazının hacmiyle ilgilidir. Bütün krizleri yazmaya ne zamanımız ne de gücümüz yetmeyecekti. Bu nedenle konu olarak bu yazının yazıldığı tarihten önceki kriz olan 1994 krizi ele alındı.  Diğer bir neden ise Türk ekonomisinin her zaman temel sorunu olagelmiş cari işlemler krizi özelliği taşımasının yanı sıra 1994 krizinin, aynı zamanda, gelişmiş bir ekonomide görülen finans krizi niteliğinde olmasıdır. Bu oldukça dikkat çekicidir.  Üçüncü bir neden de bu krizin rakamsal boyutlarının öncekilerle karşılaştırılamayacak kadar büyük olmasıdır. İşte bu nedenlerle bu yazıya konu olarak 1994 krizi seçilmiştir.
Devamı

-Dolar sevdası hiç geçmiyor…

-
Yeniden düzenlenmiş -Merkez Bankası’nda, 15 Ocak 2008 tarihinde 1 lira 14,49 kuruşa kadar inen, 13 Ağustos 2018’de 6 lira 89,22 kuruşa kadar çıkan, 12 Ağustos 2018 gecesinde serbest piyasada 7 lira 22 kuruşu gören dolar kuru, ardından 30 Kasım 2018’de 5 lira 16,63 kuruşa kadar inmişti -Daha sonra dalgalı bir seyir izleyen dolar kuru, halen 5 lira 70,19 kuruş seviyesinde bulunuyor -Birinci Dünya Savaşı öncesi 22,5 kuruştan işlem gören ABD Doları, paradan 6 sıfır atılmasaydı, bugün 5 milyon 701 bin 900 lira olacaktı -ABD Doları, Merkez Bankası döviz kuru, 12 Temmuz 2019  itibarıyla son bir yılda yüzde 18,14, son iki yılda yüzde 57,99,  son üç yılda yüzde 97,05, son dört yılda yüzde 113,91,  son beş yılda yüzde 168,06, 16 Ocak 2008-12 Temmuz 2019 arasında geçen yaklaşık on bir buçuk yılda ise yüzde 398,03 arttı -Böylece, dolar, TL karşısında, son bir yılda 1,2, son 5 yılda 2,7, on bir buçuk yılda ise 5 katına yükseldi -Dolar, 27 Ağustos 2013’te 2, 7 E
Devamı

-Yalnızlık

-
İngiliz yazar Aldous Huxley, “vücut bulmuş her ruh yalnızlığa mahkûmdur” der. Aristoteles, “yalnızlıktan hoşlanan ya vahşi bir hayvandır ya da Tanrı” sözleriyle yalnızlığın insan doğasına ters olduğunu anlatır. Yine de önünde sonunda yalnızlık bizi yaşamımızın bir yerinde bulur. Kaçış yok… Yaşayacağız. Kaçış yok ama bazıları hiç istemese de yalnızlığı yaşarlar. Ece Ayhan ne güzel anlatmış bunu; “Ey yalnızlık! Herkesin koynuna girip çıkarsın da bir tek benimle mi düzenli bir ilişkin var?” diye… Çoğu büyük şairin ilham kaynağıdır yalnızlık. Aşkların son durağıdır. Her şeyi paylaşabilirsiniz. Mutluluk bile paylaşılır. Paylaşınca artar. Fakat, yalnızlığın büyük şairlerinden Özdemir Asaf’ın dizelere döktüğü gibi “yalnızlık paylaşılmaz, paylaşılsa yalnızlık olmaz”.
Devamı

-Güçlü bir ekonomi için ne yapmalı?

-
Güçlü bir ekonomi için yapılması gerekenler ve yol bellidir. Ekonomik ve siyasi istikrarı kurup koruyarak, üretime ve ihracata dayalı bir ekonomik yapı kurmak. Petrol, doğalgaz veya başka bir şey… Büyük miktarda döviz sağlayan bir geliriniz yoksa ki bu “büyük miktar” nüfusunuza ve ekonomik gelişmişliğinize göre değişir. Kuveyt için elde ettiği petrol geliri yeterli olabilir ama o gelir Türkiye boyutlarındaki bir ülkeyi kurtarmaz. Veya gelir seviyesi altlarda yer alan Sierra Leone’ye yetecek döviz geliri ile hemen hemen o ülkeye yakın nüfusa sahip Danimarka’nın ihtiyacı olan döviz geliri aynı olmaz. Sonuç olarak Türkiye boyutlarındaki bir ülke sadece petrol ve doğalgaz gibi gelirlerle ekonomisini sürdüremez. Nitekim, Suudi Arabistan’ın dünyada en büyük petrol geliri elde eden ülkesi olmasına rağmen tam bir ekonomik kriz yaşadığını görüyoruz. Buradan şu sonuç da çıkarılabilir Kerkük-Musul hayali kuranlar ve ülkenin oradan sağlanacak petrol ve doğalgaz geliriyle zengin olacağını dü
Devamı